AB'ye sonsuz ihale uyumu!

Kamu alımları deyince, Türkiye'nin yıllık GSMH'sının yüzde 10-12 aralığındaki diliminden söz etmiş oluyoruz. Yani, genel ve katma bütçeli kamu kurum ve kuruluşlarının, yerel yönetimlerin yapım, mal ve hizmet alımlarına bir yılda harcadıkları paranın büyüklüğünden…

Kamu alımları deyince, ekonomik faaliyetin hemen hemen tüm firmalarını kapsayan bir büyük rekabet alanından da söz etmiş oluyoruz. Yani, GSMH'nın yüzde 10-12 aralığındaki "makro" kamu harcamasının "mikro" paylaşımına sahne olan bir alandan…

Kamu alımları deyince, bir de "ihale sisteminden" söz etmiş oluyoruz. Yani, büyük kamu kaynaklarının "dağıtım" esas, usul ve kurallarını düzenleyen yasa ve mevzuat altyapısından…

Türkiye'de kamu ihale sistemi, Kamu İhale Kurumu'nun gözetiminde, Kamu İhale Kanunu'nun koyduğu esaslara, Kurumun ürettiği düzenleyici mevzuata göre yönetiliyor.

Uygulamaya zaman yok!

Ve,  2002 yılında TBMM'de kabul edilen Kamu İhale Kanunu yürürlüğe girdiği 2003 yılından beri sürekli değiştiriliyor; kimine göre 11, kimine göre 17, kimine göre 50 kez. Kanun her değiştiğinde bağlı mevzuatın da değişmesi kaçınılmaz hale geliyor.

Öyle ki, ilgili kamu otoriteleri kanun, mevzuat değiştirmekten uygulamaya ne fırsat ne de zaman bulabiliyorlar! Şimdi yeni bir değişiklik daha gündemde.

Değişiklik bu kez öncekilerden farklı; bazı maddelerden ibaret değil. İhale esas ve usulleriyle birlikte Kamu İhale Kurumu'nun yapısını da kapsayan "silbaştan" yeni bir kanun tasarlanıyor: Kamu Alımları Kanunu.

Peki neden? 2002 yılından beri sürekli değiştirilmekten "tanınmaz" hale gelen Kamu İhale Kanunu bu kez neden "silbaştan" ediliyor? Cevap şu: Avrupa Birliği müktesebatına uyum!

Peki, bu kanun 2002 yılında çıkarılırken öne sürülen ana gerekçe neydi? Avrupa Birliği müktesebatına uyum! Daha sonraki değişikliklerin nedenleri arasında ne vardı? Avrupa Birliği müktesebatına uyum!   

Uyumun nimeti AB'ye…

Kamu ihale sisteminin şeffaflık, verimlilik, dürüstlük, adil rekabet ve kamu kaynaklarını doğru ve isabetli kullanım ilkeleri üzerine bina edilmesine kimsenin itirazı olamaz.

Ama, yedi yıl önce, yalnız AB müktesebatı değil, İNTES Başkanı Şükrü Koçoğlu'nun ifadesiyle, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslar arası kuruluşların alım kuralları değerlendirildikten sonra hazırlanan bir kanunun bugün tanınmaz hale getirilmesine itiraz etmeyecek kimse de olamaz.

Nitekim itiraz ediliyor! Kamu İhale Kurumu'nun eşgüdümünde oluşturulan Kamu Alımları Kanunu Taslağı sadece itirazlara değil, haklı eleştirilere uğruyor.

İtiraz ve eleştiriler, Ulusal Program kapsamında AB'ye verilen "ihale kanununu 2009-2010 yıllarında tümüyle değiştirecek, tam uyum sağlayacağız" sözüne ve AB'nin fasıl müzakerelerini açmasını sağlamaya değil.

Meselenin özüne

İtiraz ve eleştiriler, AB'ne uyum gerekçesiyle, mevcut ihale sisteminde yerli firmaları AB'nin ve onun serbest ticaret anlaşmaları imzaladığı "üçüncü ülkelerin" rekabetine karşı, o da nispeten, koruyan ve kollayan öncelik ve avantajların tümüyle kaldırılmasına.

İtiraz ve eleştiriler, taslağın en azından sektörel iş ve meslek kuruluşlarının görüşleri dikkate alınmadan; daha önemlisi OSB-DER Başkanı Hüseyin Kutsi Tuncer'in vurguladığı gibi, 2007 yılında yürürlüğe giren "Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin" es geçilmesine.

Bu yönetmelik, ekonomide herhangi bir sektör veya sektörlere malî etkisi 10 milyon TL'yi aşan tasarı taslakları için "Düzenleyici Etki Analizi" yapılmasını zorunlu kılıyor. Olumsuz sonuçlar çıktığında, Türkiye'nin AB'den muafiyet isteme hakkı doğuyor.

Peki,  "müktesebata uyumun" tüm nimetlerini AB'ye sunarken, tüm külfetini Türk firmalarına yükleyen Kamu Alımları Kanunu taslağını hazırlayan makamlar, bunları dikkate aldılar mı? Almadılarsa, neden? Taslak hazırlanırken sektör temsil kuruluşlarının görüş, öneri ve talepleri dikkate alınmışa benzemiyor. Alınmadıysa, neden? Bu taslak haklı eleştiriler dikkate alınarak düzeltilecek mi? Düzeltilmeyecekse, neden?