Altınla tanışan İliç Doğu'nun Paris’i oldu
Sahip olduğu yüksek teknolojisi ile Türkiye’de altın madenciliğin okulu haline gelen Anagold’un Çöpler madenine bugüne kadar 1 milyar doların üzerinde yatırım yapıldı.
Maden, Merkez Bankası’na tonlarca altın vermekle kalmadı, sahanının yarattığı eko sistem sayesinde Erzincan’ın İliç ilçesi Türkiye’nin en gelişmiş ilçelerinden birine dönüştü.
Erzincan’ın İliç İlçesinin kaderi 2010'da Çöpler Maden sahasının el değiştirmesiyle değişiyor. 2000 yılında bu sahada arama yapan uluslararası bir şirket rezervi yeterli görmediği için madeni elden çıkarmaya çalışıyor.
Dünyanın en büyük 11. altın üreticisi konumundaki Amerikalı SSR Mining’in yüzde 100 sahip olduğu Alacer Gold Madencilik yüzde 80, Çalık Grubu’nun da yüzde 20 ortaklığı ile kurulan Anagold Madencilik, Çöpler madenine giriyor. Yüzde 10’un üzerinde paya sahip hiçbir ortağı bulunmayan SSR Mining, Türkiye’deki Çöpler Madeni dışında ABD, Kanada, Arjantin’de de operasyonları var.
SSR Mining’in yüzde 100’ü halka açık ve hisseleri ABD’de Nasdaq, Kanada’da Toronto Borsası ve Avustralya Sydney Borsası’nda olmak üzere 3 borsada işlem görüyor. Sahip olduğu yüksek teknolojisi ile Türkiye’de altın madenciliğin okulu haline gelen Çöpler madenine bugüne kadar 1 milyar doların üzerinde yatırım yapıldı.
Maden Merkez Bankası’na tonlarca altın vermekle kalmadı, maden sahanının yarattığı eko sistem sayesinde Erzincan’ın İliç ilçesi Türkiye’nin en gelişmiş ilçelerinden birine dönüştü. Çöpler Madeni ve İliç’in dönüşümünü SSR Kıdemli Başkan Yardımcısı ve Türkiye Ülke Müdürü Cengiz Demirci ile Anagold Madencilik Yönetim Kurulu Başkanı ve Hukuk Direktörü Ahmet İlker Doğan Dünya gazetesine anlattı.
Demirci’nin 2000 yılında sonra ilçenin kaderini değiştiren Amerikalı SSR Mining hakkında bilgiler verirken şu ifadeleri kullandı: “Anagold Madencilik Çöpler Altın Madeni’ni işletmesinde farklı üretim tekniklerine sahip 2 farklı tesise sahip. Çöpler Madeni’nde açık ocak operasyonuyla elde ettiği oksitli cevherleri yığın liçi işlemine tabi tutarak altın üretimi yapılıyor.
Çöpler Madeninde yüksek teknoloji olarak tanımlanan POX (Pressure Oxidation / Basınçlı Oksidasyon) denilen üretim tekniğini uygulanılıyor. Bu sistem, dünya genelinde sadece 9 işletmede bulunuyor. Sülfitli cevher kapalı tanklara alınarak, oksijen ve asit yardımıyla işleme tabi tutulup altın üretimi yapılıyor.
Çok yüksek oranda oksijen uygulandığı için yüksek teknoloji gerektiriyor. Bir örnek vermek gerekirse tanklarda kullanılan vanalar tamamen titanyumdan yapıldığı için değeri normal vananın 10 katına ulaşıyor. Çöpler Maden İşletmesi, kullanılan teknoloji ve teknik açısından dünyanın sayılı madenleri arasında. Bu özelliğiyle sektörde okul işlevi görüyor. "
Türkiye’de yatırım 2 milyar dolara ulaştı
Çöpler Madeni’nde şu anda yıllık 300 bin ons civarında altın üretimi yapılıyor. Sürekli aramalar, yatırımlar yapılıyor. Doğu Anadolu Bölgesinin en büyük yatırımını gerçekleştiren Anagold Madencilik’in şu ana kadar Türkiye’de yaptığı yatırım tutarı 2 milyar dolara ulaştı. Orta ve uzun vadede yatırımları sürdürmeyi planlıyor. Anagold, şu anda alt yüklenicileriyle beraber 2 bin 700 kişiye iş imkânı sağlıyor.
Bunun yaklaşık yüzde 50’si yerel halktan yani İliç ve çevresinden. Anagold Madencilik’in sağladığı istihdam ve tüm işlerini İliç üzerinden yapması ilçenin çehresini de değiştirdi. Madende ihtiyaç duyulan herhangi bir ürün mutlaka İliç’ten alınıyor, dışardan alınmıyor. Eğer o ürün İliç’te yoksa bile, ilçeye getirtilerek oradan alınıyor. Amaç, tüm kaynakların İliç’e bölgeye akmasını sağlamak.
Sadece İliç merkezli 150 yerel firma Anagold Madencilik firması ile aktif olarak iş yapıyor. Çöpler Madeni ile yaşanan İliç ekonomisindeki canlılık, ilçenin refah düzeyini bir taraftan yukarı çekerken diğer taraftan tersine göçü de başlatmış. Doğuda tersine göç alan ender ilçelerin başında geliyor. İlçe nüfusu altın madeni işletmeye başlamadan önce 2009 yılında 6.159 kişi iken, şu anda 9 bine dayanmış durumda. 2022 verilerine göre ilçe nüfusu 8.905 kişi.
ONS başına 2 dolar bölge halkına
Madenle herhangi bir şekilde iş yapma imkânı bulamayan yerel halka ulaşmak, onlara da katkı ve iş imkanı sağlamak üzere Anagold Sosyal Kalkınma Fonu kuruldu. Üretilen her ons başına 2 dolar, fon için bağımsız olarak banka hesabında biriktiriliyor.
2018’den sonra oluşturulan bu fonun amacı; madenden doğrudan veya dolaylı gelir elde etme ihtimali olmayan ama kendileri madencilik dışında bir iş yapmak isteyen bölge halkına destek olmak. Anagold Madencilik, bugüne kadar aralarında eğitim, sağlık, üst ve alt yapı, kültürel etkinlikler ve sporun yer aldığı sosyal sorumluluk projelerine 1.3 milyon dolarlık destek verdi.
Köy evi yerine villa
Türkiye’de özel sektöre ait ilk “Tam Yeniden Yerleşim Projesi” Anagold Madencilik tarafından Çöpler Köyü’nde gerçekleştirildi. Ulusal ve Uluslararası Sosyal Etki Değerlendirme çalışmaları sonrasında, maden çalışma sahası içerisinde kalan 293 nüfuslu Çöpler Köyü, tüm evleri, müştemilatları, camisi ve mezarlığı dahil olmak üzere bunlara ek olarak sosyal binası, market, çocuk parkı ve İlkokul binası da olmak üzere maden sınırlarının 1,5 km dışına, Karasu Nehri’nin yakınındaki Gembaşı mevkiine köy halkının ve köy tüzel kişiliğinin de rızasıyla 2012 yılında başarıyla taşındı. Köylüler, kendi rızalarıyla taşınmayı kabul ettikleri bu proje sayesinde baraj gölü manzaralı villa tarzı evlerinde yaşıyor.