Alo Muhittin, Arif ben
GORA filminde Cem Yılmaz’ın meşhur repliğidir. “Amerikan başkanı dâhil herkesi devreye sokun, uzaylılar tarafından kaçırıldım, ney, evet tarafından” diye sahne devam eder.
Bu hafta ABD Temsilciler Meclisi (The House Committee on Oversight and Accountability) ABD deniz kuvvetleri eski amirali dâhil 4 ismi, UAP (Unidentified Anomalous Phenomena) yani UFO konusunda dinleyecek.
Konunun bizimle ilgisine gelince, eski bir güvenlik uzmanı David Grusch önceki ilk oturumda, ABD’nin elinde insan olmayan biyolojik varlıkların ve uçan dairelerin olduğunu ve bunların F-35 uçaklarını da üreten Lockheed Martin tarafından tersine mühendislikte kullanıldığını iddia etmişti.
Siyah giyen adamlar
Trump gitmeden önceki son başkanlık kararnamesi ile ABD bütçesindeki devasa açıklar için, istihbarat bütçesinin nerelere harcanacağına dair Kongrede bilgi verilmesini istemişti. Detay 01.08.2023 tarihli ‘Siyah Giyen Adamlar’ yazımda.
Trump sonrası bütçe açığı rekorlar kırmaya devam etti. Elon Musk’ın favorisi DOGE kripto parasına atıfla “Doge, Department Of Government Efficiency” ile kamuda verimlilik, maliyet kontrolü için çalışmaların başına geçeceği bekleniyor.
Arjantin’i laboratuvar gibi görürsek, bu hafta ikili Milei ile görüşecekler. Milei, daha önce Musk ile iki kere görüştü. Sadece ABD faiz giderleri 3. çeyrek sonunda 1.1 trilyon dolar. Vergileri düşüreceğini, yasadışı göçmenleri sınır dışı edeceğini söyleyen Trump, kaynağı başka yerlerden bulmak zorunda. ABD tahvil faizlerinin rekoru da dikkate alınırsa, genelde satıcılı kâğıtları alacak birilerini bulamazsa el açmaz DOGE kalıyor.
Doğal olarak faiz giderini azaltmak için Fed devreye girmek zorunda. Trump’ın ekonomiyi canlı tutmak için de buna ihtiyacı var. Powell yasa ile korunduğunu söyleyerek istifa etmeyeceğini söyledi. Merkez bankası bağımsızlığına atıfla ana akım basın demecini hemen paylaştı.
Ah bu Nobelli kurumlar
“The Federal Reserve Act of 1913” ile Fed kuruluyor ve Kongrenin yasayı değiştirme yetkisi var. Öte yandan Fed’in Kongre tarafından oluşturulan yapısı ve yetkisinin anayasaya aykırı olduğu görüşü var (Tarullo, 2024, southerncalifornialawreview.com).
Fed kapatılmalı diyen Musk, Teksas eski kongre üyesi Ron Paul’un “Fed’in anayasaya aykırı olduğunu Powell toplantıda söylemedi” tivitini “ilginç” diye paylaştı. Milei de merkez bankasını kapatacağını söylemişti.
Fed’in uzun zamandır bilançosunun yüzde 95’i hazine (garantili) kâğıdı. Yönetim kurulunun yarısı eski Obama dönemi hazine bürokratı. Altın ‘sertifika’larına 1971’den beri dokunamıyor. Sermaye 43, döviz rezervi 18 milyar dolar. Bilanço 7 trilyon.
Yönetim, finansal, araç bağımsızlığı yokken tartışılan konu aslında politika bağımsızlığı olsun mu olmasın mı? Çok anlattık bunları burada. Batının kurumları Nobel (Riksbank Ekonomi Ödülü) alıyor diye ezberleri bozmak güç.
Batının kurumlarına Fransız kalmak
Fransa’da 400 büyük şirketten ve süper zenginlerden bütçe açığının kapatılması için iki yıla kadar ek vergi alınacak. Süper kârlara vergi konulması, Trump’ın verimlilik çalışmasına bir ek alternatif.
Eylül sonu itibarı ile bütçemizin dokuz aylık faiz gideri toplamı 2023 yılı toplam KKM maliyetini 100 milyar TL aşmış durumda. Faiz gideri nedeniyle bütçemiz açık veriyor, yoksa fazla veriyoruz.
Faiz yüksekken kredi kartı, KMH, ihtiyaç kredi kullanımları artmaya devam ediyor. Kredi kullanımı talepten mi yoksa enflasyon nedeniyle mecburiyetten mi?
Ev, araba alınamıyor ondan harcanıyor deniyor. G-10 hedefleyen ülke vatandaşları AVM’de gezip, caféde oturmasın mı? Phillips, Gini, Laffer ve Lorenz’e doğru açıdan bakılırsa çözüm daha kolay.
Arz ve kâr enflasyonu (hala) talep ve hizmet enflasyonu olarak görülüyorsa şeker sorunu tansiyon ilacı ile çözülmeye çalışılıyor demektir. IMF ve derecelendirme kurumları, asgari ücreti beklenene göre yapın diyor.
Friedman “enflasyon her zaman her yerde parasal bir olgudur” cümlesini FT’de yanıldım diye düzeltmişken asgari ücrette ileriye dönük endeksleme çözüm olur mu?
2023’te 2022’ye göre; ücretler ve maaşlar kalemi artış yüzde 104 (TCMB Açıklamalar, 2023: 92), şirketlerde genel yönetim giderleri artış yüzde 77 (TCMB Reel Sektör İstatistikleri, 2023). IMF personelinin 2024 ücret artış oranı yüzde 9.83 ile dolar enflasyonunun dört katı.