Amerika seçim atmosferine girdi
Kasım ayındaki Amerikan seçimleri için geri sayım başladı. Geçtiğimiz salı gecesi Iowa eyaletinde yapılan Cumhuriyetçi Parti Toplantısında, delegeler başkan adayları için ilk defa oy kullandılar. Altı adayın katıldığı oylamada ilk üç sırayı Mitt Romney, Rick Santorum ve Ron Paul aldı. Sırada önümüzdeki günlerde New Hampshire ve South Carolina eyaletlerinde yapılacak ön seçimler var. Önemli bir gelişme yaşanmazsa, Cumhuriyetçi cephede yarış Mitt Romney ve Rick Santorum arasında geçeceğe benziyor.
Amerika yeni yılla birlikte seçim startı da aldı. Salı gecesi Cumhuriyetçi Parti'nin Iowa eyaletindeki toplantısında delegeler başkan adayları için ilk defa oy kullandılar. Siyasi olarak
Demokratlar, Cumhuriyetçiler ve Bağımsızların eşit olarak temsil edildiği Iowa, Cumhuriyetçi ve Demokratların çok önem verdiği bir eyalet. Iowa, 1976'dan bu yana Cumhuriyetçi Parti'nin toplantılarına ev sahipliği yapıyor. Iowa toplantısı, partililerin başkan adayı konusunda ilk tercihlerini yaptıkları ve aynı zamanda Cumhuriyetçi Parti'nin Büyük Konvoyunu'na katılacak delegelerin seçildiği siyasi bir platform. Son kamuoyu yoklamalarına göre Iowa'da Obama'nın icraatını destekleyen ve desteklemeyenlerin oyları bölünmüş durumda; yüzde 49, başkanın şimdiye kadar ki icraatını desteklerken yüzde 48'i desteklemiyor. Altı adayın katıldığı oylamada Mitt Romney, Rick Santorum ve Ron Paul en yüksek oyları alarak yarışın ilk etabını ilk üç sırada bitirdiler. Konuşmalarda yaptığı hatalarla dikkatleri çeken Texas Valisi Rick Perry, Temsilciler Meclisi eski Başkanlarından Newt Gingrich ve Minnesota Eyaletinden Temsilciler Meclisi'ne seçilen Michele Bachmann beklendiği gibi birşey yapamadılar. Oyların yüzde 13'ünü alarak dördüncü olan Newt Gingrich'in şimdilik adaylığını sürdüreceği anlaşılıyor. Hemen belirtelim ki, Cumhuriyetçi Parti'nin Iowa toplantılarında yapılan oylamanın Parti ve delegeler açısından hiç bir bağlayıcılığı yok; bununla beraber, ABD'de çok önemseniyor. Nedeni, Iowa'da seçimi kazanan adayın başkanlık seçimini kazanacağına ilişkin düşünce. 2004 seçimlerinde Bush'u seçen Iowalıların 2008'de tercihlerini Obama yönünde kullandıkları hatırlanırsa, bu düşüncenin pek de yanlış olduğu söylenemez. Fakat bunun istisnaları da yok değil. Bill Clinton, Iowa'daki seçimleri kaybetmesine rağmen üst üste iki defa seçilebilme başarısını göstermişti.
***
Mitt Romney ve Rick Santorum en güçlü iki aday Iowa'daki yarışı oyların yüzde 24.6'sını alarak birinci bitiren Mitt Romney işadamı, aynı zamanda Massachusetts eyaleti eski valisi. O da, Ron Paul gibi ikinci defa şansını deneyenlerden. Romney, 2008'de Iowa'da Cumhuriyetçi adaylar arasında yapılan oylamada yüzde 35'le birinci gelen koyu muhafazakar Mike Huckabee'nin arkasından yüzde 25 oy alarak ikinci olmuştu. Bu son oylamada da aynı oy oranını koruduğu görülüyor. Iowa toplantısında yüzde 24.5'lik oy oranıyla Romney'nin arkasından ikinci gelen Pennsylvania Senatörü Rick Santorum ise hukukçu. Geçen aya kadar adından pek bahsedilmeyen Santorum, önemli bir çıkış yaparak kamuoyu yoklamalarındaki oyunu yüzde 10 oranında arttırdı. Yüksek gelir grubuna mensup Cumhuriyetçiler ve finans sektörünün desteğini arkasına alan Mitt Romney'nin aksine Santorum, sosyal muhafazakar olarak da adlandırılan emekçiler ve Çay Partisi katılımcıları arasında popüler. Yıllık geliri 50 bin dolar ve üstü olan Amerikalılar arasında yapılan anket, yüzde 28'in Romney'i, yüzde 26'nın Santorum'u, yüzde 19'un ise Paul'u desteklediğini ortaya koyuyor.
Ron Paul radikal görüşleriyle bilinen bir siyasetçi
Oylamada, Mitt Romney ve Rick Santorum'un ardından yüzde 21.4 oranında oyla üçüncü gelen Ron Paul tıp doktoru. 1965'den bu yana Temsilciler Meclisi üyesi olan Paul daha önce 2008 seçimlerine katılmış, ancak Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adaylığını kazanamamıştı. Bu seçimlerde şansı yaver gider mi, bilinmiyor. Fakat güçlü adaylardan biri olduğu kesin. Ron Paul da diğer Cumhuriyetçi adaylar gibi harcamaların ve vergilerin azaltılmasından; devletin küçültülmesinden ve ekonomideki düzenlemelerin kaldırılmasından yana. Seçilirse, uzun mücadelelerden sonra kabul edilen sağlık reformu ve finansal piyasaları düzenleyen ünlü Sarbanes-Oxley ve Dodd-Frank yasalarını iptal edeceğini söylüyor. Paul'u diğer adaylardan ayıran en önemli özellik, ekonomik olanların yanında radikal sayılabilecek siyasi düşünceleri. Paul, İskan ve Kentsel Gelişme, Enerji, Ticaret, İçişleri ve Eğitim Bakanlıklarının kaldırılması dışında, altın standardına dönülmesi, dış ülkelere yapılan yardımların kesilmesi ve ABD'nin askeri müdahalelerine son verilmesi gerektiği düşüncesinde. Geçenlerde diğer Cumhuriyetçi adaylarla birlikte katıldığı bir panelde, İsrail'in İran'ın nükleer tesislerine olası bir saldırısı halinde ABD'nin müdahil olmaması gerektiğini söylemişti.
Esas fırtına eyalet seçimlerinde kopacak
Bundan sonra sırada, New Hampshire ve South Carolina'da bu ay içinde yapılacak ön seçimler var. Sadece Cumhuriyetçilerin katıldığı Iowa Toplantısı'nın aksine eyalet seçimlerine her iki parti de katılıyor. Massachusetts'e komşu olan New Hampshire, Romney'nin çok güçlü olduğu bir eyalet. Kamuoyu yoklamaları Romney'nin bu eyaletteki yüzde 47 oranındaki desteğinin Aralık 2011'den bu yana değişmediğini, buna karşılık Santorum'a olan desteğin yüzde 10'dan yüzde 5'e gerilediğini gösteriyor. South Carolina ise Amerika'nın en muhafazakar eyaletlerinden biri.
Öyle ki, 1980'den beri bu eyalette yapılan ön seçimlerden birinci çıkan Cumhuriyetçi Parti adayları genel seçimlerde de başkan adayı olmuş. Bu nedenle hem Romney hem de Santorum
için South Carolina çok önemli. Bu pilav daha çok su kaldıracağa benziyor. Yüksek gelir grubuna mensup Cumhuriyetçiler ve iş dünyasını arkasına alan Mitt Romney'nin maratonu
Cumhuriyetçi Parti'nin Başkan adayı olarak bitirmesi ihtimali biraz yüksek gibi. Fakat bu, kasım ayındaki seçimlerde Romney'nin iddia ettiği gibi Obama'yı alt etmeye yeter mi bilinmez.