ABD iş dünyası, "eli sıkı" Sam Amca'ya alışmak zorunda
ABD'nin bütçe kısıtlamaları, küresel ekonomiyi olduğu kadar, Amerikan iş dünyasını da son derece yakından ilgilendiriyor. Goldman Sachs'a göre 80'den fazla şirketin gelirlerinin en azından yüzde 20'si hükümet kaynaklarından geliyor. Sağlık, savunma, teknoloji ve eğitim gibi hükümet harcamalarından büyük pay alan sektörler, şoku hissedecek sektörlerin başında geliyor.
Hükümet tedarikçilerine danışmanlık hizmeti veren Deltek firmasına göre geçtiğimiz yıl federal hükümet özel sektöre "ödül niteliğinde" 773 milyar dolarlık iş yarattı. Bu oranın bu yıl 718 milyar dolar; 2012'de ise 700 milyar dolar seviyesinde kalacağı tahmin ediliyor. Bugüne kadar mükemmel bir gelir kaynağı olan Sam Amca'nın, artık eskisi gibi olmayacağı ortada. Yükseköğretim ve öğrenci bursları, devlet teşviklerinin en fazla yoğunlaştığı enerji verimli ürünler ve elektrikli otomobiller, savunma sanayi, teknoloji, birçok sektöre yönelik Ar-Ge yatırımları kemer sıkma sürecinden nasibini alacak alanlar arasında sıralanıyor.
Deltek'in verdiği rakamlara göre, geçtiğimiz sene General Electric gelirinin yüzde 4'ünü ABD hükümetine yaptığı satışlardan sağladı. 6 milyar dolara denk gelen bu oranın dörtte üçünü ise ABD ordusuna yapılan satışlar oluşturdu. Yine geçtiğimiz yıl, havacılık ve savunma sektörleri hükümetten 155 milyar dolarlık ihale almayı başardı. The Wall Street Journal tarafından gerçekleştirilen araştırmaya göre hükümetin kemer sıkma politikasından en fazla etkilenecek sektörler sağlık, savunma ve teknoloji. İşte bunun nedenleri:
Sağlıkta kısıntı 675 bin kişinin işini kaybetmesine yol açabilir
Ekonomistlere göre, eğer Washington devlet harcamalarını kısıtlamakta kararlı davranırsa, Medicare ve Medicaid gibi sağlık programları bundan ciddi bir şekilde etkilenecek. S&P 500 endeksinde yer alan sağlık şirketlerinin hisseleri geçtiğimiz ay yüzde 11.2; geçtiğimiz hafta ise yüzde 6.82 oranında değer kaybı yaşadı. Sektör yetkilileri, hükümet kısıtlamalarının, hastaneler, sigorta şirketleri gibi sağlık sektörünün tüm aktörlerini endişelendirdiğini ifade ediyorlar.
Amerikan Hastaneler Birliği tarafından verilen rakamlara göre, 2009 yılında hastanelerin gelirinin yüzde 51'ine denk gelen 331 milyar dolar devlet kaynaklarından geldi. Sağlık sigortası şirketleri, ABD hükümeti tarafından yönetilen sosyal sigorta programı Medicare ve düşük gelire sahip nüfusa yönelik Medicaid kapsamında, devletle daha fazla iş yapar konumdalar.
Bu arada hastane grupları ve sağlık sektörünün önde gelen şirketlerinin bir araya geldiği lobi faaliyetleri de hız kazanmış durumda. Hedef, halkın kongre üyelerine ulaşmasını sağlayıp, Medicare programında kesinti yapılmamasını talep etmek. Sektör temsilcileri, sağlık sektöründeki istihdamın korunması ve ABD'nin tıp sanayisindeki inovasyon liderliğini kaybetmemesi için, bu programın sürdürülebilir olması gerektiğini savunuyorlar. Bir diğer uyarı ise, yapılacak bütçe kısıntılarının sağlık sektöründe 675 bin kişinin işini kaybetmesine yol açacak olması.
Savunmada, 10 yıl içinde 350 milyar dolar kısıntı öngörülüyor
ABD ordusu için uçak, gemi ve tank üreten savunma sanayi, hükümetin bütçe kısıntılarından en fazla etkilenecek sektör konumunda. Pentagon'un bir numaralı silah üreticisi Lockheed Martin bunun en somut örneği. Şirket 2010 yılında 45.8 milyar dolarlık toplam gelirinin yüzde 60'ını Savunma Bakanlığı'na yaptığı satışlardan elde etti. ABD İç Güvenlik Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı'na da donanım ve teknik hizmetler sunan Lockheed Martin'in faaliyetlerinin yüzde 85'i ABD hükümetine yönelik. Zaten şirketin CEO'su Robert Stevens, askeri harcamalar için artık "yeni gerçeklik" döneminin başladığını kabul ediyor. ABD'nin yeni planı, önümüzdeki 10 yıl içinde savunma harcamalarında 350 milyar dolar kısıntı öngörüyor. Bu kısıntının daha da artma ihtimali oldukça yüksek.
Bütçesini beş yıllık harcama planları doğrultusunda oluşturan Savunma Bakanlığı, şu anda 2013 vergi yılına yönelik bütçe talebini oluşturuyor. Talebin Şubat ayında Kongre'ye sunulması bekleniyor. Bu arada, Pentagon'un 2012 yılına yönelik bütçe talebi 553 milyar dolar. Savunma Bakanlığı yetkilileri ise bu talebin önemli ölçüde kısılacağını düşünüyorlar. Beyaz Ev'in hedefi savunma bütçesini 2023 yılına kadar 400 milyar dolara çekmek. Bu yüzden dolayı Pentagon son bir kaç aydır stratejik önceliklerini yeniden gözden geçiriyor.
Teknolojide yaşanan sıkıntılar, "bulut"a yarayacak
Teknoloji araştırma şirketi IDC tarafından yapılan açıklamaya göre, önümüzdeki yıllarda ABD hükümetinin teknoloji harcamalarında önemli bir düşüş yaşanacak. Her ne kadar Federal Hükümet 2009-2010 döneminde teknoloji harcamalarını yüzde 7.3 oranında yükseltmiş olsa da, IDC'ye göre bu artış 2011'de yüzde 3.3; 2012 de ise yüzde 1 seviyesinde kalacak. Örnek vermek gerekirse: Genel anlamda iyi sonuçlar açıklayan IBM, hükümet, eğitim ve sağlık sektörlerini kapsayan kamu sektörü satışlarının, beş temel müşteri grubu arasında en düşük seviyede olduğuna dikkat çekiyor.
ABD'nin önde gelen teknoloji danışmanlık şirketlerinden Accenture'ün CEO'su Pierre Nanterme ise büyük küresel şirketler yatırımlarını artırırken, hükümetlerin piyasaya belirsizlik yaydığını dile getiriyor. Bu arada dikkat çekilmesi gereken önemli bir konu da, teknoloji sektöründe yaşanacak kısıntıların, bazıları için çok önemli fırsatlar yaratacak olması. ABD hükümeti, kendi kendine çalışan yeni sistemlere milyarca dolar harcamak yerine, daha esnek bir modele yöneliyor. Bu model, internet üzerinden yönetilen online uygulamaları kiralamak. Bu yeni karar kapsamında önümüzdeki dört sene içinde devlete ait 2 bin veri merkezinin yüzde 40'ı kapatılacak. Böylece her yıl milyarlarca dolar ekonomi sağlanmış olacak. Bu yeni esnek hizmeti sunan "bulut işlem" şirketleri ise, yeni stratejiden en kârlı çıkanlar olacak.
ABD hükümeti ile en fazla kimler iş yapıyor?
Lookheed Martin: ABD'li savunma sanayi şirketi kazancının yüzde 60'ını Savunma Bakanlığı'na yaptığı satışlardan elde ediyor. Şirketin toplam kazancının yüzde 85'i ABD hükümetinden geliyor. Son vergi yılında ise satışların yüzde 97'si hükümete yapıldı.
Motorola: Polis, itfaiye ve diğer sosyal güvenlik kurumlarına telsiz ve şebeke hizmeti sunan Motorola'nın, hükümete yaptığı satışlar 2011 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 4 oranında artarak 1.3 milyar dolara yükseldi. Son vergi yılında Motorola satışlarının yüzde 65'i hükümet tarafından gerçekleştirildi.
Dell: Şirketin, eğitim ve sağlık alanları başta olmak üzere, kamu sektörüne yaptığı satışlar Nisan sonu itibariyle yüzde 1.8 oranında düşüş kaydederek 3.77 milyar dolara geriledi. Son vergi yılında Dell satışlarının yüzde 27'si hükümete yönelik oldu.
Humana: Sigorta şirketinin en önemli faaliyet alanını özel sağlık sigortaları ve Savunma Bakanlığı'ndan aldığı ihaleler oluşturuyor. Geçtiğimiz yıl şirketin satışlarının yüzde 79'u hükümete yönelikti.
Martin Marietta Materials: Şirketin toplam satışlarının yarısını, ABD hükümetinin finansman sağladığı altyapı projelerinde kullanılan taş, kum veya çakıllar oluşturuyor.
Kaynak: Goldman Sachs, WSJ