ABD’den dünya piyasalarına yeni yıl hediyesi…

ABD’nin müdahaleci ve kışkırtıcı dış politikası dünyayı ne kadar rahatsız ediyorsa, açıklanan ekonomik verileri de o kadar rahatlatıyor. Büyümenin güçlü enflasyonun düşük kalmaya devam edeceğini gösteren ABD tarım dışı istihdam verisi  jeopolitik risklerle boğuşan küresel piyasalara yeni yıl  hediyesi gibi geldi. S&P 500 haftayı yeni bir zirve ile sonlandırırken, Avrupa hisse senetleri ve gelişmekte olan borsalar değer kazandı.

Tarım dışı istihdam verisi ne söylüyor?

Piyasalar  Kasım ayında ABD’de 195,000 tarım dışı istihdam yaratılmasını ve ücretlerin önceki aya göre yüzde 0,3 artmasını bekliyordu. Gelen veri  beklentiye göre çok güçlü yeni istihdama  (228.000) rağmen aylık ücret artışının yüzde 0,2’nin altında kaldığını gösterdi. Büyümenin güçlü olmasına rağmen ücret artışlarının düşük kalmaya devam etmesi küresel risk iştahını destekliyor.  

Güçlü istihdam neden yüksek ücret artışını tetiklemiyor?

Geçmiş verinin incelenmesi işsizliğin yüzde 4!ün altına gerilediği dönemlerde ABD ekonomisinin aşırı ısındığını ve ücretlerdeki yükselişin enflasyonist baskı yarattığını gösteriyor.  işsizliğin yüzde 4,1 ile 2000 Aralık ayından beri en düşük seviyede kalmasına rağmen Kasım ayı ücret artışının sınırlı olması enflasyonu besleyen döngüsel faktörleri dengeleyen yapısal nedenlere işaret ediyor.   

Ücret artışını baskılayan yapısal  faktörler neler?

İktisatçılar büyümenin güçlenmesine rağmen ücret artışlarını baskılayan iki temel yapısal nedene dikkat çekiyor: (i) Demografik nedenler ve teknolojik gelişmeler sayesinde yüksek ücret olan yaşlı ve tecrübeli işçilerin genç ve düşük maliyetli çalışanlarla ikamesi; (ii)Gelişmekte olan ülkelerde yer alan değer zincirlerindeki  (Çin merkezli Asya ülkeleri diye okuyun) düşük maliyetlerin ABD  emek maliyetleri  üzerindeki baskısı.  Eğer bu tespit doğruysa tarihsel olarak çok düşük işsizlik oranlarına rağmen  ücretlerdeki artış uzun süre sınırlı kalmaya devam edebilir.

Düşük ücret artışı  FOMC kararını değiştirir mi?

Kasım ayı tarım dışı istihdam rakamları Fed’in Aralık ayı faiz kararını etkilemez. Genel piyasanın ve bizim beklentimiz Fed’in 13 Aralık’ta faizleri 25 baz puan artırması. Peki neyi değiştirir? Ücret artışının yapısal nedenlerle düşük kaldığından şüphelenen Fed para politikasındaki sıkılaşmayı daha kademeli yapmak isteyebilir. ​Türkçe meali:  daha az şahin (güvercin değil) bir FOMC açıklaması görürüz; 2018 yılı için faiz artış tahmini 75 baz puanda kalır.

Küresel piyasalara etkisi ne olur?

Fed’in kademeli ve sınırlı faiz artırmasının ABD piyasasına etkilerini  daha yatay bir verim eğrisi, daha az güçlenen dolar ve  Wall Street’te yeni zirveler olarak özetleyebiliriz.  ABD büyümesinin yüzde 3’e yaklaşmasına rağmen  orta-uzun vadeli faizlerde rahatsız edici bir artış görülmediği ve doların sınırlı olarak değer kazandığı bir konjonktür Avrupa ve Asya borsalarını  ve gelişmekte olan hisse senetlerini olumlu etkiler.

Türkiye  piyasaları için neden olumlu?

Batı ile ilişkileri bozulan ve jeopolitik risklerle boğuşan Türkiye piyasaları için Kasım ayı tarım dışı istihdam verisi  ilaç gibi geldi. Dolardaki güçlenmenin ve orta-uzun vadeli ABD faizlerindeki  artışın sınırlı olacağı beklentisi Türk lirasının güçlenmesini ve tahvil faizlerini baskılayarak risk iştahını destekliyor.

Türkiye Merkez Bankası  para politikasını sıkılaştırmaya devam eder mi?

Beklentinin çok üzerinde gelen kasım ayı enflasyonu ve Türk lirasındaki değer kaybı nedeniyle çoğu piyasa oyuncusu Merkez Bankası’nın 14 Aralık’taki PPK toplantısında faizleri artırmasını bekliyor. Genel beklenti geç likidite penceresi borç verme faizinin  yüzde 12,25’ten  yüzde 13,0’e veya yüzde 13,25’e yükseltilmesi.  ABD tarım dışı istihdam rakamı sonrasında Türk lirasındaki güçlenme Merkez Bankası’nın faiz artırmasını engellemez (umarız diye okuyun). Ancak faiz artışının boyunu 25bp - 50bp bandına çekebilir.