ABD ekonomisi ve dolar Yellen ile uçar mı?
Kısaca FED diye anılan ve 105 yıllık bir geçmişi olan ABD Merkez Bankası’nın(Federal Rezerv Bankası) ilk kadın başkanı Janet Yellen, ABD ekonomisinin uçuşa geçmeye hazır olduğu izleniminin güçlendiği bir ortamda göreve başlıyor. Büyüme ve istihdamın önceliğini vurgulayan Keynes ekolüne yakın bir ekonomist olarak tanınan Yellen, Time dergisine yaptığı açıklamada, “2014’ün ABD ekonomisinin büyüme oranının 2 ile değil 3 ile başladığı bir yıl olacağı” umudunu dile getirdi. IMF’nin son tahminine göre ABD ekonomisinin 2014’de yüzde 2.6 büyümesi bekleniyor ama Yellen’in hedefi yüzde 3.0 ve yukarısı. Bu tahminin de ötesine geçip, ABD ekonomisinin 2014’de ve sonraki yıllarda en az yüzde 4 büyüyeceğini tahmin eden Anatole Kaletsky gibi deneyimli yorumcular da var. ABD ekonomisinin yüzde 3’ün üzerinde büyüme oranlarına erişmesi halinde ABD dolarının yeni bir yükseliş dönemine gireceğini tahmin edenler de hayli fazla.
Büyüme nasıl hızlanacak?
ABD ekonomisinin küresel krizden çıkış sürecini tamamlayıp yüzde 3 ve üzerinde büyüme hızlarına erişebileceğini savunanların görüşlerini destekleyen gelişmeler arasında öncelikle şunları sayabiliriz:
• Kongre’deki bütçe tavanıyla ilgili tartışmaların yeniden gündeme gelmeyeceği ve yönetimin yeni harcama kısıntılarıyla karşı karşıya kalmayacağı varsayılıyor.
• Kriz ortamında tüketimini kısarak tasarrufunu artıran ve borçluluk oranını aşağı çeken ABD hane halkının şimdi yeniden tüketime yönelme eğilimine girmekte olduğunu gösteren gelişmeler var.
• ABD’de otomobil satışları geçen yıl yeni bir rekora erişti, krizi tetikleyen konut sektöründeki büyümenin de hızlanarak sürmesi bekleniyor.
• Kaya gazının devreye girmesiyle birlikte enerji fiyatlarında sağlanan düşüşler bir yandan birçok sektörün rekabet gücünü arttırırken diğer yandan adeta bir vergi iadesi işlevi görerek, hane halkının enerji dışı ürünlere daha fazla harcama yapmasına olanak veriyor.
• ABD’de tüketimin kalıcı olarak canlandığı izleniminin yaygınlaşması halinde, krizin başından beri karlarını yatırıma dönüştürmek yerine muazzam nakit birikimlerinin üzerinde oturmayı tercih edenşirketlerin hızla yatırıma yöneleceğini gösteren belirtiler var.
• Özel sektör yatırımlarında ciddi artışlar olması halinde bunun istihdamı ve büyümeyi destekleyeceği ve kendini besleyen bir süreç yaratacağı açık.
• ABD’nin 3D baskı teknolojisini yaygın biçimde kullanarak, başka ülkelere kaptırdığı üretim dallarında yeniden rekabet gücü kazanarak sanayi üretimini artırması bekleniyor.
• Bütün bunlara ek olarak FED’in tahvil alımlarını azaltırken faiz oranlarını sıfıra yakın d üzeyde tutma vaadini sürdürmesi bekleniyor.
Dolar uçuşa geçerse..
ABD ekonomisine ilişkin olumlu beklentilerin dolara rakip olabilecek diğer paraları kullanan ekonomiler için gündemde olmaması, doların yeni bir güçlenme sürecine girebileceği yolundaki tahminlere destek sağlıyor.
Avrupa’nın ve Euro bölgesinin her an yeni sorunlarla karşılaşması olasılığının göz ardı edilememesi ve Avrupa Merkez Bankası’nın giderek güçlenen deflasyon tehdidine karşı faizleri düşük tutmak için her yolu deneyebileceği beklentisi, Euro’nun dolar karşısında gerileyeceği tahminini güçlendiriyor. Japon yeninin de Abe hükümetinin agresif para politikası nedeniyle dolara karşı değer kaybetmesi bekleniyor.
Doların daha önceki güçlenme süreçlerinde, 1980’lerin başlarında ve 1990’ların sonlarında en fazla zarar görenlerin ‘Yükselen Pazar’ ülkeleri olduğunu hatırlayanlar şimdi de gözlerini bu ülkelere çevirmiş durumda. Özellikle 6 trilyon dolarlık bir döviz rezervi biriktirerek yeni dolar şoklarına karşı kendilerini güvenceye almış olan 13 Asya ülkesi dışında kalan, cari açıkları büyük olan ve ucuz dolarla borçlanmış olan YP ülkelerinin tehdit altında olduğu vurgulanıyor. Bu arada dolarla aşırı miktarlarda borçlanmış olan YP ülkeleri şirketlerinin de zor duruma düşebileceği belirtiliyor. YP ülkelerinin gelişmeleri dikkatle izlemesi gerekiyor.
Bu koşullar altında “ABD ekonomisinin ve doların uçuşa geçmesi bizim için iyi mi olur, kötü mü?” sorusunun cevabını size bırakıyorum.