Anlayan beri gelsin!

Merkez Bankası döviz satım ihaleleriyle ilgili olarak dün bir açıklama yaptı. Gelin önce açıklamayı aynen aktaralım:

“Yakın dönemde ülkemizin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkelerin döviz kurlarında iktisadi temellerden kopuk aşırı oynaklık ve düzensiz hareketler gözlenmeye başlamıştır. Bu konu yapılan son G-20 toplantısında da;

'Döviz kurlarında gözlenmekte olan aşırı oynaklığın ve düzensiz hareketlerin ekonomik ve finansal istikrar açısından olumsuz etkileri olduğunu vurgularız'(G-20 Merkez Bankası Başkanları ve Maliye Bakanları Toplantısının Sonuç Bildirgesi, Washington DC, ABD, 22 Eylül 2011) şeklinde tespit edilmiştir.

Bu tespit doğrultusunda gelişmekte olan ülkelerin merkez bankaları içinde bulunduğumuz günlerde döviz kurlarına uygun gördükleri araç ve yöntemlerle güçlü ve etkili müdahalelerde bulunmaya başlamışlardır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da 4 Ağustos 2011 tarihli Para Politikası Kurulu toplantısında belirlenen strateji çerçevesinde gerekli gördüğü günlerde, bugün (dün) yapılan döviz satım ihalesi uygulamasına benzer şekilde yüksek miktarlı döviz satım ihaleleri yoluyla piyasaya döviz likiditesi sağlamaya devam edebilecektir.”

***

Birincisi… Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın, döviz alım ya da satım ihalesi açması veya dövize doğrudan müdahale etmesinin G-20 merkez bankası başkanları ve maliye bakanları toplantısı sonuç bildirgesine bağlı olduğunu varsaymak, düşünmek, atılacak adımları bu kararlara bağlamak nasıl söz konusu olabilir…

İkincisi… Merkez Bankası dövize satım yönünde müdahaleye 5 Ağustos'ta başladı. Yani Merkez Bankası, G-20 merkez bankaları başkanlarının aldığı kararın dışında ve onlardan önce mi hareket etti?

Üçüncüsü… Deniliyorsa ki, 5 Ağustos'tan bu yana sürdürülen döviz satım ihalelerinde düne kadar yüksek miktarlı satışlar söz konusu olmamıştı. Peki, o zaman da 5 Ağustos'tan beri yapılan ihalelerde satılan 3 milyar 220 milyon dolar bir anlamda rezervden heba edilmiş sayılmaz mı? Çünkü bu satışlar kuru belli bir yerde tutmada pek de işe yaramadı.

Dördüncüsü… G-20 bu kararı ne zaman almış, 22 Eylül'de. Öyleyse yüklü miktarda döviz satış ihalesine başlamak için neden 5 Ekim'e kadar bekledik? Bu dönemde kurun yükselmediğini söyleyebilir miyiz, hayır. 22 Eylül'den bu yana, dünkü 750 milyon dolarlık satış hariç 970 milyon dolarlık satış gerçekleştirilmiş. Hem 970 milyon dolar satmışız, hem kurun yükselmesini önleyememişiz; bu 970 milyonu, henüz kur çok yüksek değilken uzun bir zaman dilimine yaymadan, yüklü miktarlarda satsak, acaba şimdi piyasayı daha kontrol edebilir durumda mı olurduk?

Beşincisi… Merkez Bankası daha önce günlük en fazla 350 milyon dolarlık ihale açmışken, dün tutarı 1 milyar 350 milyona çıkararak “Ne oluyoruz” dedirtti. 1 milyar 832 milyon dolarlık teklifin geldiği ihalede satış 750 milyon dolar oldu ve ihale 1.8616'da kesildi; yani daha düşük teklifler karşılanmadı. Böyle bir günde, önce yabancı para yükümlülükler için zorunlu karşılık oranları düşürülmek suretiyle piyasaya 1.3 milyar dolarlık döviz likiditesi sağlanması kararlaştırıldı. Daha sonra gelen bir başka kararla, “bankacılık sisteminin Türk Lirası likidite ihtiyacının daha kalıcı bir yöntemle ve daha düşük bir maliyetle karşılanabilmesi ve aynı zamanda Merkez Bankası'nın döviz rezervinin desteklenmesi amacıyla, TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların yabancı para olarak tutulabilecek kısmına ilişkin üst sınır yüzde 10'dan yüzde 20'ye yükseltildi. Söz konusu olanağın tamamının kullanılması halinde, Merkez Bankası döviz rezervinin 3.6 milyar dolar artacağı hesaplandı.

Ve altıncısı… Günlük döviz satım ihalesinde şimdiye kadar 350 milyon dolar olan en yüksek tutarın, bir andan 1 milyar 350 milyon dolara yükseltilmesi, yüksek tutarlı ihaleler için G-20 merkez bankası başkanlarının adres gösterilmesi, aynı gün piyasaya 1.3 milyar dolar bırakacak şekilde zorunlu karşılık oranının düşürülmesi ve Merkez Bankası rezervine 3.6 milyar dolar destek sağlayacak bir adım atılması… Bütün bunlar bir paniğin işareti olabilir mi…