Ağustostan beri yaşananlar ne anlama geliyor?
Alper Koç / Yatırım finansman
Aylardır İngiltere ve Almanya hariç, orta vadeli düzeltme dalgaları içerisinde seyreden Güney-Orta Avrupa ülkelerine Temmuzda katılan Almanya, İngiltere ve ABD hisse senetleri piyasalarında ilerleyen düzeltmeler, Ağustos başında çeşitli gerekçelerle, coğrafyalarda algılamaların negatif yönde hızlanması ve kitlesel katılımcı psikolojisinde yaşanan kırılmalarla düşüş dalgalarına dönüştü.Yaşanan bu kırılmalar -Almanya,İngiltere haric- Avrupa ve Arap Yarımada'sı piyasalarında aylardır ilerleyen düzeltmelerin uzun vadeli, Almanya, İngiltere ve ABD piyasalarında birkaç aydır ilerleyen düzeltmelerin şimdilik orta vadeli, Hindistan, Brezilya, Meksika ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin hisse senetleri piyasalarında geçen 2010 Kasım'dan beri ilerleyen düzeltmelerin ise şimdilik orta vadeli düşüş trendlerine dönüştüğünü söyleyebiliriz.Avrupa ekonomilerinde yaşanan sıkıntının bankacılık sektöründe yol açtığı hasarların büyümesi, ABD ile ilgili negatif haber akışları ve ekonomi-mali otoritelerin geleceğe yönelik olumsuz beklentileri, aylardır küresel piyasaların sosyonomik arka planında ilerleyen negatif duygusal trend içerisinde,birer tetikleyici rolü oldu. Oysa,aylardır tüm dünya,Avrupa ve ABD'de yaşanan sıkıntıları biliyor,fakat hisse senetleri piyasaları ısrarla umut rallisini sürdürüyordu. Piyasalarda bu ralli devam ederken, sosyonomik arka planda çok önemli değişiklikler gerçekleşiyordu.Kuzey Afrika ve Arap toplumsal isyan dalgaları,Avrupa bölgesinde toplumsal eylemlerin hızlanması ve Finlandiya, Norveç,Danimarka,Avusturya,Macaristan ülkelerinde Avrupa Birliği muhalif siyasi partilerin parlamentolarda desteğini arttırıyor olması,ABD'de Cumhuriyetçilerle Demokratlar arasında ekonomi politikalarında ayrışmaların derinleşmesi,Şili,Bolivya,Arjantin gibi ülkelerde öğrenci birlikleri ve sendikal örgütlerin eylemleri,sosyonomik arka planda duygusal trend değişikliği,finans piyasalarındaki trend değişikliklerinden önce başladığını gösteriyordu.
Son on yılda,dünya üzerinde daha önce görülmedik sürdürülen parasal genişleme politikaları, eşyanın tabiatı gereği görülmedik ölçüde finansal varlık spekülasyonlarına yol açtı.Parasal genişleme politikaları ısrarla sürdürülürken,sosyonomik arka planda yıllardır ilerleyen negatif duygusal trend son bir yıldır iyice hızlanmıştı.Küresel finansal ve duygusal trend arasında geçtiğimiz yıllarda negatif yönde ayrışırken son bir yıldır birbirine yaklaşıyordu.
Ağustosda yaşanan kırılmalar, birbirine yaklaşan trendlerin artık aynı yöne doğru yol almaya başladığın teyidi oldu.1750 sonrası endüstri devrimiyle Anglosaksonlar tarafından temelleri atılan,Kıta Avrupası'nı da içine katarak,20. yy.'da hakimiyetini pekiştiren,2. Dünya Savaşı sonrasında hızlanan ve 1980'lerden sonra yavaşlayan ve 2000'in başından bugüne kadar zirve oluşumu ile oyalanan yükselişin yön değiştirmeye başladığını söyleyebiliriz.Bu derecede büyük değişim yaşanırken ve tarihsel yükseliş yavaş yavaş geri çekilmeye başlarken, yükselen dinamikleri kendisiyle birlikte geri çekecektir. Mevcut yatırımcıların büyük bir kısmı,henüz yön değişiminin çok başlarında,nasıl bir geri çekilme dalgasının yaşanacağının farkında bile değil.Önümüzdeki dönemlerde döviz ve ardından 2011 sonlarında ya da en geç 2012 içerisinde tahvil piyasalarında başlayacak yön değişimleri, büyük kırılmalara ve servet değişimlerine yol açacaktır.
Uzun yıllar sürecek değişim sonrasında dünyanın yeni finansal hakimleri olarak ön plana çıkacaklardır.