Altın paraşüt

Küresel piyasalar açısından kritik olarak nitelendirilebilecek eylül ayına giriyoruz. Piyasaların kaderi, önümüzdeki 15 gün içinde çizilebilir. Merkez bankası başkanlarının her yıl katıldığı Jackson Hole'da, cuma günü Bernanke konuşacak. Programa göre 1 Eylül'de konuşması gereken Draghi, toplantıya gitmekten vazgeçmiş. Zaten Draghi'den bir beklentim yoktu. Bir merkez bankası başkanının, para politikası ile ilgili olarak, yabancı bir ülkede detaylı açıklamalar yapması pek görülmüş bir durum değildir.
Piyasalara büyük vaatlerde bulunan Avrupa Merkez Bankası(AMB), 6 Eylül'de toplanıyor. 7 Eylül'de ABD istihdam raporu açıklanacak. 12 Eylül'de Almanya Anayasa Mahkemesi, kurtarma fonları ile ilgili kararını açıklayacak. 13 Eylül'de Fed toplantısı var.

Bernanke, Jackson Hole'daki konuşmasında yeni bir programın sinyalini vermeyebilir. 2013 için riskler olsa da, Amerikan ekonomisi fena gitmiyor. Yarın ABD'de kişisel tüketim harcamaları verisi açıklanacak. Fed'in yakından izlediği bir veridir. Son altı ayın en yüksek rakamının gelmesi bekleniyor. Bernanke bu datayı muhtemelen görmüştür. Piyasayı yine oyalayabilir.
7 Eylül'de açıklanacak istihdam raporu da Fed'in kararında etkili olur. İstihdam raporları öncesinde, genel olarak tahminler havada uçuşur. Oysa rakamı kestirmek oldukça zordur. Çünkü bu veri için kullanılabilecek az sayıda ''öncü gösterge'' bulunuyor. Bunların arasında, haftalık işsizlik maaşı başvuruları en önemlisi olabilir. Bu başvurularda, son üç haftadır bir toparlanma görülüyor. Bu toparlanmadan da yola çıkarak, geçen ay olduğu gibi iyi bir rakam gelebilir. Tabii Fed üyeleri, 1-aylık rakama değil, 3-aylık ortalamaya bakar. Buradaki yükseliş de devam edebilir. Kısaca, eldeki verilere göre istihdam raporu kötü gelmeyebilir.

Bernanke bir tahvil alım programı açıklamak istiyor, ancak ekonomik veriler pek yardımcı olmuyor. Tüketim verisi ve özel sektörün yarattığı istihdam sayısı beklentilerin çok altında kalırsa, Fed açtığı kapıyı biraz daha itebilir. Örneğin; ''2014'ün sonuna kadar düşük faiz'' ifadesi, ''2015'in ortasına kadar düşük faiz'' şeklinde değiştirilebilir.

Fed'in tahvil alımları dışında, denemediği araçlar var. Ekonomideki resesyon riski artarsa, agresif biçimde bunları kullanır. Buna rağmen; maliye politikaları destek olmadıkça, Fed'in ekonomiyi ''tam istihdam'' seviyesine getirmesi düşük bir olasılıktır. Bunu başarmak için, bütçe açığının yüksek kalması gerekiyor. Diğer taraftan, yüksek bütçe açıklarını politik açıdan sürdürmek zordur. Kongre, eninde sonunda bütçe açığının düşürülmesi yönünde karar alır.

AMB yine hayal kırıklığı yaratabilir. AMB'nin, EFSF ve ESM gibi kurtarma fonları ile birlikte çalışması planlanıyor. Almanya'dan bir karar çıkmadan, AMB harekete geçemez.  Draghi'nin bir ay önceki konuşmasından sonra, sorunlu ülkelerin faizleri düştü. İspanya, bunun da rahatlığıyla, yardım talebi için Troyka'ya başvurmuyor. Rajoy hükümeti, ''Kuralları ve şartları görmek istiyoruz'' diyor. İlginçtir, bankacılık sektörü için 100 milyar euroluk yardımı alırken kurallar ve şartlar sorulmamıştı.
İspanyollar ateşle oynuyor. 1 Eylül'de, İspanya'daki KDV oranı üç puan yükseliyor. Sokak gösterileri artabilir. Moody's, eylül ayı içinde İspanya'nın ''yatırım yapılabilir'' seviyede olan notunu indirebilir. Bu durum, sermaye açığı olan bankaların reytinglerinde yeni bir baskı oluşturabilir.
İspanya, öyle veya böyle resmi başvuruyu yapmak zorunda. AMB, sorunlu ülkelere ''Başvuru yapın, sınırsız miktarda tahvil alayım'' mesajını veriyor. Bankalara bundan daha güzel bir ''altın paraşüt'' verilir mi?