Antrepodan devir yoluyla satışta eşya kıymeti sorunları
Borsaya tabi ürünlerin antrepodan satış yoluyla bir başkasına devrinde ekonomik ve ticari gerekçelerle (eşya borsalarında meydana gelen değişiklikler nedeniyle vb.) eşya fiyatının düşme-si durumunda devir anındaki reel fiyattan kesilen fatura ile serbest dolaşıma girilebilir mi? Eğer girilirse ceza olur mu? Soruları İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği (İGMD) tarafından bakanlığa sorulmuştur. Alınan cevapta; Gümrük Kanunu’nun 24/1 maddesi "İthal eşyasının gümrük kıymeti" Gümrük Kanunu’nun 24/3 maddesi " fiilen ödenen veya ödenecek fiyat" Gümrük Kanunu’nun 65/1 maddesi "Gümrük beyanının doğruluğunu araştırabileceği" hükümleri hatırlatılmakla yetinilmiş bulunuyor.
Aslında, bu sorunun cevabı zaten Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 25.12.2008 tarihli, 29841 sayılı yazısında var zaten. Ne diyordu o yazıda; "Gümrük Yönetmeliği’nin 35’inci maddesinin (e) bendi (şu andaki 43/h)" Türkiye'ye ihraç amaçlı satış deyimi; Türkiye'ye ithal edilmek üzere doğrudan doğruya yapılan satışı, (ifade eder.)" hükmü belirtiliyor.
Gümrük Yönetmeliği’nin 291’inci maddesi (şu anda 333) çerçevesinde gümrük antrepolarında depolanan eşyanın satış suretiyle başkasına devredilmesi halinde de Türkiye'ye ihraç amaçlı satış, Türkiye'ye ithal edilmek üzere doğrudan doğruya yapılan satışı, yani devir suretiyle yapılan satışı ifade etmekte olup, kıymet tespitinde bu satışın esas alınması gerekmekte olduğu anlaşılıyor.
Gümrük Kanunu’nun 65’inci maddesi çerçevesinde gümrük idaresinin, beyanın doğruluğunu araştırma hakkının bulunduğu zaten biliniyor. Bu çerçevede, serbest dolaşıma giriş beyanna-mesinde beyan edilen kıymetin, antrepo beyannamesinde yer alan kıymete nazaran düşüklük arz etmesi durumunda, söz konusu düşüklüğün ekonomik ve ticari gerçeklerle (eşya borsala-rında meydana gelen değişiklikler nedeniyle eşya fiyatlarının düşmesi vb.) uyumlu bir şekilde izah edilebilmesi durumunda, buna göre işlem yapılması gerekiyor.
Gürcan Akkoç’un de dediği gibi, genel müdürlüğün 2008 yılındaki yazısında konu çok daha net ve anlaşılır olmakla birlikte bu son yazı ile de bunu pekiştirilmiş bulunuyor. Bu nedenle antrepoda satış suretiyle başkasına devredilen eşyada ekonomik ve ticari gerekçelerle izah edilemeyecek şekilde eşyanın ilk antrepoya alışından daha düşük kıymetli satış devir faturalarının düzenlenmesi halinde bu durumun gümrük idaresinin kıymet beyanının doğruluğunu araştırmasına neden olabileceği unutulmamalıdır. Yapılan araştırmada bu fiyat düşüklüğünün makul sebeplere dayanmadığı anlaşılırsa cezai durumun oluşabileceğini unutmamak gerekiyor.