AB Gümrük Kodu neleri değiştirecek?
SERCAN BAHADIR - EY Küresel Ticaret Lideri, Yetkili Yönetici Sercan Bahadır
Yeni AB Gümrük Kodu’nda temel yaklaşımın “Ticaretin Kolaylaştırılması” olduğu görülüyor. Bu kapsamda; AB Gümrük Kodu’nda elektronik bir gümrük ortamına geçiş Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası, yani YYS-AEO, sahibi şirketlerin gümrük işlemlerinde merkezi gümrükleme, kayıt yoluyla beyan, öz değerlendirme imkânlarının sağlanması, vergi erteleme için kapsamlı teminatta indirim verilmesi ve vergilerin ödenmesinin ertelenmesi gibi yeni uygulamalar birer fırsat olarak karşımıza çıkıyor.
Tüm bu uygulamaların arasında, yetkilendirilmiş yükümlü olmanın önemi daha da artıyor. YYS sahibi şirketler, eşyanın fiziki olarak gümrük bölgesine girip çıktığı veya eşyanın sunulduğu gümrük idaresinde gümrük beyanlarını vermek zorundadırlar. Ancak AB Gümrük Kodu'na uyumlu olarak yeni Gümrük Kanun Tasarısı, yetkilendirilmiş yükümlü sıfatına sahip olan şirketlerin eşyanın hangi gümrük idaresine geldiğine bağlı kalmaksızın ticari kayıtlarını gerçekleştirdikleri ve kendilerine en yakın olan gümrük idaresinde gümrükleme sürecini tamamlayabilmelerine imkân sağlanıyor. Örneğin İstanbul'da yerleşik bir yetkilendirilmiş yükümlü şirketi, Türkiye içinde bir noktaya getirdiği (örneğin: Kapıkule’den giriş yaparken) eşyanın gümrük işlemlerini İstanbul’da bağlı olduğu gümrük idaresinde (örneğin: Erenköy Gümrük Müdürlüğü) sonuçlandırabilecek.
Diğer taraftan, “kayıt yolu” ile gümrük işlemlerinin sonuçlandırılması da gümrükleme süreçlerinde ciddi bir avantaj yaratacağı öngörülüyor. Özellikle tüm gümrük işlemlerinde “elektronik veri işleme tekniğinin” kullanma hedefi, şirketler açısından elektronik donanım ve yazılımlarının birbirlerine entegre olma zorunluluğu getireceği düşünülmektedir. Ayrıca bu gümrük idaresi ve müşavirlerinin de bu gelişmelere paralel elektronik donanım ve yazılımlarını da yenilemeleri için bir fırsat olacaktır.
Bu kanun tasarısının sadece AB Gümrük Kodu esas alınarak değil, aynı zamanda bu görüş ve düşünceler ile ülkemizin gümrükleme gerçeğine uygun olarak da şekilleneceği göz önünde bulundurulmalı. Özellikle yeni Gümrük Kanunu mevcut uygulamalarda karşılaşılan sorunların çözümü olacaktır.
Bu kanun tasarısı mevcut Gümrük Kanunu’na göre şirketlere daha çok avantaj sağlamaktadır. Örneğin Yetkilendirilmiş Yükümlü olmanın öneminin arttığından daha önce kısaca bahsetmiştik. YYS şirketler için daha kolay ve hızlı ticaretin yasal zemininin daha da sağlamlaştığı anlaşılmaktadır. Bu açıdan oldukça önemlidir. Ayrıca, bu doğrultuda YYS sahibi firmalar, yine tedarik zincirlerinin güvenliğini sağlamak adına YYS sahibi olan lojistik firmaları ile çalışmaya başlayacakları görüşündeyiz.
Aynı zamanda bu yeni kanun tasarısı ile “kayıt yolu” ile gümrük işlemlerinin sonuçlandırılması öngörülmektedir. Bu da gümrükleme süreçlerinde ciddi bir avantaj yaratacağı görülüyor. Özellikle tüm gümrük işlemlerinde “elektronik veri işleme tekniğinin” kullanma hedefi, şirketler açısından elektronik donanım ve yazılımlarının birbirlerine entegreolma zorunluluğu getireceği düşüncesindeyiz. Ayrıca bu gümrük idaresi ve müşavirlerinin de bu gelişmelere paralel elektronik donanım ve yazılımlarını da yenilemelerine neden olacaktır. Söz konusu durumlara takiben firmalarda ciddi bir altyapı gereksinimi, bu altyapının hazırlanabilecek durumdadır. Söz konusu bu avantajların yanı sıra, yapılacak değişiklikler büyük bir altyapı gerektirmektedir.
Diğer taraftan, bu kanun mevcut uygulamada karşılaşılan bazı sorunların çözümü için de bir fırat olarak düşünülmektedir.
Örneğin, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca, şirket tarafından fark edilip eksik vergilemenin tamamlanması için gümrük idaresine bir bildirim yapılması halinde gümrük idaresi, vergilerin %45’ine varan bir idari para cezası hesaplanması gibi. Yeni kanunda bu uygulamaya son verilmesi talep ediliyor.
Avrupa Birliği "Gümrük Kodu" (Union Customs Code-UCC) değişikliklerine ilişkin taslak metin 10 Ekim 2013 tarihinde "952/2013 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Tüzüğü" adı altında AB Resmi Gazetesi'nde yayımlanmış ve Lizbon Anlaşması’nın gerekliliklerine uygun olarak, bu değişikliklere ilişkin ikincil mevzuatları yapma yetkisini veren Yetkilendirilmiş Esaslar ve Uygulama Esaslar (a Delegated Acts and an Implementing Acts) 29 Aralık 2015 tarihindeki AB Resmi Gazetesinde paylaşılmıştır. Böylelikle 01 Mayıs 2016 tarihi itibari ile AB Gümrük Kodu yürürlüğe girmiştir.
Türkiye tarafındaysa, bu yönde çalışmalar yapılmaktadır. Hale hazırda AB Gümrük Kodu Tasarı olarak yayınlanmış ve tarafların görüşü alınmıştır. Bu yıl içinde bu yasanın çıkması beklenmektedir.