Anayasa Mahkemesi'nden bankalara “grev” kartı

İşçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonların kuruluşu, yönetimi, işleyişi, denetlenmesi, çalışma ve örgütlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile işçilerin ve işverenlerin karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumları ile çalışma şartlarını belirlemek üzere toplu iş sözleşmesi yapmalarına, uyuşmazlıkları barışçı yollarla çözümlemelerine, grev ve lokavta başvurmalarına ilişkin usul ve esasları düzenleyen 6356 sayılı Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 62. maddesinde Grev ve lokavt yasakları düzenlenmiştir.

Buna göre;

- Can ve mal kurtarma işlerinde; 

- Cenaze işlerinde ve mezarlıklarda; 

- Şehir şebeke suyu, elektrik, doğal gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta veya doğalgazdan başlayan petrokimya işlerinde; 

- (…)

- Millî Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı'nca doğrudan işletilen işyerlerinde; 

- Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye (…) ve hastanelerde grev ve lokavt yapılamaz. 

Bakanlar Kurulu, genel hayatı önemli ölçüde etkileyen doğa olaylarının gerçekleştiği yerlerde bu durumun devamı süresince yürürlükte kalmak kaydıyla gerekli gördüğü işyerlerinde grev ve lokavtı yasaklayabilir. Yasağın kalkmasından itibaren altmış gün içinde altı iş günü önce karşı tarafa bildirilmek kaydıyla grev ve lokavt uygulamasına devam edilebilecektir.

Başladığı yolculuğu yurt içindeki varış yerlerinde bitirmemiş deniz, hava, demir ve kara ulaştırma araçlarında grev ve lokavt yapılamaz. 

Anayasa Mahkemesi'nin 22/10/2014 tarihli ve E:2013/1, K:2014/161 sayılı kararı ile yukarıda yer alan “…bankacılık hizmetlerinde…” ve “…ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde…” ibarelerinin iptaline karar verilmiştir.

Dolayısıyla artık, bankacılık hizmetlerinde ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde grev yapılması mümkün hale gelmiştir.

Borçlanma yapacaklar dikkat!

Sosyal güvenlik mevzuatına göre sigortalılar genellikle en fazla üç durum için borçlanma yaptıkları görülmektedir. Bu borçlanma süreleri de sigortalılıktan saydırabilmektedir. 

Sigortalıların ağırlıklı olarak yaptıkları borçlanmalar; yurtdışı, doğum ve askerlik borçlanmasıdır. 

Askerlik süresince, kişiler sigortalı sayılmamakta ve dolayısıyla bu dönem bir boşluk oluşturmaktadır. Prim gün sayısına ihtiyaç duyan ya da askerlik yaptıktan sonra sigortalı olan kişilerin, sigorta prim gün sayısı eksikliğini tamamlaması ve sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmesi için borçlanma yapmaktadır. 

Yurtdışında çalışan ve yurtdışında sigortalı olanlar ile yurtdışında olduğu süreleri belgeleyen kadın vatandaşlarımız, bu süreleri borçlanabilmektedir. 

Yine, kadın sigortalılar, üç çocuğu kadar olmak koşulu ile doğumdan sonraki 720 günlük çalışılmamış süreyi tek çocuk için borçlanabilmektedir. Bu üç çocuk için 2160 gün borçlanabileceği anlamına gelmektedir. Ancak doğum borçlanması sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmemektedir. 

Borçlanma yapılacak tutar, borçlanmanın yapıldığı dönemin prime esas kazancı ile hesaplanmaktadır. 2016 yılı itibariyle asgari ücret değişeceğinden, prime esas kazanç alt sınır ve üst sınırları da değişecek, dolayısıyla borçlanılacak tutarlar da yükselecektir. 

Örneğin üç çocuğu için 2.160 gün borçlanacak bir kadın sigortalı, 31.12.2015 tarihine kadar başvuru yapması halinde minimum 29.341,44 TL ödemektedir. 01.01.2016 sonrası asgari ücretin 1.300 TL/Net ve 1.645,80 TL/Brüt olması durumunda ise kadın sigortalının ödeyeceği bu tutar minimum 37.919,23 TL olacaktır. 

Dolayısıyla önerimiz, borçlanma yapacak kişilerin 31.12.2015 tarihine kadar borçlanmalarıdır.