ABD'nin "patron" göçmenleri

Google kurucularından Sergey Brin, eBay'in kurucusu Pierre Omidyar, Sun Microsystems kurucusu Vinod Khosla, Tesla Motors kurucusu Elon Musk, Yahoo! kurucularından Jerry Young. Hepsi yetenekli, hepsi yaratıcı, hepsi patron ve hepsi göçmen.

Silikon Vadisi'nin yüzde 50'sini ABD vatandaşı olmayan girişimciler oluşturuyor. Akıllı beyinler, yatırım yapmak için en elverişli ekosistemi sunan ABD'ye göç etmeyi tercih ediyorlar. Ayrıca ABD'de sahibi olmak için mutlaka Bill Gates ya da Sergey Brin olmanız gerekmiyor. Eğer paranız varsa, ABD'ye göç edebiliyorsunuz.

ABD hükümeti, 500 bin-1 milyon dolar arasında yatırımla 10 kişiye istihdam yaratan bir şirket kurduğunuzda, EB-5 vizesi veriyor. Bu vize ile yeşil kart almak mümkün oluyor.

1992 yılından bu yana 30 bin göçmen bu vizeden yararlanmış. Bu göçmenlerin yüzde 70'ini Çinliler oluşturuyor.

Bugün yasal olmayan yollarla ABD'de çalışan 11 milyon göçmen konusunda ne yapılacağı masaya yatırılıyor ülkede. Facebook'un patronu Mark Zuckerberg ise, eğitimini ABD'de almış "beyinlerin" ülkede kalmasından yana ve bu konuda önemli bir lobi çalışması yapıyor.

Zuckerberg, geçtiğimiz günlerde The Washington Post'ta yer alan bir yazısında, şu yorumları yaptı: "Göçmen ülkesi ABD'nin, göçmen politikası oldukça garip. Bu politika günümüz dünyasına uygun değil. Yeni ekonomide dünya lideri olmak için, en yetenekli ve en çalışkan insanlara ihtiyacımız var. Bu insanları eğitmek ve en iyilerini buraya çekmemiz gerekli."

ABD üniversitelerinden mezun olup, kendi şirketlerinin patronu olan göçmenlerin sayısı oldukça fazla. Hatta bu isimlerden bazıları, dünyanın en büyük şirketlerini yönetiyorlar. Kimler mi?

- Moskova doğumlu, 40 yaşındaki Sergey Brin. Stanford Üniversitesi'nden mezun olan Brin, Google'ın kurucularından.

- İran kökenli, Paris doğumlu Pierre Omidyar. 46 yaşındaki Omidyar, Tufts Üniversitesi mezunu ve eBay'in kurucusu.

- Delhi doğumlu, 58 yaşındaki Vinod Khosla. Stanford Üniversitesi mezunu olan Khosla, Sun Microsystems'in kurucularından.

- Güney Afrika, Pretoria doğumlu, 42 yaşındaki Elon Musk. Pensilvanya Üniversitesi mezunu olan Musk, Paypal, SpaceX ve Tesla Motors'un kurucularından.

- Tayvan doğumlu, 45 yaşındaki Jerry Yang. Stanford Üniversitesi mezunu olan Yang, Yahoo!'nun kurucularından.

- Hindistan, Madras doğumlu, 58 yaşındaki Indra Nooyi. Yale Üniversitesi mezunu olan Nooyi, PepsiCo.'nun CEO'su. 

Daha fazla çalışma vizesi için baskı grubu

Bugün ABD'de bir işverenin himayesindeki eğitimli göçmenlere H-1 B vizesi veriliyor. Bu vize altı yıl için geçerli. Vize başvurusunu işveren yapıyor ve tüm masrafları karşılıyor. Yılda 65 bin adet H-1 B vizesi veriliyor. Bunun 20 binini öğrenciler oluşturuyor.

Bu vizeye sahip olan kişi, işverenin talebi doğrultusunda, yeşil kart alabiliyor. ABD her yıl 140 bin kişiye yeşil kart veriyor. Tek bir ülke dağıtılan toplam yeşil kart sayısının yüzde 7'sinden fazlasını alamıyor. Dolayısıyla Hindistan'dan başvuran bir kişinin bekleme süresi, Lüksemburg'tan başvuran bir kişiden daha uzun oluyor. En az beş yıldır yeşil kartı olanlar ise, vatandaşlık başvurusunda bulunabiliyorlar.

H-1 B vizesine yönelik büyük bir rekabet var. Öyle ki bu sene, vize kotası beş günde dolmuş. 40 bin kişi ise ülkeyi terk etmek zorunda kalmış.

İşte bu beyin göçünü önlemek için Facebook patronu Mark Zuckerberg'in yanı sıra, Bill Gates, Eric Schmidt ve  Marissa Mayer gibi Silikon Vadisi'nin önde gelen isimleri geçtiğimiz baharda FWD.us'i kurdular. Amaçları bir baskı grubu oluşturarak, çalışma vizesi sayısının artmasını sağlamak ve yeşil karta ulaşımı kolaylaştırmak.

Zuckerberg'e göre, ABD'ye giriş prosedürlerinin reformu, yüksek teknolojinin geleceği için yaşamsal önem taşıyor.

Yeteri kadar mühendis yok

Zuckerberg ve arkadaşlarının en büyük endişesi yakında yeterince bilgisayar mühendisi ve programcı kalmayacağı. Bunun nedeni ise bilim ve matematik eğitimi alan ABD'li oranının az olması.

Microsof tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bu sene ABD üniversiteleri bilgisayar mühendisliği bölümlerinden 51 bin 474 kişi mezun olacak. Yüksek teknoloji sektöründe yaratılacak istihdam oranı ise 120 bine ulaşıyor.

Sektör uzmanlarına göre, vize ve yeşil kart dağıtımının yetersiz olması, ABD'nin yeni nesil büyük şirketler yaratması önündeki en büyük engel.

Bu arada, ABD üniversitelerindeki yabancı öğrenci sayısı ise her zamankinden daha yüksek. Uluslararası Eğitim Enstitüsü rakamlarına göre, 2013 yılında yabancı öğrenci sayısı ortalama yüzde 10 artış kaydetti. İşin daha da ilginci, bilgisayar bölümlerindeki öğrencilerin yarısından fazlası ABD'li değil.

İşte Zuckerberg de bu noktada, "Eğittiğimiz insanları neden kendi ülkelerine geri gönderiyoruz?" diye soruyor.

Bu arada Zuckerberg'in organizasyonu Senato'da kabul gördü. ABD Senatosu, verilecek H-1 B vize sayısının 180 bine çıkmasını ve matematik, bilim ya da mühendislik alanlarında master yapanlara doğrudan yeşil kart verilmesini onayladı. FWD.us'un şimdi de Temsilciler Meclisi'ni ikna etmesi gerekiyor.

Son bir gelişme: Kanada hükümeti Zuckerberg'e sürekli oturma izni verdi. Silikon Vadisi yolu üzerinde yer alan reklam panosunda ise şunlar yazıyor: "H-1 B ile sorun mu yaşıyorsunuz? Kanada'ya bakın. Yeni vize şirketi."