Amerika'dan başlayan Amerika'dan sonlanacak mı?

 

2007-08 yıllarında Amerika'da başlayan kriz, suya atılan taştan yayılan dalgalar gibi büktün dünyaya yayıldı. Amerika'da düzelme yaşanırken Euro bölgesinde etkisini günümüze kadar sürdürdü. Geçen yılın son aylarında Amerika'da yaşanan borç limiti ve vergi dilimleri muafiyet "Mali Uçurum" diye isimlendirilince, dünyada yeni bir kriz korkusu gündeme geldi. Mali Uçurum korkusu Amerika'da son buldu. Bakalım bu karesel krizin sonlanmasını hızlandıracak bir sonuç yaratarak daha güzel bir 2013 yaşamamıza yol açacak mı?

2008 yılında Amerika'da gündeme gelen Mortgage krizi önce denize atılan taş gibi ülke içinde dalga dalga sektörlere yayıldıktan sonra, Avrupa'dan başlayarak yine suya atılan taş gibi dalga dalga yayıldı. Özellikle Avrupa ekonomisinde yarattığı dalgalar Tsunami etkisi yarattı, neredeyse euro bölgesinin  dağılmasına neden olacak bir etki ortaya çıktı. Avrupa'daki etkisi hala yoğun olarak devam ediyor.

Son birkaç aydır Amerika'da gündeme gelen borç tavanının yükseltilmesi konusundaki tartışmalar ve buna bağlı zenginlerden alınacak vergilerin hangi gelir diliminde artırılacağı konusunda Cumhuriyetçiler ve Demokratların uzlaşamamaları üzerine olayın  "Mali uçurum" isimlendirmesi bütün dünyada yeniden küresel kriz korkusu yaşanmasına neden oldu. Oysa, Borç tavanı yükseltilmesi kararı Amerika'da 94 yıl önce 1917 yılında ilk kez uygulanmış olan ve 2011 yılına kadar 91 kez tekrarlanmış olan bir konuydu. Bu yılın son gününe kadar 16.4 trilyon dolarlık borç tavanının artırılması isteniyordu. Obama yönetimi zenginlere yeni vergi niteliği taşıyan indirimlere son verilmesini 250 bin dolar yıllık geliri olanlar için uygulanmasını istiyordu. Cumhuriyetçiler tavanın yükseltilmesi talebindeydiler. Yılın son saatlerine kadar bir korku filmi gibi yaşanan müzakereler sonunda uzlaşma sağlandı. Tasarı önce Senato'da ardından Temsilciler Meclisi'nde onaylandı ve Başkan Obama'nın imzasına sunuldu.  

Üzerinde anlaşılan metinde Cumhuriyetçilerin itirazlarıyla harcama kesintileri iki ay süreyle ertelendi. Bu nedenle 16.4 trilyonluk borçlanma tavanının ne kadar artacağı konusu 28 Şubat'a kaldı. Yıllık gelirleri 400 bin dolar olan bireyler ve 450 bin dolar olan ailelerin vergi indirimlerinin Bush dönemindeki vergi indirimleri gibi devam etmesi ve işsizlik maaşlarının bir yıl daha uzatılması da karara bağlandı.

Her ne kadar borç limitinin ne kadar yükseldiğinin sonucu tam belli olmasa da bu uzlaşma, Mali Uçurum'u sonlandırırken, onun Amerikan ekonomisini yüzde 2 daraltacağı korkusunu da sonlandırdı.

Karar sonrası Obama yarıda kestiği tatilini tamamlamak için Hawaii'ye geri dönerken bütün dünyada da rahat bir "Oh" çekildi ve borsalarda hızlı yükselişler yaşandı.

Şimdi sorulacak soru "Amerika'da başlayan krizin Amerika'da sonlanması yaşanırken, bu yine krizde olduğu gibi suya atılan yeni taş olarak dünyaya yayılacak mı? Yoksa, Amerika'da yaşanan olumlu gelişmelerin dünyaya yayılması, bazı uzmanların söylediği gibi daha uzun süre alacak mı?"

Söylenebilecek ilk şey: Mali Uçurum korkusunun aşılması küresel ekonomilerin 2012 yılından daha iyi bir 2013 yaşayacağının müjdesi olduğudur. 

2013 yılı bizim için de kuvvetli bir olasılıkla 2012'den iyi bir yıl olacaktır. Bu açıdan yaşayabileceğimiz en ciddi olumsuzluk bölgemizde yaşanan çatışmaların içine itilmemiz olabilir. Bunun da giderek gündem dışı kaldığını söyleyebiliriz.