AB’de gelirin yarısıyla 30 metrekare ev kiralamak…

Bırakın İstanbul’u; Ayvalık’ta bir dai­renin kirasının Zagreb’de oturduğu­muz aşağı yukarı aynı vasıflardaki eve eşit olduğunu öğrenmek beni şaşırttı. Malum, Türkiye fiyatların “akılla anla­şılamayacağı” bir dönemden geçiyor, he­le de ev kiraları denince. Dönüp bakınca Avrupa’da da bir tuhaflık var.

Avrupa şehirlerinde dalga dalga yayı­lan Airbnb isyanı haberlerine denk gel­miş olmalısınız. Özellikle şehir merkez­lerinde günlük kiralamalar çok kazan­dırdığı için mülk sahipleri yerlilere uzun kontratla ev kiralamak istemiyor, “me­kanın asıl sahibi” olan halk, artık fahiş ev kiralarını ödeyemiyor. Sırf bu yüz­den nispeten yoksul güney ve doğu Av­rupa’da gençlerin ebeveynlerinin evini terk etme yaşı gittikçe artıyor. Hırvatis­tan, 31 yaş ile AB’de lider.

Kiralar acımasızca artıyor

Avrupa Bölgesel Kalkınma ve Uyum İzleme Ağı’nın (ESPON) “uygun fiyatlı ve kaliteli konutlara erişim sorunu” baş­lıklı son raporu krize parmak basıyor.

Hırvatistan’da özellikle sahil bölgele­rinde kiralar acımasızca artıyor. Dubro­vnik’te bir vatandaş “40 metrekare için 900 euro istiyorlar, biz nerede yaşaya­yım?” isyanında. ESPON raporuna göre Hırvatistan’ın bu gözde bölgelerinde or­talama aylık gelirin yüzde 40’ıyla en faz­la 30 metrekare konut kiralayabilirsiniz.

Sorun kangrene dönüştü

Aslında tüm Avrupa, konut kriziyle karşı karşıya. 2015’ten bu yana AB dü­zeyinde emlak fiyatları yüzde 44 arttı. Bu, çoğu ülkede ücretlerdeki artışın hay­li üzerinde. Ev satın almaya gücü yetme­yenler kiralamak zorunda. Özellikle tu­ristik talebin yüksek olduğu büyük şe­hirlerde, AB’nin doğusundaki ülkelerde ve turistik bölgelerde sorun kangrene dönüşüyor.

Yine ESPON raporuna dönersek; ra­porda, Paris, Berlin, Lizbon ve Madrid, kira fiyatlarının gelire kıyasla en yüksek olduğu şehirler. Paris’te gelirin ortala­ma yüzde 45’ini ayırıp sadece 30 metre­kare ev kiralayabiliyorsunuz. Bu oranlar Berlin’de yüzde 40 ve 35 metrekare, Liz­bon’da yüzde 38 ve 40 metrekare. Bu açı­dan en makul görünen şehirler Varşova, Sofya ve Bükreş. Bu şehirlerde bireyler gelirlerinin yüzde 25-30’unu kiraya ayı­rarak 60 ila 70 metrekarelik evlerde otu­rabiliyorlar.

İpotek faizleri yükseliyor

Yüksek enflasyon sarmalından kurtul­maya çalışılan pek çok ülkede ipotek fa­izleri yükseliyor, kredi ile ev sahibi ol­mak zorlaşıyor, bu durumda kiralıklara talep mecburen artıyor, fiyatlar uçuyor, Airbnb gibi yan faktörler yaraya iyice tuz basıyor, hayat daha da zorlaşıyor…