‘Ağustosta lig başlar mı?’ sorusuna bilimsel bir cevap
Spor Toto Süper Lig'in başlamasına sayılı günler kala, futbolseverler de yaz mevsiminin bunaltıcı şartlarında bekleyişlerini sürdürüyorlar. Giriş cümlesinde yaza vurgu yapmamızın sebebi, her sezon başında tartışılan "maç takvimi" ve "maç saati" konularının direkt olarak futbolcular üzerindeki vücut ısısı ve dehidrasyon sorunlarıyla bağlantılı olmasından. Ligler yılın bu zamanlarında başladığında, maçlar genellikle sıcak ve nemli ortamlarda oynanmak durumunda. Federasyon tarafından maç saatlerinin ayarlanması ve daha geç vakitlere kaydırılması mümkün ancak bu uygulamayla nemin etkisini azaltacağının garantisi yok. Artan sıcaklıklar ile başa çıkmak için vücudun savunması, ter ve buharlaşma yoluyla kendini soğutmaktan ibaret. Sıcak günlerde vücuttan atılan ter miktarı sportif bir rekabette katlanarak artıyor ve vuku bulan dehidrasyon sonucunda, vücudun sıvı ve mineral depoları hızla tükeniyor. Bu durumda vücudun reaksiyonu genellikle terlemeyi dizginlemeye çalışmak oluyor ancak bu kez de "vücut ısısı" süratle yükselme eğilimine giriyor. Vücut ısısının artarak su oranının azalması zaman zaman çok ciddi tıbbi problemleri de beraberinde getirebiliyor. Laboratuar araştırmaları; vücut ağırlığının %6-8'ine tekabül eden dehidrasyonun "çok ciddi" şeklinde sınıflandırılabilecek tıbbi sonuçlara yol açabileceğini göstermiş. Yine aynı araştırmalara göre vücut ağırlığının %2-3'ü kadar dehidrasyon ise oyuncunun gücü, hızı ve koordinasyonu dâhil olmak üzere fiziksel performansını gözle görülür şekilde etkiliyor. İklim şartlarının sahaya yansımasını görmek amacıyla İngiltere-Danimarka ortaklığında bir çalışma yürütüldü. Söz konusu çalışmada; Şampiyonlar Ligi eleme maçlarına da katılan iki İskandinav takımının evlerindeki üçer maçıyla deplasmanda oynadıkları üçer maç mercek altına alındı. Kısıtlı zaman zarfında oynanan bu maçların yaklaşık olarak günün aynı saatinde başlamalarına da ayrıca dikkat edildi. İskandinav takımlarının evlerindeki maçlar ortalama 12°C sıcaklıkta oynanırken, deplasman karşılaşmalarındaki ortalama sıcaklık ise 30°C olarak ölçüldü.
Çalışmanın temel verilerinden biri; her karşılaşmadan önce ve sonra (en az 85 dakika oynayan) oyunculara beş saniye aralıklarla sıçrayabildikleri kadar yükseğe sıçramalarının söylenip, yükseldikleri mesafelerin kaydedilmesiyle oluşturuldu. Bu şekilde yapılan beşer sıçramanın ortalaması alındı. Maç sonrası istatistikleri, maçın bitiş düdüğünden 5 dakika sonra gerçekleştirildi. Buna göre; soğuk iklim şartlarında maç öncesi ortalama 40.3 cm sıçrayan oyuncuların, maç sonrasında 39 cm civarında yükseldikleri saptandı ve kaybın 1 cm civarında olduğu kayıtlara geçirildi. Ortalama sıcaklığın 30°C olduğu şartlarda ise, maç öncesi ve sonrası arasında 2.5 cm civarında bir kayıp yaşandığı görüldü. Bu verinin su kaybı ve dolayısıyla vücut ağırlığı ile ilişkilendirilmesi amacıyla; maç öncesi ve sonrası tartılan oyuncuların, soğuk iklim şartlarında (12°C) vücut ağırlıklarının ortalama %1.7 sini, sıcak iklim şartlarında ise (30°C) ortalama %3'ünü kaybettikleri belirlendi. Bunun anlamı şu; maça 75 kilogram çıkan bir futbolcu, sıcak iklim şartlarında maçı ortalama 72 kg. 750 gr. olarak tamamlıyor. İki veri grubunun karşılaştırılması ise daha da ilginç sonuçlar doğuruyor. Çalışmada vücut ağırlıklarını en fazla kaybeden sporcular (%4-6) performans testlerinde de en fazla sıçrama kabiliyetini yitiren (yaklaşık 4 cm) oyuncular oldular. Bundan çok daha önemlisi bu oyuncularda görülen su kaybının "kritik eşik" sayılan rakamlara (yaklaşık %7) oldukça yaklaşmış olması. Hatırlayacaksınız; geçtiğimiz günlerde kafa toplarının futbolcu sağlığına etkilerini irdeleyen "Kafa vuruşlarındaki tehlike" başlıklı bir yazı yazmış ve o yazımızda geçmişin deri kaplı ve ağır futbol toplarına oranla günümüzde kullanılan topların daha sağlıklı kabul edildiğini belirtmiştik. "İklim etkileri" söz konusu olduğunda ise tam tersi bir durum mevcut. Günümüzde futbolun eriştiği tempo, kimi zaman oyuncuların 90 dakika içerisinde 12 kilometreyi deviren bir aerobik kapasiteye sahip olmasını gerektiriyor. Bu ise bizim gibi sıcak iklim şartlarında futbolu organize eden bir ülke için yaz aylarında bir kısım önlemler almayı gerekli kılıyor. Uluslararası takvimle senkronize olma adına liglerin yaz günlerinde başlaması gerekli görülüyor ise basketboldaki "televizyon molası" tabirinin karşılığı da futbola yerleşmek durumunda. Geçmişte Marc-Viven Foe, Antonio Puerta, Piermario Morosini, Fabrice Muamba gibi tatsız örnekler yaşanmış ve bu gibi durumların altında yatan sebepler hala araştırılmakta iken, yaz aylarında "işi kış tutmak" gerektiği su götürmez bir gerçek.
DÜNYA LİGLERİNDEN HABERLER
> Inter, Fransız ekibi Paris Saint- Germain’in Lucas Moura için Sao Paulo’ya 45 milyon euro teklif etmesinin ardından bu oyuncunun transferinden vazgeçti.
> Yeniden yapılanan Rangers, tecrübeli golcü Kevin Kyle ile 1 yıllık sözleşme imzaladığını duyurdu. Daha önce Hearts forması giyen Kyle, geçirdiği ağır sakatlığın ardından 18 ay sahalardan uzak kalmıştı.
> Son Şampiyonlar Ligi şampiyonu olan Chelsea, kadrosunu bir sağ bek ile güçlendirmenin planlarını yapıyor. Mavilerin listesinde Fluminenseli Wallace’ın yanı sıra Marsilyalı Cesar Azpilicueta da yer alıyor.
TÜRKİYE LİGLERİNDEN HABERLER
> Sırp basınında gündem Milos Krasic ve Danko Lazovic ekseninde şekilleniyor. Fenerbahçe’nin Milos Krasic’i renklerine bağlamasının ardından ismi Beşiktaş ile gündeme gelen hücum oyuncusu
Danko Lazovic’in Rus ekibi Zenit’ten ayrılmasına kesin gözüyle bakılırken, Beşiktaş’ın 29 yaşındaki oyuncuyu kiralayacağı iddia edildi.
> Fenerbahçe Kulübü, bir süredir sarı-lacivertli takımın transfer gündeminde yer aldığı iddia edilen Oscar Cardozo hakkında resmi açıklama yayımlandı. Kulüpten yapılan açıklamada, Paraguaylı golcü Oscar Cardozo’nun Fenerbahçe’nin transfer planları içerisinde yer almadığı belirtildi.
> Galatasaray Teknik Direktörü Fatih Terim’in gözden çıkarttığı Mehmet Batdal, Bucaspor ile anlaşmaya vardı. Mehmet Batdal ile prensip anlaşmasına varan Bucaspor diğer bir yandan da geçen sezon Vaslui forması giyen Bello ve Brezilyalı ünlü santrfor Robert De Pinho ile de görüşmelerini sürdürüyor.
> TFF 1. Lig ekiplerinden Denizlispor, Danimarka Süper Lig takımlarından Lyngby Kopenhagen’da oynayan Makedon futbolcu Bajram Fetai ile 1 yıllık sözleşme imzaladı. Denizlispor Kulüp Başkanı Süleyman Urkay, düzenlenen imza töreninde Makedon futbolcunun takıma güç katacağını belirterek, teknik heyetin raporu doğrultusunda transfer çalışmalarını sürdürdüklerini söyledi.