Anonim şirketin vergi borçları nedeniyle yönetim kurulu üyeleri sorumlu tutulabilir mi?
YILMAZ SEZER - Güncel Group Yönetim Kurulu Başkanı
Yeni Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile şirket hissedarı olmaksızın anonim şirketlere yönetim kurulu üyesi olarak atanmanın yolu açılmış bulunmaktadır. Dolayısıyla anonim şirketlere dışarıdan yönetim kurulu üyesi atanmaya başlanmıştır. Bir de buna bağımsız yönetim kurulu üyeliği sistemi eklenince 01.07.2012 tarihinden itibaren anonim şirketlerdeki hissedar olmayan yönetim kurulu üyelikleri hızla aratmaya başlamıştır. Ülkemizin geçirmekte olduğu ekonomik anlamda sıkıntılı günler, şu an itibarıyla hane halklarından çok şirketleri ilgilendirmektedir. Yaşanılan ekonomik sorunlara bağlı olarak da şirketler başta kamuya olanlar olmak üzere, borçlarını ödemekte sıkıntı çekmektedirler. Kamu borçlarının vadesinde ödenmemiş olması ise şirket ortaklarını ve özellikle de hissedar olamayan ortakları rahatsız etmekte ve endişeye sevk etmektedir.
Endişe ve tereddüdün sebebi, şirket ortaklarının kamu borçlarından kaynaklı sorumluluklarının net olarak bilinmemesidir. Bu konudaki yasal düzenlemeler başta 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanun ve ilgili tebliğleri ile 6102 Sayılı Ticaret Kanunu hükümleri yoluyla yapılmıştır.
5 Sıra no.lu Tahsilat Genel Tebliği’nde belirtildiği üzere; Anonim şirketlerde ortaklar açısından taahhüt edilen sermaye payı ile sınırlandırılmış olan sorumluluk, 6183 sayılı Kanun’un mükerrer 35. maddesi uyarınca yönetici ve temsilciler açısından şirket borcunun tamamını kapsayacak şekilde müşterek müteselsil sorumluluk esasına göre belirlenmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 365. maddesinde ise istisnai hükümler saklı olmak kaydıyla anonim şirketin, yönetim kurulu tarafından yönetilip temsil olunacağı belirtilmiştir.
Aynı zamanda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yönetim hakkı ile temsil yetkisini birbirinden ayırarak 367. maddesinde yönetimin devri konusu 370. maddesinde ise şirketin temsil yetkisi düzenlenmiştir. Temsil Yetkisi başlığını taşıyan 370. maddede;
- Esas sözleşmede aksi öngörülmemiş veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa temsil yetkisinin çift imza ile kullanılmak üzere yönetim kuruluna ait olduğu,
- Yönetim kurulunun, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredilebileceği, bu durumda da en az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması gerektiği belirtilmiştir.
Yine 6102 sayılı Kanun’un 359. maddesi gereğince anonim şirket yönetim kurulunun; esas sözleşme ile atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş bir veya daha fazla kişiden oluşması gerektiği hükme bağlandığından, anonim şirketin yönetim kurulunun tek kişiden oluşması halinde, şirketin temsilinde her hal ve takdirde bu kişinin bulunması gerektiği belirtilmiştir.
Yani mevcut yasal düzenlemeler sanıldığı ve düşünüldüğünün aksine şirket yönetim kurulu üyelerinin hissedar olup olmadıklarına göre değil, temsil yetkisinin bulunup bulunmaması dikkate alınarak yapılmıştır. Bu açıdan öncelikli olarak şirket ana sözleşmesinin incelenmesi temsil yetkisinin nasıl ve kimlere ait olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Şirketin temsil yetkisi murahhas azalara veya müdür olarak üçüncü kişilere bırakılmamış ise, tüm yönetim kurulu üyelerinin kanuni temsilci sıfatını taşıdığı kabul edilmesi gerekmektedir.
Ancak şirket temsil salahiyeti murahhas üye veya üyeler ile müdür olarak üçüncü kişilere bırakılmış ise, amme alacağının bunlardan takip ve tahsiline gidilmesi, diğer yönetim kurulu üyeleri hakkında işlem yapılmaması gerekmektedir.
Yani aslında anonim şirketlerdeki yönetim kurulu üyelerinin hissedar olup olmadıklarına bakılmaksızın şirketin temsil ve ilzamına yetkili olup olmadıklarına bakılarak vergi borçlarından sorumlu olup olmadıkları tespit edilecektir. Yönetim kurulu üyeleri şirketin temsil ve ilzamına yetkilendirilmiş ise, vergi borçlarından kaynaklı yasal sorumluluğu bulunmaktadır. Yönetim kurulu üyeleri şirketin temsil ve ilzamından sorumlu değil ise vergi borçlarından da sorumlu tutulmaması gerekmektedir.