AB-ABD STA'sına eklemlenmemizin önemi
Türkiye Amerika ile özel STA'sı olmayan bir ülke olarak bu ülke ile dış ticaretinde son on yılda önemli olumsuzluklar yaşadı/yaşıyor. Kotalar, ambargolar ve gümrük vergileri bu ülkeye mal satışımızı her gün zorlaştırırken, bu ülkeden mal alışımız her yıl arttı. Dış ticaretimiz fazla verirken, giderek büyüyen açık verir hal aldı. ABD-AB STA görüşmeleri bizsiz gerçekleşirse bunun bize vereceği zarar çok yüksek olacaktır. Onun için bu anlaşmaya eş zamanlı uygulama için bir Türkiye maddesi eklenmesini sağlayarak eklemlenmemiz gerekir.
Başbakan Erdoğan ve Bakanlarının Amerika gezilerinde Suriye konusunda iki tarafın bir ortak noktada buluştuğuna tanık olduk. Uluslararası oydaşmanın artırılma çabaları, Haziran'daki kongrenin beklenmesi, Esad'ın gitmesi gerektiğinin işlenmesi ve muhaliflere desteğin artırılması konusunda ABD ve Türkiye görüş birliği içersinde olduklarını ortaya koydular. Son dönem askeri müdahalelerin olumsuzlukları ve yaşadığı iç politik sorunlar nedeniyle Amerika'nın kendi başına Suriye konusunda adım atmayacağı da Obama tarafından ortaya konuldu.
Gezinin ikinci önemli ayağında ise son yıllarda giderek olumsuzlaşan Türkiye-ABD ekonomik ve ticari ilişkilerinin geliştirilmesi yer alıyordu. Amerika'nın AB ile "Transatlantik Ticaret ve Yatırım İşbirliği Anlaşması" hazırlıklarının başlatılmış olmasının ABD ile STA'sı bulunmayan ve üçüncü ülke durumunda gümrük ve kotalar karşısında kalan Türkiye'yi çok olumsuz etkileyeceğinin bilinmesi nedeniyle bu alanda bir şeyler yapılması gerekiyor.
Gezide yer alan Ekonomi Bakanı Çağlayan, Türkiye'nin çok zarar görebileceği bu konuyu ele almak ve Amerika Türkiye ekonomik ilişkilerinin derinleştirilmesi ve ticaretin serbestleştirilmesi için "Yüksek düzeyli Çalışma Komitesi" kurulmasının karara bağlandığını, komitenin Türk tarafında kendisinin başkanlığında Ekonomi Bakanlığından üyeler yer alırken, ABD tarafında muhtemelen Michael Froman başkanlığında ABD Ticaret temsilciliğinin yer alacağını açıkladı.
Bu komite Türkiye'nin AB ile Gümrük Birliği içinde bulunması nedeniyle ABD-AB anlaşması halinde Türkiye açısından ortaya çıkabilecek olumsuzlukları ve 30 milyar dolarla varacak aleyhteki yükü ele alıp Türkiye'nin zarar görmemesi için yapılabilecekleri araştıracak. Doğaldır ki bunun yanı sıra ABD-Türkiye arasında özel STA olmamasının son yıllarda ülkemiz ekonomisine verdiği zarar da masaya yatırılacak.
Bunun sonucunda doğal olarak tek tek yada grup ülkeleriyle 100'ün üzerinde STA'sı olan Amerika'dan , AB ile yeni bir STA çalışması yaparken, Türkiye'yi bunun dışında tutmaması ya da eş zamanlı özel bir STA yapması istenecek.
Bana göre bu alanda yapılması gereken iki önemli aşama içeriyor.
Bunlardan biri 237 yıllık ilişki içersinde olduğumuz Amerika ile Ekonomik ve Ticari ilişkilerimizin nasıl gerilediği kotalar-ambargolar ve gümrük vergileriyle biz Amerika'ya mal satmakta ne kadar zorlanırken, ülkemizin Amerika'nın ticaret fazlası verdiği çok az sayıdaki ülkelerden biri olduğunun genel dış ticaret rakamları ve tek tek önemli sektörlerdeki durumun bilançosuyla ortaya konması gerekir. Buna ek olarak ABD-AB STA'sı imzalanır ve Türkiye dışarda bırakılırsa bunun ülkemiz açısından yaratacağı zararın hesabı açıklıkla sergilenir.
Yapılması gereken ikinci önemli aşama ise ABD'nin AB STA müzakeresinde gözlemci olarak da olsa Türkiye'nin masada yer alması sağlanabilmeli. Ve ABD-AB STA anlaşması içersine bir Türkiye Maddesi ( Turkey Clause) maddesi konularak eş zamanlı yararlanma ve mağdur olmama sağlanmalıdır. Aksi halde son dönemde sık tekrarladığım gibi Türkiye üretim imkanın kaybeden "Açık Pazar" haline dönecektir. Bu ise üretim eksikliği ve istihdam-işsizlik sorunları başta olmak üzere ekonomimizde önemli sorunlar yaşamamızı beraberinde getirecektir.