Alo Muhittin, Arif ben

GORA filminde Cem Yılmaz’ın meşhur repliğidir. “Amerikan baş­kanı dâhil herkesi devreye sokun, uzaylılar tarafın­dan kaçırıldım, ney, evet tarafından” diye sahne de­vam eder.

Bu hafta ABD Temsil­ciler Meclisi (The Hou­se Committee on Oversi­ght and Accountability) ABD deniz kuvvetleri eski amirali dâhil 4 ismi, UAP (Unidenti­fied Anomalous Phenomena) yani UFO konusunda dinle­yecek.

Konunun bizimle ilgisine gelince, eski bir güvenlik uz­manı David Grusch önceki ilk oturumda, ABD’nin elin­de insan olmayan biyolojik varlıkların ve uçan dairelerin olduğunu ve bunların F-35 uçaklarını da üreten Lockhe­ed Martin tarafından tersine mühendislikte kullanıldığını iddia etmişti.

Siyah giyen adamlar

Trump gitmeden önceki son başkanlık kararnamesi ile ABD bütçesindeki devasa açıklar için, istihbarat büt­çesinin nerelere harcanaca­ğına dair Kongrede bilgi ve­rilmesini istemişti. Detay 01.08.2023 tarihli ‘Siyah Gi­yen Adamlar’ yazımda.

Trump sonrası bütçe açı­ğı rekorlar kırmaya devam etti. Elon Musk’ın favorisi DOGE kripto parasına atıfla “Doge, Department Of Gover­nment Efficiency” ile kamu­da verimlilik, maliyet kont­rolü için çalışmaların başına geçeceği bekleniyor.

Arjantin’i laboratuvar gibi görürsek, bu hafta ikili Milei ile görüşecekler. Milei, daha önce Musk ile iki kere görüş­tü. Sadece ABD faiz giderleri 3. çeyrek sonunda 1.1 trilyon dolar. Vergileri düşüreceğini, yasadışı göçmenleri sınır dı­şı edeceğini söyleyen Trump, kaynağı başka yerlerden bul­mak zorunda. ABD tahvil faiz­lerinin rekoru da dikkate alı­nırsa, genelde satıcılı kâğıtla­rı alacak birilerini bulamazsa el açmaz DOGE kalıyor.

Doğal olarak faiz gideri­ni azaltmak için Fed devre­ye girmek zorunda. Trump’ın ekonomiyi canlı tutmak için de buna ihtiyacı var. Powell yasa ile korunduğunu söyle­yerek istifa etmeyeceğini söy­ledi. Merkez bankası bağım­sızlığına atıfla ana akım basın demecini hemen paylaştı.

Ah bu Nobelli kurumlar

“The Federal Reserve Act of 1913” ile Fed kuruluyor ve Kongrenin yasayı değiştirme yetkisi var. Öte yandan Fed’in Kongre tarafından oluşturu­lan yapısı ve yetkisinin ana­yasaya aykırı olduğu görüşü var (Tarullo, 2024, souther­ncalifornialawreview.com).

Fed kapatılmalı diyen Musk, Teksas eski kong­re üyesi Ron Paul’un “Fed’in anayasaya aykırı olduğunu Powell toplantıda söyleme­di” tivitini “ilginç” diye pay­laştı. Milei de merkez banka­sını kapatacağını söylemişti.

Fed’in uzun zamandır bi­lançosunun yüzde 95’i hazi­ne (garantili) kâğıdı. Yönetim kurulunun yarısı eski Obama dönemi hazine bürokratı. Al­tın ‘sertifika’larına 1971’den beri dokunamıyor. Sermaye 43, döviz rezervi 18 milyar dolar. Bilanço 7 trilyon.

Yönetim, finansal, araç ba­ğımsızlığı yokken tartışılan ko­nu aslında politika bağımsızlığı olsun mu olmasın mı? Çok an­lattık bunları burada. Batının kurumları Nobel (Riksbank Ekonomi Ödülü) alıyor diye ez­berleri bozmak güç.

Batının kurumlarına Fransız kalmak

Fransa’da 400 büyük şir­ketten ve süper zenginlerden bütçe açığının kapatılma­sı için iki yıla kadar ek vergi alınacak. Süper kârlara vergi konulması, Trump’ın verim­lilik çalışmasına bir ek alter­natif.

Eylül sonu itibarı ile büt­çemizin dokuz aylık faiz gi­deri toplamı 2023 yılı toplam KKM maliyetini 100 milyar TL aşmış durumda. Faiz gi­deri nedeniyle bütçemiz açık veriyor, yoksa fazla veriyo­ruz.

Faiz yüksekken kredi kar­tı, KMH, ihtiyaç kredi kulla­nımları artmaya devam edi­yor. Kredi kullanımı talepten mi yoksa enflasyon nedeniyle mecburiyetten mi?

Ev, araba alınamıyor on­dan harcanıyor deniyor. G-10 hedefleyen ülke vatandaşla­rı AVM’de gezip, caféde otur­masın mı? Phillips, Gini, Laf­fer ve Lorenz’e doğru açıdan bakılırsa çözüm daha kolay.

Arz ve kâr enflasyonu (ha­la) talep ve hizmet enflasyo­nu olarak görülüyorsa şeker sorunu tansiyon ilacı ile çö­zülmeye çalışılıyor demektir. IMF ve derecelendirme ku­rumları, asgari ücreti bekle­nene göre yapın diyor.

Friedman “enflasyon her zaman her yerde parasal bir olgudur” cümlesini FT’de ya­nıldım diye düzeltmişken as­gari ücrette ileriye dönük en­deksleme çözüm olur mu?

2023’te 2022’ye göre; üc­retler ve maaşlar kalemi ar­tış yüzde 104 (TCMB Açıkla­malar, 2023: 92), şirketlerde genel yönetim giderleri artış yüzde 77 (TCMB Reel Sek­tör İstatistikleri, 2023). IMF personelinin 2024 ücret artış oranı yüzde 9.83 ile dolar enf­lasyonunun dört katı.