Akılda kalan sorular

Merakla beklenen Amerikan seçimle­ri sonrası Donald Trump dört yıl ara­dan sonra Amerika Birleşik Devletleri’nin 47. Başkanı oldu. Önce şunu bir netleşti­relim. Akıllarda seçime dair doğal olarak sistem kaynaklı bazı sorular belirmiş ola­bilir. Bir kere Donald Trump, Amerika’nın 47. Başkanı seçildi ama Amerika Birleşik Devletleri şu ana dek toplam 45 Başkana sahip oldu. Akıllara neden sorusu gelebi­lir.

Amerika’nın 22. ve 24. Başkanı Grover Cleveland aynı Donald Trump gibi dört se­ne başkanlık yaptıktan sonra, rakibi Benja­min Harrison’ı devirerek 24. Başkan seçil­di. Donald Trump da Amerikan tarihinde ikinci kez olan bir hadiseye imza attı. Dört yıl başkanlık yaptıktan sonra Joe Biden’a kaybettiği seçimlerin rövanşını dört yıl sonra alarak Amerika’nın 47. Başkanı oldu. Yani diğer bir deyişle Grover Cleveland ve Donald Trump ara vererek iki kez başkan­lık yaptıkları için Amerika’nın başkanlık sayısı 47, ama Başkan sayısı 45 oldu.

2016’da analiz şirketleri yanıldı

Akıllardaki ikinci soru; anket ve ana­liz şirketlerinin yanılıp yanılmadığı. 2016 yılında Hillary Clinton ve Donald Trump arasındaki seçimlerde, analiz şirketlerinin yanıldığı bir gerçek. Çünkü neredeyse 100 ihtimalden 86’sını Hillary kazanır diyen analiz şirketleri, 12’sine Donald Trump kazanır, 2’sine ise bir kazanan olmaz di­ye ihtimal vermişlerdi. Dolayısıyla analiz şirketleri için konuşursak 2016’da yanıl­dıkları aşikâr. Çünkü; eğer bir adaya 100 ihtimalden 12’sinde kazanabilecek diyor­sanız ve bu aday kazanıyorsa ciddi bir ana­liz hatası olduğu gerçek. Tabii ki Donald Trump’ın üslubu, sistem dışı davranışları ve açıkçası sistem dışı aldığı oylar; bu yan­lış kanaatlerin önemli sebeplerinden biri oldu. Bu yüzden analiz firmalarını çok da suçlamak istemiyorum.

Bu seçimde hatalı analiz yoktu

Anket firmalarına gelince; 2016 yılında Hillary Clinton’un, seçimlerde çoğunluğun oyunu ülke çapında Trump’a atacağı farka kadar bilen firmalar oldu. Nitekim Hillary popüler oyda Trump’a üç milyon fark attığı­nı düşünürsek firmaların birkaç eyalet bazlı yaptığı yanlış tespitler dışında çok da hata­lı olduğunu söyleyemeyiz. Başta Wisconsin, Michigan, Florida olmak üzere buralarda anket firmaları hatalı değerlendirmeler yap­tı.

Oysaki bu seçimde analiz firmaları Kama­la Harris’in; 100 ihtimalde 50 ihtimalle Baş­kan, Donald Trump’ın 100 ihtimalde 49 ihti­malle Başkan, bir ihtimalle ise; iki adayında seçimde 270 Seçiciler Kurulu oyunu alama­yacağını öngördü. Böyle baktığınız zaman çok da hatalı bir analiz ortada yoktu. Anket firmalarına gelince; bu seçimdeki anketle­rin birçoğunda bilhassa da salıncak eyalet­lerde, Donald Trump ve Hillary Clinton ara­sındaki farklar hata payı içerisinde ön görül­dü. Bu da gayet kabul edilebilir bir tespitti.

Harris en doğru adaydı

Akıllardaki bir başka soru ise; Kama­la’nın doğru aday olup olmadığı meselesiy­di. Bir şeyi çok net hatırlayalım. Amerikan tarihinde ilk defa partisinin delegelerinin neredeyse tamamının oyunu alarak başkan adayı olmayı garantilemiş bir kimse, bir ne­vi parti iç darbesi ile baskılara boyun eğerek aday olmayacağını açıkladı.

Hem de başkan adaylığını yüzde 100 garantilemişken. Böy­le bir hadiseden sonra gerek kampanya fi­nansı meseleleri yüzünden, gerek ülke ça­pında tanınırlık durumu hesap edildiğin­de; seçimlere sadece birkaç ay kala Kamala Harris’ten başkasının aday olma ihtimali neredeyse imkansızdı. İmkansız derken, el­bette parti o saatten sonra başka birini aday gösterebilirdi. Ancak esas nokta bütün her şeyin sil baştan sıfırlandığı bir seçimde gös­terilecek başka bir aday, inanın ki Kama­la’dan çok daha fazla oy alamazdı.

Dolayı­sıyla bütün bu şartlar değerlendirildiğinde Kamala Harris, Demokrat Parti için mevcut şartlardaki en doğru adaydı. Artık Demok­ratlar aynı Obama’nın seçildiği 2008 yılın­da olduğu gibi, ama bu sefer aktörler ve par­tiler değişmiş olarak kendilerini sorgula­ma dönemine başlamalıdır. Eğer geleneksel olarak demokratlara oy veren Latin erkek­ler Trump’a oy verdiyse, eğer siyah erkekler Kamala’ya Biden’dan daha az oy verdiyse; Demokrat Parti bunların sebeplerini doğru değerlendirmeli, iyi analiz etmeli, gerçekçi çıktılar alıp 2028’in yol haritasını şimdiden buna göre belirlemelidir.