Altın bitti, mertlik bozuldu!
Türkiye yılın ilk sekiz ayında neredeyse geçen yılki kadar ihracat yaptı. 2012’nin sekiz ayında 100 milyar dolar, bu yıl 99.4 milyar dolar ihracat gerçekleştirildi. Yalnızca yüzde 0.5 düşüş var. Sekiz aylık dönemdeki ithalat ise yüzde 6.3 artarak 157.1 milyardan 167 milyara çıktı.
Bu verilere göre 2012’nin sekiz ayında 57.1 milyar dolar olan ticaret açığı da yüzde 18.3 artışla 67.6 milyar dolara yükseldi.
Rakamlarda bir olağanüstülük yok aslında. Dünya ticaretinin daralması paralelinde ihracatın hız kesmiş olması şaşırtıcı değil. Enerji ithalatının yükü ortada durduğu sürece ithalatın bir miktar artış göstermesi de normal. Ama yine de dış ticaret verilerinin bu şekilde oluşmasında bir etken var ki, önemi küçümsenecek gibi değil.
Altından söz ediyoruz. Türkiye geçen yıl adeta net altın ihracatçısı haline gelmişti. Bu durum doğaldır ki uzun soluklu olmadı, olamazdı da…
İhracat üçte iki düştü
Geçen yılın ilk sekiz ayında 9.3 milyar dolarlık altın ihraç edilmişti. Bu yıl 2.8 milyar dolarda kalındı. Yani altın ihracatı yüzde 70’e yakın geriledi.
Buna karşılık altın ithalatı yüzde 87 artışla 6.3 milyar dolardan 11.7 milyar dolara çıktı.
İlk sekiz ayda toplam ihracatın yüzde 0.5 düştüğünü, ithalatın yüzde 6.3 arttığını, dış ticaret açığının da yüzde 18.3 büyüdüğünü belirtmiştik. Varsayalım ki altın ihracat ve ithalatı sıfır, hiç yok. Bakınız karşımıza nasıl bir tablo çıkıyor…
Altın hariç ihracat 2012’de 90.6, 2013’te 96.6 milyar dolar oluyor ve yüzde 6.6 artıyor. Yine altın hariç ithalat 2012’de 150.8, 2013’te 155.2 milyar olarak gerçekleşiyor ve yüzde 3 artış göstermiş oluyor. Bu değerlere göre de ticaret açığı 60.2 milyardan 58.7 miyara geriliyor ve yüzde 2.5 düşüyor.
Oysa mevcut durumda ticaret açığında sekiz aylık dönemde yüzde 18.3 artış olmuştu.
Geçen yılın ilk sekiz ayındaki net altın ihracatı 3.1 milyar dolardı. Bu yıl ise 8.9 milyar dolarlık net ithalat yapıldı. Yani, altında net ihracattan ne ithalata geçiş, dış ticarette yaklaşık 12 milyar dolarlık bozulmaya yol açtı.
Yıllık ihracat geriliyor
İhracat ağustosta geçen yıla göre yüzde 12.9 azaldı, bu arada yıllık bazdaki ihracattaki gerileme de hızlandı. Ağustos itibariyle yıllık ihracat 151.9 milyar dolara indi. Bu, geçen yılın kasımından bu yana olan on aylık dönemdeki en düşük gerçekleşmeye işaret ediyor.
Ağustos itibariyle yıllık ithalat ise 246.5 milyar dolar oldu. Buna göre, yıllık dış ticaret açığı 94.6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ağustostaki bu açık, geçen yılın haziranındaki açıktan sonraki en yüksek düzey.
Yani altın geçen yıl dış ticaretimizi toparlayan bir etki yapmıştı, bu yıl “yok olunca” dengelerimizi sarstı. Merkez Bankası da boş yere “altın hariç cari dengemizde pek sorun yok” demiyor ya… Ama nedense bu söylenirken altının geçen yıl cari açığı aşağı çeken etkisi pek akla gelmiyor, getirilmiyor.
