Anadolu halkı altınları sattı sattığının yerine altın alamıyor
Anadolu halkı ihtiyaç nedeniyle altın birikimlerini sattı. Geçen aylarda Anadolu'dan İstanbul'a her gün 1 ton, 1.5 ton hurda altın geldi. Bu altınlar külçe haline getirilerek yurtdışına satıldı.
Anadolu halkının altın birikimlerini satmasının nedeni, Anadolu'da üretimin durması. Üretim durmasa ve Anadolu halkı üretimini sürdürebilse, ürettiği malın gelirini cebine koyabilse altınını satar mı?
Anadolu'da hem tarımda hem de imalat sanayiinde üretim geriledi. Hatta durdu.
İmalat sanayiinde üretimin gerilemesinin ve durmasının ana nedeni kriz rüzgârı.
Fakat tarımda üretim, kriz rüzgârından önce gerilemeye başlamıştı. Hayvancılığı, hububat üretimini, meyve ve sebze üretimini önemsemez olduk. Üretici para kazanamayınca üretemez oldu. Tarım geliri azaldı.
Son yıllarda Anadolu'da imalat sanayiinde önemli gelişmeler oldu. KOBİ diye adlandırılan küçük ve orta ölçekli işletmelerde önemli yatırımlar gerçekleştirildi. KOBİ'ler, iç piyasanın yanında ihracata da yöneldi. Bankaların da teşvikiyle KOBİ sahipleri önemli büyüklüklerde kredi kullandı. Borçlanarak yatırım yaptı.
Kriz rüzgârı karşısında KOBİ'ler iç ve dış pazara mal satamaz duruma düştü.
Tarımda üretim yapanların traktör, tohumluk, mazot, gübre, ilaç kredilerinden dolayı borçları var. KOBİ sahiplerinin ise makine ve teçhizat yatırımları için kullandıkları kredilerden borçları var.
Anadolu'daki tüccarın, esnafın, nakliyecinin, bakkalın, kasabın müşterilerinden alacakları var ama başkalarına da borçları var.
Açık anlatımıyla, Anadolu'da dönen büyük bir üretim çarkı vardı. Bu çark dönmeyince, durunca, istihdam-gelir-tüketim geriliyor.
Üretimden gelir sağlayamayanlar, mecburen birikimlerini kullanmak zorunda kaldı. Anadolu halkının geleneksel birikimi olan altınlar işte bu nedenle satıldı.
(Bir ara açıklama: Gelirin kaynağı üretimdir. Üretmek demek katma değer yaratmak demektir. Katma değer, bir mal ve hizmetin çıktı fiyatı ile girdi fiyatı arasındaki farktır. Üretimin her aşamasında, mal ve hizmete eklenen değerdir. Katma değeri dört faktör yaratır. Ve katma değeri paylaşır. Doğa (kira), emek (ücret), sermaye (faiz) ve müteşebbis (kâr) alır.
Üretimdeki gerileme devam ederse, altından sonra sıra üretim araçlarına gelecek.
İnekler kesilecek. Tarlalar satışa çıkarılacak. Son yıllarda yapılan KOBİ yatırımları haraç mezat pazara dökülecek.
Üretim ve gelir olursa insanlar tekrar altın satın alabilir. Ama üretim araçları (inekler, tarlalar, imalathaneler, makineler, atölyeler, fabrikalar...) satılmaya başlanırsa, eski güzel günlere geri dönmenin kapısı kapanmış olur.
Üretim tesisleri (özellikler makineler, fabrikalar) "bugün sat, yarın yenisini alırsın ve üretime başlarsın" türü değerler değildir. Her duran tesis, kapanan işletme yılların birikiminin yanında müteşebbis gücünün, deneyimli emek gücünün yok olması demektir.