ABD'nin SOPA'sı geliyor
2011'de muhtemelen en çok konuşulan konulardan biri internette sansür oldu. Şimdilik bizdeki fırtına bir nebze dinmiş gibi görünüyor. Belki de kimilerine göre kamuoyunun meşgul olması gereken veya olacağı başka konular var ve internette sansür tekrar gündeme getirilecek kadar değerli değil. Ancak 2012'de durum değişebilir. Çünkü bu güne kadar anti-sansürcülerin ya da sınırsız özgürlükçülerin hep örnek verdiği ABD, SOPA (Stop Online Piracy Act) yani online korsanlığı durdurma yasası ile internet üzerinde farklı bir kontrol mekanizması kurmaya hazırlanıyor. Yeni yasaya göre bundan sonra hükümet, kendisine gelen şikayetler ve telif sahiplerinin hedef göstermeleri ile, telif yasasını çiğnediğine inandığı web sitelerine erişimi kapatacak, bunlara hizmet veya reklam veren firmalara ceza verecek.
Daha şimdiden servis sağlayıcılardan web sitelerine kadar herkes bu konuda ciddi bir ayrıma düşmüş durumda. Facebook, Google, Mozilla, Yahoo gibi birçok internet devi SOPA'yı protesto etmeye hazırlanıyor. Hatta bu yasaya destek veren kuruluş veya hukuk şirketlerine onlarla çalışmama tehdidinde bulunuyor. SOPA'ya daha önceden açık destek vermiş olan hosting firması GoDaddy, bir anda kaçışmaya başlayan müşterilerini toplamak için bu sefer, acemice ve bir hayli komik düşerek SOPA'ya karşı olduğunu açıkladı.
Peki biz neden endişelenmeliyiz? Korsan yayınlar ve telifli ürünlerin internet üzerinde yaygınlaşması oldukça büyük bir sorun. Ancak bunda tek suçlu site sahipleri veya onları indirenler değil. Daha önceki yazılarımda, telif sağlayıcıların bu konuda düzgün bir hizmet sunamadıkları için birçok kişinin korsana yöneldiğini söylemiştim. Her ne kadar müzik konusunda ciddi yol kat edilmiş olsa bile, sinema ve televizyon dünyası için yerel hizmetlerimiz yok. Şu anda herhangi bir filmi veya diziyi birkaç dakika içerisinde internette korsan olarak bulabilir ve hatta bilgisayarınıza indirmeden doğrudan izlemeye başlayabilirsiniz. Korsanlar hizmette sınır tanımazken, yasal olarak bir filmi satın almak, eski bir diziyi izlemek neredeyse imkânsız. Bunlar korsanın yaygınlaşmasının özrü değil elbette ancak dikkate alınması gereken önemli bir husus.
Ancak şu bir gerçek ki, devletler bu tarz yasaklama ve tedbir uygulama haklarını genişlettikçe, bir süre sonra neyin doğru neyin yasak olduğu birbirine karışmaya başlıyor. Hali hazırda evinizde çektiğiniz bir videoda, arka planda açık televizyondan yükselen bir müzik sesi, videonun Facebook'tan silinmesine neden olabiliyor. Bir sonraki aşamada devlet bu aile videosunu yayınlayandan, ilgili siteye destek verenlere kadar herkesi suçlayabilir. Ve Amerika'da yasalaşan bu tarz yasaklamalar, kısa süre içerisinde tüm dünyaya yayılır. Ne de olsa sinema ve televizyon dünyasının önde gelen şirketleri çoktandır küresel oyuncular ve tüm ülkelerde lobi yapacak, baskı uygulayacak yatırımları var.
SOPA eğer gerçekten yasalaşır ve uygulanmaya başlar ise yakın zaman içerisinde Avrupa'dan başlamak üzere tüm dünyada kabul görmeye başlayacaktır. İstisnalar elbette olacak. Korsan film çekmeyi konu alan Bowfinger filminde Steve Martin'in son sözünü hatırlayın, "Bu film sadece Madagaskar ve İran gibi Amerikan telif yasasını kabul etmeyen ülkeler içindir." Tüm korsan film siteleri o zaman bu ülkelerde mi host edilmeye başlanacak?