Ar-Ge teşvikinden kimler yararlanabilir?
5746 sayılı Kanuna göre Ar- Ge merkezi; dar mükellef kurumların Türkiye’deki işyerleri dahil, kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunan sermaye şirketlerinin; organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran yurtiçinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan ve en az elli tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden, yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneği olan birim olarak tanımlanmıştır.
18.06.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile bu tanımda yer alan “50” sayısı “30”’a düşürülmüştür. Bu değişiklikle ilgili SGK tarafından ayrıca bir düzenleme yapılması gerekecektir. Ancak Bakanlar Kurulu Kararı 18.06.2014 tarihinde yürürlüğe girdiğinden Ar-Ge merkezlerinde eşdeğer personel sayısının hesaplanması aşağıda açıklandığı şekilde yapılmalıdır.
2008/85 sayılı SGK genelgesinde; Ar-Ge merkezinde çalışan tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısının, fiilen çalışan Ar-Ge personelinin, çalışma sürelerine göre üçer aylık dönemler itibarıyla hesaplanan toplam çalışma süresinin, bir kişinin üç aylık tam zamanlı çalışma süresine bölünmesi suretiyle bulunacağı düzenlenmiştir.
Bu düzenleme gereğince Ar-Ge merkezlerinde çalışan tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı; fiilen çalışan Ar-Ge personelinin üçer aylık dönemler itibariyle bulunan toplam çalışma süresinin 90 güne bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır.
Başka bir ifade ile; tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı = Ar- Ge personelinin üç aylık dönemdeki Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili prim ödeme gün sayısı / 90 formülü üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
Üçer aylık dönemler, geçici vergilendirme dönemleri olup, birinci üç aylık dönem; Ocak-şubat-mart, ikinci üç aylık dönem; Nisan-mayıs- haziran, Üçüncü üç aylık dönem; Ekim-kasım-eylül, dördüncü üç aylık dönem; Ekim-kasım-aralık olarak dikkate alınacaktır.
Örneğin; Ar-Ge merkezi belgesini almış olan X şirketi Ar-Ge merkezinde çalıştırdığı Ar-Ge personelinin, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak 2014 yılı dördüncü üç aylık dönemdeki prim ödeme gün sayısının;
2014/Ekim ayında; 1500 gün, 2014/Kasım ayında 1000 gün, 2014/Aralık ayında 900 gün, olduğu varsayıldığında, 2014 yılı dördüncü üç aylık dönem itibariyle; toplam prim ödeme gün sayısı 1500+1000+900=3400, tam zaman eşdeğer Ar-Ge personel sayısı ise, 3400/90=37.77 olacaktır.
18.06.2014 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı öncesinde eşdeğer personel sayısının en az 50 kişi olması gerektiğinden, bu işyeri 18.06.2014 tarihi öncesi 5746 sayılı Ar-Ge teşvikinden yararlanamazken 18.06.2014 tarihi sonrası bu sayı 30 kişiye indirildiği için yararlanabilecektir.
Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıfl ar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve tekno girişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2’nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır. Torba Yasa’yla bu konuda da bir düzenleme yapılmaktadır. 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’daki, yukarıda yer alan ‘her bir çalışan için beş yıl süreyle’ ibaresi madde metninden çıkartılarak Ar- Ge teşvikleri açısından önemli bir sıkıntı giderilmiş olacaktır.