Açığı olmayan, “kuralcı sistemlerin/kültürlerin” getirisi…
Borç ve faiz ödemeleri:
2000’li yılların başında, geometrik olarak artmıştı…
Ve faiz ödemelerinin bütçedeki oranı 2006 yılında “yüzde 26” ile rekor kırmıştı…
***
2008 yılından itibaren, “özel sektör (bankalar ağırlıklı) aracılığı ile borçlanma” artmaya başladı...
Bu nedenle:
Kamunun borçlanma hızı azaldı; kamu bütçesindeki faiz yükü gerilemeye başladı…
Ve…
Özel sektör borçlanmasında geometrik artışın sürdüğü 2017 yılında, “kamu bütçesindeki faiz yükü oranı” yüzde 8’e kadar geriledi…
***
Aynı yıl, kamuda da borçlanma “tekrar” hızlandı…
2024 yılı sonunda, faizin bütçedeki payı yüzde 12’ye yaklaştı…
2025 yılının ilk iki ayında yüzde 14,5’i aştı…
***
Hatırlatalım:
Ekonomi yönetimi 2025’in tamamı için yüzde 13,2 düzeyinde planlamıştı…
Ve OVP’de, bu yılın faiz ödemelerinin 2024’e göre yüzde 50 artarak 2 trilyon liraya çıkması programlanmıştı…
***
Ve Şubat başında:
Kamu ve özel sektörün 2025 yılı içinde karşılaması gereken toplam borç yükümlülüğü 3,6 trilyon lira civarında hesaplanmıştı…
Programa olan uluslararası “güven” ise, borcu “daha uygun faizli borçla” çevirebilme şansını artırmıştı…
***
(Geçtiğimiz hafta yaşanan döviz kuru ve CDS’de ki değişim, yeniden hesaplamayı zorunlu kılıyor…)
VELHASIL
“Güven” ve “olumlu beklentiler”in, yatırımların temelini oluşturduğunu biliyoruz...
***
Dolayısıyla üretim, istihdam, ihracat, teknoloji, kalite, rekabet, verimlilik gibi ihtiyaç duyduğumuz olguların artışında başrolü oynadığını da biliyoruz…
Dolayısıyla döviz ihtiyacından cari açığa, yüksek faizlerden alım gücüne tüm hastalıkların ilacına “hammadde olma” vazifesi gördüğünü de biliyoruz…
***
Doğrudan ve rasyonel yatırımların, sermaye birikimine neden olacağını;
Borçlanma ve döviz ihtiyacını bitireceğini/azaltacağını;
Ve genele kazandıracağını da biliyorsak…
***
Hukuktan eğitime “güven artıracak adımlar” atmak, “kural belirleme, kurallara uyma kültürü”nü kazanmak/geliştirmek ve “açığı olmayan, açık aranamayan bir sistem kurmak” için neyi bekliyoruz?