Arabuluculuk görüşmesine gitmeyene “ödeme” sürprizi!
İş Mahkemeleri Kanun Tasarısı görüşüldü, yasalaştı. Yakın zamanda Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Böylece işçi ve işveren uyuşmazlıklarında mahkemeye gitmeden önce arabulucuya başvurmak zorunlu olacak. Arabulucuya başvurmadan mahkeme başvurulması halinde dava usulden reddedilecek. Dava şartı olarak arabuluculuk, mahkemelerin alternatifi değil tamamlayıcısı olacak. Arabulucu işçi ve işveren arasında uzlaşma sağlamak için çalışacak, gerektiğinde kendilerine öneri ve çözüm sunacak.
Bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabulucuya gidilecek. Gemi adamları ve gazeteciler de İş Mahkemeleri Kanunu açısından işçi sayılacak, dolayısıyla onlarda mahkemeye başvurmadan önce arabulucuya başvurmak zorunda olacak.
Başvurular, karşı tarafın yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna yapılacak. Karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna başvuru yapmak yeterli sayılacak. Arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde başvurular, adli yargı ilk derece mahkemesi tarafından görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacak.
Arabulucu kural olarak, büro tarafından ve komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden belirlenecek. Ancak işçi ve işveren, listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmışlarsa bu arabulucu görevlendirilecektir.
Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırmak zorunda olacak. Zorunlu hallerde arabulucu tarafından bu süre en fazla bir hafta uzatılabilecek.
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacak. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine de hükmedilmeyecektir. Diğer bir ifadeyle arabuluculuk sürecine geçerli bir mazeret göstermeksizin katılmayan işveren, davada haklı çıksa bile, yargılama giderlerinin tamamını ödemek zorunda kalacak ve davayı kazandığı halde vekalet ücreti alamayacaktır. Dürüstlük kuralı gereğince uyuşmazlığın çözülmesinde emek veren taraf dava masraflarından kurtulacak.
Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılacak. Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hallerinde, iki saatlik arabuluculuk ücret tutarı Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenecek.
İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâlinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanacak. Arabuluculuk görüşmeleri sonunda anlaşmaları hâlinde arabuluculuk ücreti, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanacak. İşe iade talebiyle yapılan görüşmelerde tarafların anlaşmaları durumunda, arabulucuya ödenecek ücretin belirlenmesinde işçiye işe başlatılmaması hâlinde ödenecek tazminat miktarı ile çalıştırılmadığı süre için ödenecek ücret ve diğer haklarının toplamı ücret miktarı olarak kabul edilecek.