ABD bugün büyük gelişmelere gebe
Silikon Vadisi Bankası (SVB) Kaliforniya Finansal Koruma Dairesi tarafından kapatıldı ve FDIC’a bırakıldı. Bu, 2008'den bu yana en büyük ABD bankası iflası. Bu olaya “2008’in dejavusu” diyebilir miyiz? Tam anlamıyla diyemeyiz çünkü krediden kaynaklı br kriz değil bu.
Ancak 165 milyar dolar üstünde mevduat sahipleri aynen 2008’deki korkuları tekrar yaşıyorlar. Amerika uyandığımız pazartesi gününde çok büyük gelişmelere gebe. Sebep? Faizlerin yıllardır görmediğimiz bir hızla Fed tarafından artırıldı. Neden?
Enflasyonla savaşmak için… Faizler bu kadar artınca paranızı neden banka mevduatlarda tutarsınız ki? Bu bir “mevduat rekabeti (deposit competition)!” İkinci konu da ters yüz edilmiş getiri eğrisi! Bankalar için hiç de iyi değil… Mevduatların baz aldığı kısa vadeli faizler yukarıya tırmanırken, kredi verdikleri daha uzun vadeli 5, 7, 10, 30 yıllık faizler o kadar artmıyor.
Dolayısıyla net interest margin, yani karlılık oranlarını düşürüyor. Üçüncüsü bazı bankalar, özel sermaye (PE), girişim sermayesi (VC) ve teknoloji sektörlerine bağımlı oldu.
Teknoloji şirketlerinin değerlendirmelerinin gitgide artması, PE ve VC’ye artan yatırımlar bazı bankaları bu şirketlerin mevduatlarına yöneltti (bankaları büyütmek için). SVB de PE, VC ve teknoloji sektörlerine konsantre olmuştu. Piyasalarda düşüşler yaşandıkça, borsalar düşüyor, teknoloji şirketlerinin değerleri düşüyor, yatırımcılar aynı oranda özel ve risk sermayesine para getirmiyordu.
O zaman da bu PE/VC şirketleri ellerindeki kenardaki nakiti kullanmaya yöneldi. Bu da banka mevduatlarının azalması demekti. Bütün bunlar ve bazı başka nedenler dolayı, mevduatlarda senelerdir görülmeyen bir çıkış oluştu.
Silikon Vadisi Bankası’nın mevduat hesaplarının yüzde 85’i de sigortalı değildi. 42 milyar doların üzerinde mevduat akış başladı. Likiditesi yüksek bir bilançoda, ya da stres testinden anlayan senaryo planlaması yapabilen bir bankada bu sorun olmaz.
Ne var ki, SVB aktif tarafında başka bir durumla ile karşı karşıya kaldı. 31 Aralık 2022 itibariyle 200 milyar doların üstünde aktifleri olan SVB, aktiflerin çoğunu uzun vadeli bonolarda tutuyordu. Faizler yükselince bonoların değerleri de düşmüştü.
Mevduatlar çekilince, 1.8 milyar dolar zarar açıkladı. Ve sermaye artırımına gitmesi gerekti, fakat başarılı olamadı. FDIC tarafından garantili 250 bin dolara kadar olan mevduatlar, National Bank of Santa Clara üzerinden pazartesi gününden itibaren ödenecek.
Sigortasız mevduatlar, aktifler likidite edildikçe, yani satıldıkça zaman içerisinde ödenecek. Ve tamamen yüzde 100 ödenemeyebilir. Duyduğuma gore, ABD Merkez Bankası ve Federal Mevduat Sigorta Şirketi (FDIC), regülatörlerin bankanın çöküşünün ardından sorun yaşayan bankalarda daha fazla mevduat çıkışının durdurmasına olanak sağlayacak bir fon oluşturacak.
Konuya aşina olan kaynaklara dayandırılan raporda, düzenleyici kurumların banka yöneticileriyle yaptıkları görüşmelerde yeni özel aracı tartıştıkları ve böyle bir önlemin mudileri rahatlatacağını ve herhangi bir paniğin kontrol altına alınmasına yardımcı olacağını umdukları belirtildi.