Alimin ölümü, alemin ölümüdür... Kutlu Merih’in ardından

Geçtiğimiz hafta (23 Mayıs'ta) Doç. Dr. Kutlu Merih hocamızı en üretken çağında kaybettik. Birlikte Türk futbolunun içinde bulunduğu ekonomik, finansal ve yönetsel sorunlarına çare bulabilmek ve onu Avrupa ve dünyada hak ettiği yerlere taşıyabilmek amacıyla, futbola entelektüel katkı sağlayacak ve aksiyoner düşünce üretimini gerçekleştirecek Futbol Ekonomisi Stratejik Araştırma Merkezi'ni 2005'te kurduk. Kutlu Merih ile daha sonra birlikteliğimiz iki ortak kitapla daha da ilerilere gitti. Hoca'nın yönlendirmesi ve stratejistliğiyle, uzun erimli bakış açısıyla futbolun içinde bulunduğu sorunları analiz ettik, çözüm önerileri sunduk, uluslararası futbol literatürüne katkı sağlayacak makaleler yazdık, saptamalarda bulunduk, yeni kavramlar hediye ettik.

Kutlu Merih'in aslında hobi olarak eğildiği futbol, daha sonra hobinin ötesinde bir akademik ilgi alanı oldu çıktı onun için. Ben de, bu süreçte onun bilgi ve birikiminden maksimum yarar ve deneyim kazanmaya çalıştım, daha geniş bir vizyona ulaştım. Sadece futbol değildi ki Kutlu Merih'in ilgi alanları...

Kutlu Merih'in üstün bir matematik ve astronomi altyapısının yanısıra, tarihten felsefeye, otomasyondan sibernetiğe, müzikten resime, din bilimden siyaset bilime, finansal piyasalardan risk yönetimine, askeri ve tarihi liderlikten vizyon yönetimine uzanan geniş bir yelpazede "bir şeyin her şeyini, her şeyin bir şeyini" bilen bir entelektüel yeteneği ve birikimi vardı. İlk defa karşılaştığı çoğu soruna pratik ve tutarlı çözüm bulabilme ve önerebilme yetkinliğine sahipti. Üstün zekalı, çok yönlü ve stratejik bakış açısına sahip bir bilim insanıydı. Futbolun ekonomisine, endüstrisine, siyasetine, kurumsal yönetimine entelektüel anlamda büyük katkılar sağlamış ve benim bu konuya girmeme önder olmuş, Atatürk ve Cumhuriyet devrimleri savunucusu aydın bir insandı.

Kutlu Merih'in en belirgin karakterlerinden birisi dürüstlüğü, inandığı şeylerin arkasında durabilmesi; inanmadığı ve kafasına yatmayan konularda ise hangi ortam ve koşul olursa olsun, medeni ölçüler içinde eleştirisini getirmekten kaçınmaması, kimseye müdanada bulunmaması ve biat etmemesiydi. Kafasına yatmayan konularda ve düşüncelerini savunurken dik durur, hiç bir zaman orta yolcu bir çözüm içinde olmak istemezdi.

Futbolun basit bir oyun olmasına karşın, klasik ekonomiden farklı kompleks bir ekonomik yapıya sahip olduğunu, kompleks olan her şeyin organik olduğunu, organik olan her yapının da hastalandığını, bu nedenle futbolun asimetrik, inelastik ve irrasyonel yapısının sürekli kriz ürettiğini vurgulardı. Yukarıda belirtilen özelliklerinden dolayı anomalileri olan bu patalojik sektörün, içinde bulunduğu sorunları kendi başına aşma olanağı olmadığını, ancak dış bir müdahale ile sorunlarından kurtarılabileceğini, ne var ki, var olan yapısından dolayı futbolun fasit bir daire içinde kriz üretmeye devam edeceğini ifade ederdi.

Son yıllarında vaktinin önemli bir kısmını enformatiğin temel problemi olan veriyi bilgiye ve stratejik karar girdisine dönüştürme konusuna ayırmıştı.

Verilerin bilgiye dönüştürme süreçleri ve teknolojisinin (datamining) hâlâ ileri düzeyde matematik, istatistik ve enformatik uzmanlığı gerektirdiğini, bunun için de bu sürecin hâlâ elit bir azınlığın tekelinde olduğunu ifade ederdi. Konvansiyonel matematik ve istatistiğin günümüzdeki devasa veri kütlelerinin değerlendirilmesinde yetersiz kaldığını, günümüz uygulamalarının veriyi toplama, depolama ve iletişimi üzerine yoğunlaştığını, bu veri kütlesinden ne gibi yorumlar çıkarılabileceğinin gölgede kaldığını hep yinelerdi. Son yıllardaki çalışması tamamen buna odaklanmıştı.

Kutlu Merih Kimdir?

1945 İzmir Karşıyaka doğumlu olan Doç. Dr. Kutlu Merih, 1999 yılında İ.Ü. İşletme Fakültesi'nden emekli oldu. Yönetim Mühendisliği (OR)-Ekonometri-Enformatik ilgi ve uzmanlık alanını oluşturdu. Emekliliğinden ölümüne kadar geçen süre içinde futbolun görünmeyen yüzü ve ekonomisi üzerine çalışmalar ve araştırmalar sürdürdü. Merih'in, futbol ekonomisine ilişkin kaleme aldığı çok sayıda makalesi bulunuyor.

Tuğrul Akşar'la birlikte, Futbol Ekonomisi ve Yönetimine ilişkin 2006 yılında Futbol Ekonomisi( 808 sf), 2008 yılında da Futbol Yönetimi (697 sf) kitabını yazmış, Bahçeşehir Üniversitesi’nde bir süre spor yönetimi üzerine dersler verdi. En son Beykent Üniv. Yüksek Lisans Programı'nda Karar Teknikleri ve Finansal Matematik dersleri vermiştir. Hastane Otomasyonu, Kompleksite ve Yapay Zeka konularında yoğun çalışmalarını sürdüren Kutlu Merih finansal sektörde risk algılaması ve ölçülmesine ilişkin akademik çalışmalarına devam etmemiştir. Grafik dataminig ile veri görselleştirme konularında JAVA ve R dilleri ile yazılım geliştirmiştir.