AB’nin düzensiz göçle mücadelesi

Avrupa ülkelerinde aşırı sağcı partilerin Av­rupa Birliği’nin lokomotif ülkelerde bile ik­tidarlara ortak olmaları, Almanya’nın serbest do­laşım hakkı olan ‘Schengen’ sınırlarını kapatma kararı, İtalya’nın göçmenleri Arnavutluk’a gön­dermeye başlaması, Polonya’da ‘AB Göç ve İlti­ca Anlaşması’nı referanduma açmayı önermesi, Fransa’da hükümetin “Anayasa Mahkemesi tara­fından iptal edilen göçmenlere ilişkin zor madde­leri yeniden getirme” girişimi, AB Komisyonu’nu harekete geçirdi.

AB Komisyonu’nun geçtiğimiz Mayıs ayında kabul ettiği, 2026 yılında yürürlüğe girecek olan ‘AB Göç ve İltica Anlaşması’nı daha da sertleştirmek için, ‘düzensiz göçmenlerin sınır dışı edilmesini teşvik edecek yeni bir mevzuat’ı AB Zirvesi’nde ele alındı.

27 ülke hükümetine mektup

“Harekete geçme kapasitemizi güçlendir­mek için yeni bir yasal çerçeveye ihtiyacımız var” diyen AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, AB üyesi 27 ülke hükümetine gön­derdiği mektubunda önerdiği, “Komisyonun, geri dönen kişiler için açık iş birliği yükümlü­lüklerini ve geri dönüş sürecini etkili bir şekil­de kolaylaştırma arzusunu içeren” yeni ek uy­gulamalar görüşüldü.

AB Komisyonu’na göre, Schengen ülkelerine giren düzensiz durumdaki göçmenleri sınır dışı etmeye yönelik kararlarının ancak yüzde 20’den daha azı takip ediliyor. Bu oranı yükseltmek için AB’ye göç veren üçüncü ülkelerle masaya otu­rulması kaçınılmaz. Çünkü AB genelinde sığın­ma başvuruları reddedilen göçmenlerin yalnız­ca yüzde 18’inin sınır dışı edilebildiği biliniyor.

AB, Bangladeş ve Gana ile vize uygulamalarını uyumlu hale getirdi. Afrika’dan gelen göçmenle­rin Avrupa’ya geçiş yolu olan Libya ve Tunus’la, göçmenlerin kendi topraklarından AB’ye gidi­şini yavaşlatmayı, onları kendi ülkelerine ge­ri göndermeyi amaçlayan anlaşmalar imzaladı. Tunus ve Libya ile yapılan anlaşmalar sonucun­da, göçmenlerin Orta Akdeniz üzerinden AB’ye düzensiz girişleri yüzde 66 oranında azaldı.

Brüksel’de bir araya gelen ve ağırlıklı olarak ‘göç sorunu’nun tartışıldığı AB devlet ve hükü­met başkanları zirvesinde, ‘mevcut yasaların zorlaştırılması’ üzerinde uzlaşıldı.

‘Arnavutluk modeli’

Brüksel Zirvesi’nde AB liderleri, sığınma başvurularının ve geri dönüşlerin yapılacağı AB toprakları dışında kurulacak ‘geri gönder­me merkezleri’nin kurulmasını konuştu. İtal­ya Başbakanı Giorgia Meloni’nin uygulamaya koymak istediği, ‘Arnavutluk modeli’ olarak da adlandırılan, göçmenlerin transfer edile­bileceği ‘geri dönüş merkezleri’ oluşturulması olumlu karşılandı.

Almanya, İspanya ve Fransa, ‘böylesine bir operasyonun etkinliği ve hukuki riskleri’ konu­sunda endişelerini dile getirdiler.

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, yeni çözüm önerilerine açık olduklarını belirte­rek “Kalıpların dışında çıkmalıyız” dedi. Çekya Başbakanı Petr Fiala, “Tabu olan konuları artık konuşabildiğimiz için mutluyum” diye konuş­tu. Hollanda, ülkeye gelen kayıtsız göçmenleri Uganda’ya göndermeyi önerdi. Polonya Başba­kanı Donald Tusk, “uluslararası hukuka göre, geçici olarak sığınma hakkının askıya alması­na izin verecek bir mevzuata ihtiyaç duyuldu­ğunu” savundu.

Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, Rusya’yı kastederek “Uzaktan manipüle edilen göçü engellemek için AB düzeyinde mev­zuata ihtiyacımız var” dedi. Fransa, “reddedilen sığınmacıların gönderilmesi için Irak, Mısır ve Kazakistan ile müzakereler” önerdi.

AB Zirvesi’nde liderler, Tunus, Mısır, Sene­gal, Mali ve Moritanya ile “kalkınma yardımları karşılığında AB’ye gelen göçmenlerin gönderil­mesi için yeni ortaklık anlaşmaları” yapılması­nı talep etti.

Yeni ‘Demir Lady Ursula’

Brüksel Zirvesi’nde AB liderleri arasında fi­kir birliği sağlanamadığı için üçüncü ülkelere kamplar kurulması konusu, zirve sonuç bildiri­sinde açıkça yer almadı. AB liderleri, bildiride bunun yerine “düzensiz göçü önlemenin ve bu­na karşı koymanın yeni yollarının dikkate alın­ması gerektiği, ayrıca göçmenlerin geldikleri ülkeler ve geçiş ülkeleriyle iş birliğinin arttırıl­ması” çağrısında bulundu.

AB liderleri, ‘AB Göç ve İltica Anlaşması’na ek öneriler hazırlaması için AB Komisyonu’nu görevlendirdi.

‘AB Göç ve İltica Anlaşması’na ek uygulama­larına ilişkin en sert önlem, AB Komisyon Baş­kanı Ursula von der Leyen’den geldi. Başkan von der Leyen, “sığınma hakkının geçici olarak askı­ya alınmasına kendisinin açık olduğunu ancak birçok üye devletin buna karşı çıktığını” söyledi.

Avrupa ülkelerinin en önemli sorunların­dan biri olan ‘düzensiz göç’le mücadelede Tür­kiye’den istediğini alamayan AB, yeni arayış­lar içine girdi…