Altın üretiminde gerileme var
2001 yılından bu yana altın üretiyoruz.
Türkiye’de son 15 yılda toplam 228 ton altın üretildi. Türkiye’de halen beş firma tarafından 8 maden ocağında altın üretiliyor.
Altın üreten kuruluşlar bugüne kadar arama için 800 milyon dolar, üretim tesisleri için 1.7 milyar dolar olmak üzere toplam 2.5 milyar dolarlık yatırım yaptı.
Altın üreten 5 firmanın iki tanesi uluslararası sermayeli 3 tanesi ise yerli sermayeli kuruluş.
2001 yılında 1.4 tonla başlayan altın üretimi 2013 yılına kadar devamlı artarak devam etti ve
2013 yılında 33.5 tona ulaştı. 2013 yılından sonra yeni altın arama izinleri ve işletme izinleri konularında yaşanan sıkıntılar sonucu altın üretimi düşmeye başladı. Altın üretimi 2014 yılında 31.0 tona, 2015 yılında ise 27.5 tona düştü.
Dünya maden istatistiklerine göre, enerji ve metal madenciliğinde yüzlerce maden arama sahasından bir veya ikisi madene dönüşebilmektedir.
Ülkemizde 350 maden arama ruhsatından ancak bir tanesi ekonomik olarak işletilebilecek bir altın madenine dönüşüyor. Altın bulunamayan 349 sahada yapılan maden arama masrafları madenciliğin riskini oluşturuyor.
Yabancı sermayeli bir maden işletmesi Türkiye’de maden aramalarına 20 yılda 130 milyon dolar harcadıktan sonra, yirmi birinci yılda altın madenini bulabildi. Yaklaşık 360 milyon dolar tesis yatırımı gerçekleştirerek altın üretmeye başladı.
Altın yer kabuğunda en az bulunan bir element. Onun için kıymetlidir. Bir ton kayada bazı madenlerde 1 gram altın bulurken, bazı madenlerde 5-10 gram altına rastlanabiliyor.
Ülkemizin altın potansiyelinin 6500 ton olduğu tahmin ediliyor. Bu potansiyelin henüz 800 tonu üretilebilir rezerv olarak tespit edilmiş. Geride kalan 5700 tonun tespiti için maden aramalarına yaklaşık 12 milyar dolar risk sermayesinin harcamasına ihtiyaç duyulacağı belirtiliyor.
Altın madenlerinde üretilen altınlar (Dore ) saf altın değil. Bakır, gümüş, çinko benzeri metaller içeriyor. Saf olmayan altınlar İstanbul’da bulunan ve uluslararası kabul gören 3 altın rafinerisinde 24 ayar saf altın haline getirildikten sonra İstanbul Altın Borsası’nda satışa sunuluyor.
Alacahöyük kazıları Anadolu’da yıllar önce altın madenlerinin işletildiğini ve kuyumculuk sanatının bulunduğunu ortaya koydu. Lidya Kralı Kresus (Karun), M.Ö 630’da Salihli- Sart’daki altın madenlerinden elde edilen altından para basmak amacıyla Ege’de dünyanın ilk rafinerisini ve darphanesini kurmuştu. Böylece Lidya Krallığı, yeryüzünde altın ayarlı para kullanan ilk uygarlık olmuştur. Anadolu’daki müzelerimizin tamamında altın ve gümüşten yapılmış yüzlerce eser var. Anadolu’da 44 medeniyet yaşamış ve her biri bu toprakların altındaki madenleri keşfedip değerlendirmiş.
Türkiye dünyada altın işlemeciliğinde çok önemli bir yere sahip. Binlerce irili ufaklı birçok atölye ve fabrikada altın işleniyor. Katma değeri yüksek takı ve mücevherlere dönüştürülerek yaklaşık 70 ülkeye ihraç ediliyor.
Bu ihracat ekonomiye de yılda yaklaşık 2.5 milyar dolarlık bir katkı sağlıyor.
Geçen yıl dünyada 3.155 ton altın üretildi. Türkiye 27.5 ton/yıl altın üretimi ile Avrupa ülkeleri arasında ilk sırada.
2012 yılında çıkarılan Başbakanlık Genelgesi’nden sonra madencilik sektöründe yeni altın arama ruhsatları verilmiyor. Üreticiler, mevcut ocakları işletmekle yetiniyor.
Madenciler, altın üretiminde sürdürülebilirliği sağlamak için her sene üretilen altın kadar yeni altın rezervlerinin keşfedilebilmesi için aramaların teşvik edilmesi gerektiğini söylüyor.
Ülkemiz dünyada altın ticaretinde önemli oyunculardan birisi konumunda. Son 21 yılda 3174 ton altın ithal ettik. Türkiye yılda ortalama 150 ton altın ithal eden bir ülke konumundadır.
Altın ithalatına, altın fiyatlarına bağlı olarak yılda yaklaşık 6-8 milyar dolar ödüyoruz.
İşte bu nedenle altın üretimi önemli.
Ancak, altın üretiminde çevreyi ve insan sağlığını korumak önem taşıyor. Ruhsat ve üretim aşamalarında bu konularda ciddi değerlemeler yapılması gerekiyor. Kamuoyunun duyarlılığı altın üretiminde giderek daha sıkı denetimi zorunlu kılıyor.