Arapsaçına 'samimiyet' tarağı…

Türkiye, Putin'i ağırlıyor.

Birçok konu masaya yatırılıyor.

Açıklamalar, önümüzdeki dönemin birçok gelişmeye gebe olduğunun sinyalini veriyor.

Son 12 yıl ise Rusya-Türkiye ekonomik ilişkilerinin nerelere gidebileceği ile ilgili somut veriler içeriyor.

Şöyle ki: 

Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret hacmi, 1996 yılında yakaladığı ivmeyle, son 12 yılda 12 kat büyüdü.

Türkiye'nin rekor hızla artan gaz ithalatı, bu büyümenin katalizörü oldu.

Daha açık anlatımla, Türkiye'nin 1996 yılında dış ticaret fazlası verdiği Rusya, özellikle 2000'li yıllarda artan doğalgaz alımlarıyla en çok ithalat yaptığımız ve dış ticaret açığı verdiğimiz ülke haline geldi.

 * * * 

Rusya'ya ihracatın 3.3 kat artarak yıllık 1.5 milyar dolardan 6.5 milyar dolara çıktığı 1996-2008 döneminde, bu ülkeden yapılan ithalat ise 20.6 kat artarak 1.4 milyar dolardan 31.4 milyar dolara çıktı.

 * * *

Bu yılın ilk yarısında ise küresel krize bağlı olarak ithalatımız 8.8 milyar dolara geriledi ama Rusya ithalatta birinci sıradaki yerini korudu.

Aynı dönemdeki ihracatımız ise 1.4 milyar dolarda kaldı.

 * * *

Türkiye, Rusya ile 1984 yılında imzaladığı anlaşma kapsamında Ukrayna-Romanya-Bulgaristan güzergahındaki batı boru hattından yılda 6 milyar metreküple doğalgaz alımına başladı.

Elektrik üretimi ve ana kentlerdeki ısınmanın giderek büyük oranda doğalgaza dayandırılması nedeniyle, 1996'da 8 milyar metreküplük ikinci bir anlaşma imzalandı.

İhtiyaçtaki büyümenin sürmesi üzerine 1997'de yılda 16 milyar metreküp hedefiyle 25 yıllık Mavi Akım anlaşması yapıldı. 

 * * *

Gelelim Nabucco'ya…

Avrupa ülkeleri kullandığı doğalgazın yüzde 40'ını, Türkiye ise yüzde 65'ini Rusya'dan ithal ediyor.

Bu noktada Nabucco Projesi, AB ülkelerinin ve Türkiye'nin doğalgaz da Rus tekelini kırmak, aynı zamanda doğalgaz tedariğinde kaynak çeşitliliği sağlayabilmek amacıyla ortaya atılan projelerden sadece biri olarak karşımıza çıkıyor.

Projeyle, Hazar Havzası'ndaki doğalgazın Türkiye üzerinden, Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya güzergahını izleyerek Güney Avrupa'ya taşınması planlanıyor.

Avrupa'nın, şu an da yıllık doğalgaz ihtiyacı 500 milyar metreküp seviyesinde bulunuyor. Bunun 300 milyar metreküplük bölümünü Rusya ve Kuzey Afrika ülkelerinden, 200 milyar metreküplük bölümünü ise kendi kaynaklarından karşılıyor.

2020 yılında Avrupa'nın yıllık toplam doğalgaz ihtiyacının 700 milyar metreküpün üzerine çıkacağı, buna karşılık kendi kaynaklarından elde edilen doğalgazın 100 milyar metreküpe düşeceği tahmin ediliyor.

2020 yılında, Türkiye'nin de yılda 80-100 milyar metreküp doğalgaz ihtiyacı olduğu düşünüldüğünde, Avrupa ve Türkiye'nin yıllık ortalama 700 milyar metreküpe yakın doğalgaz ithal edeceği tahmin ediliyor.

 * * *

Buna karşılık, Nabucco Projesi'nde her şey yolunda gider ve ilk doğalgaz sevkiyatı 2013 yılında başlayabilirse, başlangıçta 8-11 milyar metreküp doğalgaz taşınabilecek.

Boru hattının maksimum taşıma kapasitesi ise 31 milyar metreküp.

Bu açıdan bakıldığında, Nabucco Projesi tam kapasiteye ulaştığında Avrupa'nın toplam doğalgaz ihtiyacının ancak yüzde 5'lik bir bölümünü karşılayabilecek durumda.

Proje başlangıcında, Nabucco boru hattının Erzurum'daTürkiye-İran doğalgaz hattı ile birleştirilmesi düşünülüyordu.

Ancak, İran doğalgazı Amerika'nın ambargosuyla karşılaştı.

Bu aşamada, dünyanın en büyük doğalgaz rezervine sahip ülkesi İran'ın doğalgazı Nabucco ile de Avrupa'ya ulaşamayacak gözüküyor.

İran doğalgazının Nabucco'ya verilememesi durumunda, hattın tam kapasiteyle çalışması mümkün olamayacak.

Projenin başlangıcında, potansiyel doğalgaz kaynaklarından biri olan Kazakistan Nabucco'ya gaz vermeyeceğini ve Rusya ile birlikte hareket edeceğini açıkladı.

Mısır, Suriye ve Irak'ın mevcut şartlarda, dikkate alınacak miktarda satacak doğalgazı bulunmuyor.

Nabucco, Türkmen ve Azeri gazını Avrupa'ya taşımak üzere yola çıkmış gözüküyor.

Şu an itibariyle, Azeri gazının projeye dahil edilmesi de kesinlik kazanmış değil.

15 milyar metreküp doğalgaz ihraç potansiyeli bulunan Azerbaycan, haziran sonunda ihraç ettiği doğalgazın yarısını Rusya'ya satma konusunda anlaşmıştı.

İlham Aliyev'in, Nabucco'nun imza törenine katılmaması da, Azerbaycan'ın Rusya'nın izni olmaksızın Nabucco Projesi'ne doğalgaz veremeyeceğini göstermesi açısından önemli bir işaretti.

Projeye doğalgaz satma konusunda en net açıklama ise Türkmenistan'dan geldi. Türkmenistan Devlet Başkanı, imza törenine saatler kala yaptığı açıklamada Nabucco için doğalgaz satmaya hazır olduklarını, ancak doğalgazı İran sınırında teslim edebileceklerini bildirdi.

Diğer taraftan, Türkmen gazının en büyük alıcısı Rusya ve Çin.

Rusya izin vermediği sürece, Türkmen gazının Nabucco Projesi'ne bağlanması zor gözüküyor.

Tam bir arapsaçı…

 * * *

Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaret açığı doğalgaz nedeniyle uzunca bir dönem daha Rusya'nın lehine devam edecek gibi görünüyor.

Bu açığı biraz olsun kapatabilmek için rekabet avantajına sahip olduğumuz çeşitli sanayi ve tarım ürünleri ile alt ve üstyapı projelerinde Rusya'nın ihtiyacını karşılayabilecek potansiyelimizi harekete geçirmemiz gerekiyor.

Bunun için siyasilerimizin ve girişimcilerimizin samimi gayreti gerekiyor.

Samimi, çünkü bazılarımızın samimiyetsizlikle yaptığı "ali-cengiz oyunları", büyük emeklerle Rusya pazarında yer edinenlerimizi de yerinden ediyor ve açığı daha da büyütüyor.

Arapsaçını çözmek için samimiyet gerekiyor...