Arazi satın alma dalgası
Gıda ve tarım konuları medyada yoğun biçimde yer almaya başladı. Bu yaygın haber bombardımanı, tekstil ve diğer alanlarda biraz birikim yapanları tarım ve hayvancılık yatırımlarına yöneltti.
İstanbul'da tanığım, toprakla çok da ilgili olmayan insanlar arazi satın alma yarışına girmiş gibi…
Toprak, yatırım yapılacak alanlardan biri. Yatırım iştahının artmasına aykırı bir tavrımız da olamaz. Olamaz ama, kaynak israf edilmemesi için bildiğimiz bazı kritik konuları ilgilenenlerle paylaşabiliriz:
1. Bu saptama babamdan aldığım öğüttür: Çevrenize bakın, saz bitip turna ötüyorsa toprak alın. Geven bitip keklik ötüyorsa almayın. Çünkü saz, taban ve sulak topraklarda biter; geven kıraç ve çalılıklarla kaplı topraklarda yetişir.
2. Topraklarınızı hangi amaçla kullanmak istediğinizi daha başından iyi saptayın. Ona göre satın alacağınız toprağın özelliklerini analiz ettirin. Toprak analizi için küçük bir bedel ödemezseniz, yatırım aşamasında ve sonrasında daha büyük bedeller ödeme zorunda kalabilirsiniz.
3. Toprak analizi kadar, yetiştirmeyi tasarladığınız ürünün yörenin iklim koşullarında yetişip yetişmediğine iyi bakın. Örneğin, ağaçlarda uyanma ve yanma zamanı, yörede geleneksel ürün yetiştirme tarzları. Modern üretim yöntemlerine geçiş eğilimleri hakkında bilginiz ve fikriniz olmalı. Alan başına verim düzeyini, bunun uluslararası rekabetteki yerini de sorgulamış olmanız gerekli. Yetiştirmek istediğiniz ürünler işlenmesine ilişkin tesis altyapılarını da hesaba katmanız yararınıza olacaktır.
4. Örgütlü tarım işletmeciliği için satın aldığınız toprağın optimum büyüklükte olup olmadığını, kullanacağınız araç-gereç donanımının verimi açısından değerlendirin. Örneğin badem üretmek istiyorsanız, uyanma ve yanma zamanlamasını inceleyin. Doğu Karadeniz'de arı yetiştirecekseniz, iklimin ve yağmurun verim üzerindeki etkileri ayrıntıda ve orada yaşamış olanlardan öğrenin. Geleneksel tarımsal üretim algılaması ile modern rekabet koşulları hakkında bilgi edinmeden karar vermeyin.
5. Dikim aralıkları, özellikle ağaç yetiştirmede, makineli hasat açısından önemli. Dünyada makine ile yapılan hasat varsa, meyve dikerken mutlaka göz önüne alın. Dünyamızın küçük bir köy haline geldiğini unutmayın. Ağaç bir kez dikildikten sonra yerinde uzun süre kalan bir yatırımdır; bu yapısal özellik, uluslararası koşulları dikkate alan dikim aralığı gerektiriyor.
6. Satın alacağınız arazinin "su potansiyelleri" hakkında bilgi sahibi olun. Sulama suyunun varlığı, tarlanıza nakli, sulama altyapısı, suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri, hepsi önemli değişkenler. Yeraltı sularında kuyuların derinliği hakkında mutlaka teknik bilgi edinin Kolektif sulama imkanlarını tercih edin. Vahşi sulama koşullarından modern sulama yapısına geçiş olanaklarını değerlendirin.
7. Örgütlü tarım giderek daha çok lisanslı ve lisansız depoculuğa dayalı gelişecek. Toprak satın alacağınız yörede depolama sorunlarını gözetmeden karar vermeyin. Ürün niteliği ile depolama ilişkisini dengeleyen kararlar verin. Depo sistemlerine katılım payını da bağlayacağınız kaynak arasında sayın. Depo maliyeti size sürpriz olmasın.
8.Tarımsal üretimin baş belası "fiyat istikrarı"dır. Ekonomi öğrenimi görenler tarımsal üretimle ilgili "örümcek ağı kuramını" iyi bilir. Var ve yok yılları, sizin gelirlerinizi etkiler.Toprak-bitki arasında karşılıklı bağımlılık ilişkilerini kurarken, sistemin işleyişini gözden ırak tutmayın…
9.İngilizler, "…başında bulunmadığın iş senin işin değildir" der… Toprak, başında bulunmadığın zaman seni sevmez. Bu çok temel kuralı dikkate almadan toprak satın alıyorsanız, korkarım umduğunuzu bulamayabilirsiniz.
10. Tarım alanında yatırım yapmak, sanayiden daha çok "…başlangıç noktasına hassas bağlılık ilkesine" dayanır… Çok iyi araştırmadan işe koyulmayın.
Sizin kaynağınız, hepimizin ortak kaynağıdır. Kaynak israfını önlemenin ilk adımı bilgi edinme özeni, ikinci adımı doğru öngörülerde bulunma, son adımı da tutarlı önlemler almadır…