ABD ile gerginlik doları 5 liranın üzerine çıkarttı, borsayı 1700 puan geriletti
Brunson krizinde ABD iki bakanımızı, ”ciddi insan hakları ihlali yapmakla” suçlayarak tırmandırdı. Şimdi bir yandan bizim karşı yaptırım kararımız bekleniyor. Bir yandan da cuma günü Türkiye ve ABD dışişleri bakanlarının yapacağı görüşmede krizin tırmanışına fren bekleniyor.
Önceki gün, Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders, Başkan Trump'ın, Rahip Brunson serbest bırakılmamasının sorumluları olarak Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’yu gösterdiğini açıkladı. Sözcü, Trump’ın, bakanların ciddi İnsan hakları ihlali yaptıklarına ve yaptırım uygulanmasına karar verdiğini açıkladı. Bu iki bakanın isimleri daha önce 44 kişinin yer aldığı Magnitsky listesine eklendi. Bu kararı ele alan ABD Hazine Bakanlığı ise iki bakanın varsa ABD’deki mal varlığına el koyma ve ABD’ye gitmeleri halinde tutuklanmalarını öngören yaptırımı karar altına aldı.
ABD ile bu gerginlik dün sabah saatlerinde doları 5.08 seviyesine yükseltirken, borsanın da yüzde 2 seviyesinde gerilemesine yol açtı.
Konuyla ilgili Bloomberg’in kulis haberinde Washington ile Ankara arasında Rahip Brunson sorunun çözümü konusundaki gelişmelere yer verildi. Haberdeki bilgiye göre uzlaşma noktasına gelinmişti. 24 Haziran sonrası Brunson serbest bırakılacak, Hakan Atilla da kalan cezasının çekmek için Türkiye’ye iade edilecekti. Ancak Halkbankası için ikinci bir iddianame hazırlandığı konusu kulislerde söylenmeye başlayınca Ankara bu konuda garanti istedi, ABD bu garantiyi vermeyince Brunson’un salıverilmesi değil ev hapsi kararı alındı. Bu ABD tarafını sertleştirdi. Trump ve Mike Pence yeni yaptırım tweetleri atarak sert tutum takındılar. Bloomberg bu konuda bir dizi yaptırımın hazırlandığı haberini verse de listedeki yaptırımların ne olduğu bilgisini vermedi.
İki bakanla ilgili karar konusunda Türkiye’de tepkiler sert oldu. Yaptırım kararına karşı Parlamento'da AKP-CHP-MHP ve İYİ Parti ortak tepki göstererek, yaptıkları ortak açıklama ile tepki gösterdiler. “İcra organının ulusararası mütekabiliyet çerçevesinde gereken karşılığı vermesinin hak olduğunu kamuoyuna duyuruyoruz” dediler. Ortak açıklamada ayrıca ABD yönetiminin bir süreden beri Türkiye’ye karşı dostluk, müttefiklik ve ortak Nato üyeliği olduğu kadar, ülkeler arasında uzun yıllar boyunca gelişmiş değerler bakımındn da kabul edilemez tutum ve beyan içeren politika yürütmesinin son halkası olarak iki bakanımız konusunda koyduğu yaptırımın protesto edildiği de belirtildi.
Şimdi bu gerginliğin ne yönde gelişeceği beklenirken, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, cuma günü ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo bir araya gelerek, bu sorunu da ele alacakları bir görüşme yapacaklar. Bu gerginliğin tırmanışını bu görüşme sonlandırmazsa Erdoğan-Trump görüşmesinin gündeme geleceğini düşünebiliriz. Çünkü son dönemde Kuzey Kore ve İran ilişkilerinde önce krizi tırmandıran Trump’un, sonra birden bire ilişkileri yumuşatma yönünde adımlar attığına tanık olduk.
Bize zarar verecek adımlar atan Amerika’ya karşı bizim de geçmişte kriz dönemlerinde uyguladığımız İncirlik’i ve üstleri ABD’ye kapatmak gibi yaptırımlarımız olabilir. Ama gerginliği tırmandırma iki NATO ülkesine de zarar vereceği için görüşmelerle uzlaşı sağlanabilmesinin adımlarının atılması doğru olacaktır. Cumhurbaşkanı’nın devreye girmesi gerekiyorsa, vakit kaybetmeden devreye girmesi sağlanmalıdır. Kriz tırmandıkça zararımız artacaktır...