Altın ve serbest döviz fonlarında bozulma başladı

Fonlarda son dönemde yatırımcı tercihlerine bakıldığında, altın ve serbest döviz fonlarından çıkış, para piyasası ve hisse senedi fonlarına giriş görülüyor. Stopaj düzenlemesinin fonlara yatırımcı ilgisini negatif etkilemediğini şimdilik görüyoruz.

Yatırım fonları stopaj düzenlemesi üzerinden 10 günlük bir zaman dilimi geçti. Düzenleme sonucunda fonlara dair yatırımcı tercihlerinde bir değişiklik var mı ya da yeni girişlerde düzenlemedeki değişim ne gibi bir etki yarattı onu değerlendirmek istedim.

Öncelikle neyin değiştiğini kısaca hatırlayalım. Yatırım fonlarında 30.04.2024 tarihinde sona eren stopaj düzenlemesi 01.05.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan karar ile değiştirildi. Yeni durumda stopaj istisnasına tabi fonlarda %0 olarak uygulanan stopaj oranı 01.05.2024 tarihi itibarıyla alınacak olanlar için %7,5’a yükseltildi. Kapsamdaki fonlar eurobond, değişken, karma, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanlarında döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç olarak tanımlanıyor.

Para piyasası fonlarına girişler devam ediyor

 Bu değişiklik sonrasında özellikle son dönemde mevduata alternatif olarak öne çıkan para piyasası fonlarına girişlerde gerileme ve mevduata yönelim olacağı değerlendiriliyordu.

Daha önce 6 aya kadar vadeli mevduat ile para piyasası fonu stopaj oranı arasında %5’lik bir fark bulunurken, yeni düzenleme ile bunun eşitlenmiş olması ile birlikte benim de değerlendirmem, para piyasası fonlarına yeni girişlerin azalması yönünde olmuştu. Ancak rakamlara baktığımızda düzenleme sonrasında para piyasası fonlarında bir çözülme görülmediği gibi, girişlerin de devam ettiğini anlıyoruz. 3 Mayıs ile 10 Mayıs arasında bakıldığında, 347,1 milyar TL olan para piyasası fon büyüklüğünün 372 milyar TL’ye yükseldiğini görüyoruz.

Getiriden arındırarak bakarsak, 21,6 milyar TL büyüme söz konusu. Bu durumda son dönemde sıklıkla bahsedilen yüksek bakiyeli hesapların bankalardan aldığı mevduat faizi ile görece daha düşük bakiyeli hesapların mevduat oranındaki ciddi ayrışmanın etkisini de değerlendirebiliriz. Para piyasası fonlarında ortalama getiriler mevduata eşlendiğinde %50- 53 arasında değişiyor. Oysaki mevduat faizlerinde belirli miktarlar için %40-45 gibi oranları görüyoruz.

Altın fonları piyasa hareketi kaynaklı düşüşte

Stopaj düzenlemesinin negatif etkileyeceği düşünülen diğer bir fon türü de kıymetli madenler fonları oldu. Daha önce hep bu köşede de bahsettiğim üzere altın fonları, altın yatırımı için fiziki/hesaptan alımlara göre daha avantajlı. Alım satım fiyat farkının daha sınırlı olması, düşük tutarda yatırım/bozum yapılabilmesi, saklama kolaylığı yanında vergi avantajı da altın fonlarını altın yatırımı için ön plana çıkarıyordu.

Stopaj tarafında avantajın kalkması sonrasında altın fonlarına girişlerin sınırlı olabileceği ancak mevcut altın fonlarında – 30.04.2024 öncesi alınan fon payları için %0 stopajın devam ettiği düşünülerek – bozulma olmayacağı değerlendiriliyordu. Yatırımcı tercihlerine bakıldığında, jeopolitik riskler ve Çin/Hindistan Merkez Bankaları alımları ile 2400 dolar seviyesi üzerine yükselen altında son dönem yaşanan gerilemenin de etkisiyle çıkışların hızlandığını görüyoruz. Son 1 haftalık dönemde kıymetli maden fonlarından çıkış 1,3 milyar TL olurken, altın katılım fonlarını da dahil edersek, 1,6 milyar TL rakamına ulaşıyoruz.

Burada genel motivasyonunun uzun vadeli beklentiler ve stopaj düzenlemesinden ziyade güncel getiri performansı olduğunu değerlendirmek mümkün.  Yukarıda saydığım ve geçen dönem altına yönelimin artmasını sağlayan faktörlere ek olarak, ABD Merkez Bankası Fed’in faiz indirim sürecine dair beklentiler ile altına potansiyelin korunduğunu ve bu nedenle özellikle 30.04.2024 öncesinde alınmış olan ve %0 stopaj tabi altın fonlarında uzun vadeli değerlendirmekte fayda olduğunu düşünüyorum.

Türk Lirası enstrümanlara yönelim artıyor

Düzenleme kapsamında olmayan ama döviz mevduat ile arasında fon lehine stopaj farkı olan serbest döviz fonlarında ise son 1 hafta yatırımcı çıkışı görüyoruz. Toplam çıkış yaklaşık 22 milyar TL olarak gerçekleşti.

TCMB haftalık para ve banka istatistiklerinde döviz mevduattaki çözülme eğilimine paralel, döviz fonlardan da çıkış olduğunu değerlendirmek mümkün. Ekonomi yönetiminin TL’de reel değerlenme ve TL varlıklara yönelim vurgusu kapsamında olumlu bir gelişme olarak söyleyebiliriz. Haftalık veriler üzerinden baktığımızda, serbest döviz fonlarından çözülen tutarın hisse senedi ve para piyasası fonlarına yöneldiği çıkarımında bulunabiliriz ama tabi bu etkiyi görmek için biraz daha izlemekte fayda var.

Hisse senedi fonlarında girişler arttı

Stopaj düzenlemesi sonrasında olumlu etkilenmesi beklenen fonlar, hisse senedi yoğun fonlar oldu. Stopaj oranının %0 olması ve son dönem Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı girişi ile de görülen olumlu seyir bu fonlara olan ilgiyi de artırmış görünüyor. Son hafta bakıldığında hisse senedi yoğun (katılım ve serbest dahil) fonlara giriş 6 milyar TL üzerinde gerçekleştiğini görüyoruz.

Buna ek olarak %51 ve üzeri hisse senedi taşıyan fonlara da – 1 yıl elde tutulan paylar için stopajın %0 olmasından ötürü – girişlerin hızlandığını görüyoruz. Stopaj düzenlemesi kapsamındaki diğer fonları değerlendirdiğimizde belirgin bir eğilim veya çözülmeye 1 haftalık dönemde rastlamadım. Fon sepeti fonları, borçlanma araçları fonları ve katılım fonlarında düzenleme öncesi ve sonrasındaki seyir paralel. Özellikle 30.04.2024 öncesi alınmış olan ve satış tarihinden bağımsız %0 stopaj uygulanacak olan fonlarda çözülme olmaması olumlu olarak değerlendirilebilir.