Altı bilim insanının AB'ye zeytinyağ dekrerasyonu

Çeşitli üniversitelerden, farklı dallardaki altı bilim insanı 10 madde içeren bir deklerasyon yayınlayarak AB'nin Türkiye'den ihraç edilen zeytinyağına haksız vergi uygulamasına son vermesini istediler. Bunun 1996'dan bu yana süren ihmalin sona ermesini sağlayacağı gibi taraflar arasında pozitif bir gündem oluşmasına örnek olacağını ifade ediyorlar, 

Son günlerde AB ile aramızdaki sorunlar ve bize konulan engeller üzerine başta Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan olmak üzere yakınmalarını ortaya koyuyorlar. Ben de sık sık bu konudaki aksaklıkları dile getirip yapılması gerekenlerle ilgili yazılar yazıyorum .  Bu yazıda bilim insanlarının Zeytinyağ  Deklerasyonuyla AB ve Ülkemiz yetkililerine gönderdikleri "Haksız ve tek taraflı uygulamalara son verilmesi talebini içeren on maddelik girişimlerinden söz edeceğim. 

Önce bu dekrerasyonda imzaları bulunan farklı dalarda ve farklı üniversitelerdeki altı bilim adamımızın isimlerini vereyim: Prof. Dr. Yahya Laleli, Prof. Dr. Artun Ünsal, Prof. Dr. Kenan Mortan, Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu, Prof. Dr. Aptullah Soykan ve Doç. Dr. Mücahit Özkaya.

Bu bilim adamları AB'den taleplerini açıklıkla şöyle dile getiriyorlar," Aşağıda imzası bulunan6 bilim insanı, zeytinyağı konusunda Avrupa Birliği'nden bir iyi niyet çıkışı yapmasını ve zeytinyağı ihracatında haksız ve tek taraflı olarak uygulanan gümrük vergisinin kaldırılmasını talep ederler."

Ardından 2.5-3 milyon ton olduğunu AB'nin yüzde 75'lik payla en büyük oyuncu olduğunu, Türkiye'nin ise yüzde 5üretim payına sahip olan, ihracattaki payı ise yüzde 10 seviyesinde marjinal bir oyuncu olduğunu belirtiyorlar.

Şikayetlerine konu olarak da,1 Ocak 1966'da yürürlüğe giren Türkiye AB Birliği anlaşmasına göre Gümrük Birliği'nin işlenmiş tarım ürünlerini sanayi ürünü kabul etmesine karşın Türk zeytinyağının Gümrük Birliğine aykırı olarak tarım ürünü olarak özel vergilendirilmesini gösterip, haklı olarak bunun değişmesini istiyorlar. Gümrük Birliği'nde "Tarım vergileri, 3.ülke çıkışlı ithalata eşittir ve tercihli bir rejim yoktur"  denmesine karşın, tercihli rejim uygulamasının Dünya Ticaret Örgütünce AB'nin düzenlemesine bırakıldığının altı çiziliyor. AB'nin işlenmiş tarım ürünü vergilendirmesinde bir kural bulunmazken, bunun "eşit"  olacağı öngörülüyor. 

Ocak 1998'de belli tarım ürünleri ihracatı dışında gümrük vergileri bütünüyle kaldırılmasına karşın, belli istisnalar arasında "zeytinyağı" yer alıyor. Dekrerasyonda, "Oysa bu karar ile natürel fındıkta  tarife kısıtlaması, domateste otolimitasyon rejimi kaldırılmış ve peynire spesifik vergi bağışıklığı sağlanmıştır. Türkiiye'nin hiçbir ihraç kabiliyeti olmayan soya ve ayçiçeği yağları için üç yıllık ihracat ortalamasına eşit düzeyde gümrük vergisi bağışıklığı tanınmıştır. Saf lampant zeytinyağına miktar sınırlaması olmaksızın yüzde 10 gümrük indirimi yapılmakla yetinilmiştir. Beş üyesine 1.7 ton Ulusal Garanti destek miktarı tanıyan AB, Türkiye'ye saf zeytihyağında bir 100 ton için zeytinyağ için yüzde  7.5 sabit gümrük vergisi uygulamasına karar vermiştir. AB bunun dışında Türkiye'nin tüm zeytinyağı için 1120 euro/ton vergi uygulamasına devam kararı almıştır." değerlendirmesine yer veriliyor.

Dekrerasyonda Ortaklık Konseyi'nin  2007 yılında işlenmiş tarım ürünlerinde karşılımlı tarife kontenjanı kapsamında vergi bağışıklığı tanımasına karar verdiği ve Gümrük Birliğinin bağlayıcı kararının dışına çıkarak "Tavizli Tarım Rejimi uygulamasını, AB'nin yıllık tarımsal ürün ihtiyaçlarının giderilmesine dönük tek taraflı bir düzenleme getirdiği belirtilerek, Türkiye'nin 2008 başında 3. Ülkelerde  AB'nin benimsediği rejimi aynen uygulamayı  taaühüt ederek gereken düzenlemeyi yaptığı da açıklanıyor.

Deklerasyonnda başka uluslar arası bilgilere de yer verildikten sonra talep şöyle ortaya konuluyor:

"Armonize mal Tanımı ve Kodlama Sistemi(nde HS 1509.10.90 başlığı altında anlan, 60.000 ton/yıl zeytinyağının uluslar arası standarda uygun kutulanmış olarak ümrüksüz ve kotasız biçimde Türkiye'den AB'ye ihraç olanağının verilmesi,  1996'dan bu yana süregelen ihmalin telefisine yarayacağı gibi, taraflar arasında pozitif gündem uygulamasına örnek oluşturacaktır."