ABD’yle iş yapan otomotiv yedek parça üreticisi ve demir çelikçinin beklentileri
Trump’ın açıkladığı Meksika kararı sonrası, Amerika’da otomotivcilerin davetiyle kablo fabrikası kuran bir firma yöneticisi ve Amerika’ya demir çelik ihracatı yapan bir firma yöneticisinin Trump dönemi beklentilerini, değerlendirmelerini aktarmak isterim.
Amerikan otomotiv şirketleri için üretim yapan Türk firmaları belli bir büyüklüğe ulaştığında, uzaklık nedeniyle onların ABD’ye taşınması, orada yatırım yapmaları isteniyor. Bu firmalar Meksika ve Meksika sınırında fabrikalarını kurup, emek yoğun işlerinde Meksika’daki ucuz emekten yararlanıp rekabetçi olmayı başarıyorlardı. Trump’ın Meksika sınırına duvar örme, kararının etkisini, ABD’li otomotivcilerin isteğiyle Meksika sınırında fabrika kuran, otomotiv sektörüne kablo üretimi yapan firma yöneticisi dostuma sordum. Yanıtı ilginç oldu. Aktarayım: “Bizim Amerika’da otomotiv sektörü için fabrika kurmamızı, Türkiye’den ürün gönderdiğimiz Amerika’daki tedarikçisi olduğumuz otomotiv şirketleri hızlı tedarik için istediler. Fiziblite çalışması yapıp, Meksika sınırında kurduğumuz Amerikan şirketinde üretime başladık. Emek yoğun bir iş olduğu için böyle davrandık. Meksikadaki ucuz emekten de yararlandık. Trump’ın aldığı karar Meksika’da üretim yapanların Amerika’ya taşınmasını öngörüyor. Bu iyi olur. Ama nereye taşınacakları bizim açımızdan önemli. Deltoit bölgesi olabilir. Bu bizim için nakliye açısından önemli. Belki de fabrikalar taşınmadan Meksika üretimine vergi konabilir. Bizim ürünlerimiz emek yoğun, Meksika’da işlenip geliyor. Üretimin bütünüyle Amerika yapılması emek maliyetini önemli ölçüde artırır. Bu da ürün fiyatına yansır. ABD’li otomotivciler bunu istemezler.
Şu anda aldığımız istihbarat yol gösterici değil. Onun için kendimiz ne olursa, ne yaparız düşüncesindeyiz.
Bu tür bir olay Türkiye’de otomotiv sanayisinde de yaşandı. Emek yoğun bazı kompenetlerin üretimi Bulgaristan ve Romanya’ya kaydı. ABD’den Meksika’ya gidişler de böyle bir nedene dayanıyor. Trump Amerikan otomotivcilerinin Meksika’daki üretimlerine engeller getirirken, sonuçların ne yönde gelişeceği konusunda, ne tür gelişmeler olabileceği konusunda henüz ABD’li iş yaptığımız otomotiv firmaları da bir tahminde bulunamıyorlar. ‘Meksika’da ucuz emekle ürettirdiğimiz yedek parçaları, Amerika’nın emek normlarında ürettirmek zorunda kalırsak, zaten rekabete zorlandığımız Japon ve Kore firmaları ile rekabette daha zorlu bir döneme gireriz’ diyorlar. Korku içersinde beklediklerini söylemek yanlış olmaz.”
Amerika’ya demir çelik ürünleri ihraç eden bir kuruluşun yöneticisi ise Trump sonrasında “Sizin için bir engel var mı” soruma ilişkin, ihracat artışından umutlu olduğunu söyleyerek, şu değerlendirmeyi yaptı: “Şimdilik bize engel yok. Çubuklu, filmaşin ihracatında sorun yok. Trump’ın açıklamalarından tüketimin artacağını bekliyorum. Trump’ın açıkladığı alyapı yatırımlarına hız verecekleri söylemi, yüksek oranda çelik ihtiyacını gerektirecektir. Trump, Çin ürünlerine karşı olduğu için, bizim ürünlerimizin ihracatının artacağını, imkan yaratacağını buna ihtiyaçları olduğunu düşünüyorum.”
Amerika’ya Meksika sınırında ABD’li otomotiv firmalarının önerisiyle fabrika kuran bir kablo üreticisinin ve geçmişte ambargolarla karşılaşan bir demir çelik firması yöneticisinin, Trump dönemi ile ilgili beklentileri bunlar. Bakalım gelişmeler ne gösterecek?