Anayasa okunur ise neyin ne olduğu daha kolay anlaşılır

OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Elimizde TC Anayasası diye bir yasa var. Bakınız bu yasada neler yazılı: 1) Milletvekilleri göreve başlarken Anayasa'yı "okuduk-kabul ettik" ne yazıyor ise uyacağız diyerek yemin ediyor. Madde 81'de milletvekillerinin yemin ederken neler söyleyecekleri yazılı. Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne demokratik ve laik Cumhuriyet'e ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma, toplumun huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasa'ya sadakattan ayrılmayacağıma; Büyük Türk Milleti önünde namusum ve şerefim üzerine ant içerim. 2) Anayasa'da "siyasi partilerin Anayasa'nın 14'üncü maddesindeki sınırlamalar dışına çıkmayacağı, çıkanların "temelli kapatılacağı" yazıyor. Madde 14'te "temel hak ve hürriyetlerle ilgili olarak" şunlar yazılı: Anayasa'da yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devleti'nin ve Cumhuriyet'in varlığını tehlikeye düşürmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, devletin bir kişi ve zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din ve mezhep ayrımı yaratmak veya sair herhangi bir yoldan bu kavram ve görüşlere dayanan bir devlet düzenini kurmak amacıyla kullanılamazlar. Bu yasaklara aykırı hareket eden veya başkalarını bu yolda teşvik veya tahrik edenler hakkında uygulanacak müeyyideler, kanunla düzenlenir. Anayasa'nın hiçbir hükmü, Anayasa'da yer alan hak ve hürriyetleri yok etmeye yönelik bir faaliyette bulunma hakkını verir şekilde yorumlanamaz. 3) Siyasi partilerin Anayasa'ya uygun faaliyet gösterip göstermediklerini izleme yetki ve sorumluluğu Cumhuriyet Başsavcısı'na veriliyor. Madde 69'da şunlar yazıyor: Cumhuriyet Başsavcılığı, kurulan partilerin tüzük ve programlarının ve kurucularının hukuki durumlarının Anayasa ve kanun hükümlerine uygunluğunu, kuruluşlarını takiben ve öncelikle denetler, faaliyetlerini de takip eder. 4) Anayasa'ya göre, Başsavcı'nın Anayasa'ya, aykırı davranışlar belirlemesi halinde Anayasa Mahkemesi'nde dava açması ve Anayasa Mahkemesi'nin iddianameleri değerlendirerek karar vermesi gerekiyor. Madde 69'da şunlar yazılı: Siyasi, partilerin kapatılması, Cumhuriyet Başsavcılığı'nın açacağı dava üzerine, Anayasa Mahkemesi'nce karara bağlanır. 5) Anayasa Mahkemesi, Anayasa'ya aykırı faaliyetini belirler ise siyasi partiyi kapatabiliyor. Kapatmanın sonuçları Anayasa'da 69'uncu maddede yazılı: Temelli kapatılan siyasi partilerin kurucuları ile her kademedeki yöneticileri yeni bir siyasi partinin kurucusu, yöneticisi ve denetçisi olamayacakları gibi, kapatılmış bir siyasi partinin mensuplarının üye çoğunluğunu teşkil edeceği yeni bir siyasi parti de kurulamaz. Bu Anayasa ile bugüne kadar değişik başsavcılar iddianame hazırladı. Anayasa Mahkemesi'nde çok sayıda dava görüldü. Çok sayıda siyasi parti kapatıldı. Milli Selamet Partisi, Refah Partisi, Türkiye Birleşik Komünist Partisi, Halk Partisi, Sosyalist Parti, Özgürlük ve Demokrasi Partisi, Fazilet Partisi kapatılan partilerin bazıları. Bunlardan Birleşik Komünist Partisi, Sosyalist Parti, Özgürlük ve Demokrasi Partisi, Refah Partisi kapatma kararına karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde dava açtı. Mahkeme Refah Partisi'nin kapatılması kararını uygun gördü. Şimdi bütün bunları unutuyoruz. Yok sayıyoruz. Kendimize göre şöyle oldu, böyle oldu. Şöyle olsaydı, böyle olsaydı diyoruz.