AB ithalatlarında ihracatçı beyanı yerine menşe şahadetnamesine mi dönüyoruz?
İlhan Bulut - Gümrük Müşaviri
24 Mayıs 2019 (Cuma) tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Gümrük Yönetmelik değişikliğiyle AB’den A.TR dolaşım belgesi eşliğinden gelen ithalatlarda, ithalata konu eşyanın menşeini belirleme konusunda (Bakanlıkça gerekli görülen hallerin saklı kalması kaydıyla) menşe şahadetnamesi aranmayacağı ifade edilmiştir. Bu ifade ile AB’den A.TR dolaşım belgesi eşliğinde gelen ürünlerde menşe şahadetnamesi aranmayacağının yanı sıra ek mali yükümlülük ve ilave gümrük vergisi gibi ticaret politikası önlemlerine tabi olamamak için ilgili tebliğlerde düzenleme usul ve şekilleri belirtilerek, yurtdışı firmalarca hazırlanan eşyanın menşeini gösterir ihracatçı beyanlarının da istenmeyeceği düşünülmüştür. Mart 2017 yılından beri Avrupa’daki tedarikçilerine ihracatçı beyanı taleplerini anlatmakta zorlanan ve evrak temininde sıkıntı yaşayan ithalatçılar bu düzenleme ile ek bir işlem yükünden kurtulacakları için derin bir nefes almıştır. Ancak yönetmelik değişikliğinin ertesi işgününde konuya açıklık getirmek ve uygulamadaki farklılıkları gidermek amacıyla Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı yazı ile ithalat işlemleri eskisinden daha karmaşık bir hale geldi. Yazıda yönetmelik 205/4-Ç maddesine açıklık getirirken risk kriteriyle ilgili durumlar saklı kalmak kaydıyla menşe şahadetnamesi aranılmayacağı ifade edilmiş ancak bir sonraki paragrafta ise:
AB ülkelerinden A.TR dolaşım belgesi eşliğinde serbest dolaşıma girecek olan mali yükümlüklere ve ticaret politikası önlemine tabi eşyaya ilişkin menşe şahadetnamesinin gümrük idaresine ibraz edilip edilmeyeceği hususu gümrük beyannamelerinin yazıldığı BİLGE (Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri Sistemi) programının Tarife Modülü kullanılarak görülebilecektir. Yani söz konusu modüle beyanname tescilinden önce yükümlü tarafından yapılması planlanan ithalat işlemine ilişkin bilgilerin girilerek, program beyanname ekinde menşe şahadetnamesini talep ederse menşe belgesi aranacak talep etmezse menşe belgesi aranmayacak. Gümrük uygulama sisteminin uzağında olan bu düşünce nedeniyle hem ithalatçı firmalar hem de gümrük müşavir dernekleri bir çözüm bulunabilmek için çalışıyorlar. Bana kalırsa ilgili yazıda anlaşılamayan ya da uygulama olanağı eskisinden zor görünen durum yeni bir yazı ile kısa sürede düzeltilecektir.