ABD işsizlik rakamları Türkiye (ve dünya) için ne manaya geliyor?
Amerika Birleşik Devletleri ekonomisi son işsizlik rakamlarıyla rahat bir nefes aldı. İlkede işsizlik Aralık ayında yüzde 8,5 seviyesinden Ocak ayında yüzde 8,3 seviyesine indi. Bu, net yeni istihdam artışının 243.000 seviyesinde artmasıyla sağlandı. Beklentiler 140.000 seviyesinde olduğu için ilave 100.000 beklenmeyen istihdam piyasaları coşturdu. Örneğin Dow Jones sanayi endeksi mayıs 2008'sen sonra en yüksek seviyesine çıktı.
ABD'nse işsizlik oranı 2008 yılının başında yüzde 5 iken 2009 Ekim ayında yüzde 10'a kadar yükselmişti.ABD için bu rakamlar pek alışılmış değildi. 2010 yılından itibaren aşağı yönlü bir eğilim gösterse de geçen yılın Eylül ayına kadar yüzde 9'ların genellikle üzerinde seyretti işsizlik. Son dört ayda ise istikrarlı olarak iniş trendinde.
Bizi neden ilgilendiriyor? Birincisi bu yıl kasım ayına kadar işsizlikteki iniş sürerse Amerikan seçimlerinin kaderini etkileyecek. Obama, devraldığı enkazı dört yıllık başkanlık dönemi sırasında bir türlü düzeltöeiyor görünümdeydi.; bir nevi "umudun tükenişi" sürecini yaşadı.Bu dönemde ekonomşk kurmay takımı da yavaş yavaş "döküldü." Oysa hem ekibi hem de Obama kullanabileceği tüm araçları kullandı ve düşük faizler ve bol likiditeyle merkez bankasının da desteğini aldı. ışte bu dönemde Obama'yı en fazla zayıflatan faktör bir türlü Amerika'nın alışık olduğu seviyelere geriletilemeyen işsizlikti. Gelen rakamlar eğer önümüzdeki aylarda da devam ederse Obama'nın yeniden seçilme şansı artacak.
ıkincisi ise piyasalara güven hissi gelmesi şansı. "Hissi" diyorum; realiteyle his farklı. Eğer rakalar şyi gelmeye ve diğer göstergelerle desteklenmeye devam ederse tüm dünyada (hatta Avrupa'da) hissiyat olumluya dönebilir. Bu da bizim için artan ihracat manasına geliyor. Bir de, Türkiye'ye para akışı demek. Dolayısıyla politikalar ona göre şekillenecek.
Hissiyattan reel düzelmeye geçilecek mi? O zor gözüküyor. Ken Rogoff, ABD'nin tpplam kamu bprcu ve diğer kamu yükümlülüklerinin GSYıH'nın yüzde 120'sine çıktığını ve bunun zor bir seviye olduğunu söylüyor örneğin.