ABD’de borç tavanı görüşmeleri ve olası etkileri
Can Alagöz / Finans Yatırım
ABD Hazine Bakanı Lew’in borçlanma tavanına 17 Ekim’de ulaşılacağını açıklaması Ekim başı itibarıyla kamu ödemelerinin kesileceği endişelerini ortadan kaldırdı. Ancak Demokrat ve Cumhuriyetçilerin istekleri konusundaki inatçı tutumları 17 Ekim’e kadar anlaşmanın sağlanamayıp ABD’nin kredi notunun indirilmesi riskinin devam ettiğini ortaya koyuyor. Piyasalar ise şimdilik çok tedirgin değil. Ancak başlayan geri sayım, tansiyonun her geçen gün daha fazla artmasına neden oluyor.
Çarşamba akşamı Kongre’nin Demokratların çoğunlukta olduğu Senato kanadı, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nin taslağını reddetti. Taslak borç tavanının Aralık ayına kadar ertelenmesi ve Başkan Obama adıyla özleştirilen yeni sağlık reformu harcamalarının durdurulması önerilerini içeriyordu. Taslağın reddedilmesi ile bazı Cumhuriyetçiler de kamu ödeme kesintilerinin başlamasına sıcak baktıklarını belirtti.
Anayasada geçen bir madde referans gösterilerek Başkan’ın, Kongre’nin desteği olmaksızın borç tavanını artırabileceğine dair bazı görüşler var. Ancak konunun tartışmaya açık olması bu olasılığın gerçekleşme potansiyelini sınırlıyor. Suriye’ye müdahale görüşmelerinde de aradığı desteği bulamayan Obama’nın, seçmen kaybetmek pahasına ülkeyi uçuruma sürüklemesi ise pek gerçekçi görünmüyor.
Başkan Obama’nın popülerliğini kaybetme korkusu şu anda Cumhuriyetçilerin istekleri konusunda kendilerinden emin olmasının en büyük nedeni. Bu nedenle Başkan’ın 17 Ekim’e kadar Cumhuriyetçilerin istekleri doğrultusunda bir tasarıyı kabul etmesi beklenebilir. Bunun farkında olan Cumhuriyetçiler ise istekleri konusunda hiç de mütevazi davranacak gibi görünmüyor.
Cumhuriyetçilerin sağlık reformu dışında diğer beş ana reform paketinde de kesintiler isteme olasılığı oldukça yüksek. Borç tavanının ise yarı seçim dönemi olan ve bazı senatör ile temsilcilerin baştan seçileceği Kasım 2014’e kadar yetecek şekilde artırıldığını görebiliriz. Bu senaryoda Cumhuriyetçilerin hedefi Kasım’da sandıkta oylanacak 17 Demokrat senatörün yerine Cumhuriyetçilerin gelmesi ve Senato’da çoğunluğun sağlanması olacaktır.
Farklı senaryoların da tartılacağı bu günlerde konuya ilişkin haber akışı piyasalarda volatiliteyi artırmaya devam edebilir. Kamu kesintilerinin başlama ihtimali çok düşük olduğundan yakın vadede gündemin piyasa üzerindeki negatif etkileri sınırlı kalabilir. Ancak iki tarafın üzerinde anlaşmaya varacağı muhtemel bütçe kesintileri, kamu harcamalarının öncülüğünde büyüyen ABD ekonomisi ve piyasalar için orta vadede bir risk oluşturacaktır.