Analog plağa dijital destek
Dakikada 33 kez dönen bir uzunçalar plağı, tasarım bir tablaya koyun. Üzerine, enine boyuna tombul uzunca bir bilgisayar faresine benzer cihazı yerleştirin. Cihaz, saat yönünün tersine dönmeye başlayacak. Ve siz, 33’lük plağı çalıyor olacaksınız.
1880’lerde Edison’dan, Emile Berliner’den bu yana gelen plak sanayiinin vardığı nokta, “bütün bildiklerimizi tersine çeviren” LOVE adlı yaratıcı yenilikçi sistem: Hep bilindiği ve kullanıldığı şekliyle plak, bir dönertabla üzerinde dönerdi. Pikabın iğnesi plağın üzerine gömülü ses kaydı üzerinden geçerek, sesi hoparlöre iletirdi.
Endüstriyel tasarımcı Yves Béhar ve girişimci CH Pinhas ekibi, “plak nasıl çalınır?” tanımını tepetaklak ettiler. Onların yeni tasarımında plak dönmeyecek, plağın üzerindeki bir ileri teknolojik cihaz dönecek.
Tanım ve kavram tersyüz
Bu cihaz da “klasik” gramofon/pikap iğnesi kullanıyor. Şu farkla: Cihaz bütünüyle bir dijital merkez. Bluetooth ve kablosuz internet ( WiFi) bağlantılı. Ses, cihazdan değil, cihazın Bluetooth’la ilişkide olduğu komşu hoparlörden çıkıyor. Hatta isterseniz, hoparlörü kapatıp, sesi ceptelden kulaklıkla dinleyebilirsiniz. Cihazın üzerindeki dijital göstergeye tıklayarak plağın istediğiniz bandını seçebilirsiniz. Bunu ceptele yüklediğiniz bir uygulamayla da yapabilirsiniz. Sesi yükseltmek kısmak, müziği durdurmak geri almak, vb hepsi mümkün: Analog plaktan dijital fayda. Spotify gençliğine “dede dönemi” müziğini, CD’den daha organik sunan sanatsal bir katma değer.
Yves Béhar adlı sihirbaz
İşte bu, 20’inci yüzyıl boyunca değişmeden kalan gramofon/pikabın, yıl 2017 temelden değişmesi. Mükemmel bir inovasyon örneği. Ayrıca, müziğini ille 33’lük plaktan dinlemek isteyen “niş bir segment” tüketiciye ileri teknolojik bir seçenek.
İsviçreli endüstriyel tasarımcı Yves Béhar, tasarım dünyasında gayet iyi tanınan bir isim. MIT Media Lab yöneticisi Nicholas Negroponte, her çocuğa ucuz laptop projesi için basit ama işlevsel laptop tasarım işini ona vermişti. Béhar’ın Fuseproject adlı şirketiyle zihninin değdiği markalar arasında Jawbone, Herman Miller, General Electric, Puma, Uber, PayPal de var.
Tasarımcı ve girişimci, konuyu “kitleye” açtılar. Kitle fonlama yöntemiyle 2.466 kişiden 860 bin 227 dolar topladılar. Bu kadar insan, bu kadar parayı sadece “proje tanımına” verdi. LOVE adlı sistemin nasıl bir teknikle çalıştığına dair ayrıntılı bilgi (veya patent bilgisi) yayınlanmadığı halde.
Sıradakiler: RokBlok ve Rebeat
Benzer gibi görünen başka bir cihaz daha: Plağın üzerinde saatin ters yönünde yürüyen bir kutu. 5 x 5 x 10 cm boyutlarında. Evet, plağın üzerinde yürüyor. Kutunun altında minik lastik tekerlekler var. Kutunun dibindeki iğne, süper hassas bir ölçümle, kayıt çizgisini izliyor. Kutunun üzerindeki minik anten, sesi komşu hoparlöre Bluetooth’la yolluyor. Bu da San Fransisco’dan tasarımcı Logan Riley’nin bir ürünü. Projenin sahibi Pink Donut şirketi, bu iş için kitleye başvurdu. 3.615 kişi 351 bin 816 dolar verdi.
Rebeat adlı bir Avusturya şirketiyse adını HD Vinyl koyduğu ileri teknolojik kayıt sistemiyle bir LP üzerine yüzde 30 daha fazla kayıt yapabilecek. Ses kalitesi aynı oranda daha iyi olacak. Üretim süresi yarı yarıya kısalacak. Bütün bunları üç boyutlu haritalama sistemiyle lazer marifetiyle yapacak. Ve bu yeni plak, mevcut gramofon/pikaplarda da çalınabilecek: Özel bir cihaza gerek duymadan.
Deloitte: LP niş bir piyasa
Herşeylerin dijitalleşmeye doğru gittiği bir dönemde, analog düzenden kalma bir sistemi, yenilikçi girişimciler dijital sisteme uyarlıyor işte böyle. Deloitte Global’in Teknoloji, Medya, Telekomünikasyon Öngörüleri 2017 Raporu’na göre LP satışları (ve bunları çalacak cihazlar) dünya çapında 1 milyar dolar değerine ulaşacak. Bu, “milyar dolarlık nostaljik bir niş.” Plak satışları 7 yıldır artışta. Bu yıl 40 milyon “yeni” plağın satılması bekleniyor. Dünya müzik pazarının yüzde 15-18 kadarı plaktan. Miktarlar az, ama sıfırdan yukarıya doğru yükselişte iş var.