77'nci İzmir Enternasyonal Fuarı açıldı

77'nci İzmir Enternasyonal Fuarı geçen cuma günü açıldı. 7 Eylül'e kadar sürecek.

Daha önceleri fuar 20 Ağustos'ta başlar ve bir ay sürerdi. Açılışı büyük ilgi uyandırır, ilgi ay boyu devam ederdi. Bu yıl fuarın açılış haberi medyada çok az yer aldı.

Nedeni; (1) Ekonomik ve sosyal şartlar değişti. İzmir Enternasyonal Fuarı'nın eski dönemlerdeki ekonomik, sosyal ve yerel önemi kayboldu. (2) İnsanların yaşam tarzı ve ilgi alanları değişti. (3) İzmirliler fuarı bu değişime göre yeniden yapılandıramadı.

Halbuki İzmir geçen yıl "dünya sergisi"ne ev sahipliği yapmak için büyük çaba göstermişti. Dünya sergisi düzenleyecek kadar iddialı olan İzmir'in öncelikle mevcut potansiyeli değerlendirmesinde büyük yarar vardır.

Bu yılki fuarın onur konuğu ülke Küba, onur konuğu  il ise Karabük. Fuarın teması "Küresel Isınma ve İklim Değişikliği" olarak belirlendi.

Türkiye'den ve 57 yabancı ülkeden 252'si yabancı 1.043 firma katılıyor. Katılan ülkerler: "Arnavutluk, ABD, Almanya, Avusturya, Azerbaycan, Bangladeş, Belarus, BAE, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çad, Çek Cumhuriyeti, Çin, Danimarka, Endonezya, Filistin, Gabon, Estonya, Etiyopya, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Irak, İran, İspanya, İsrail, İsviçre, İtalya, Japonya, Kazakistan, Kırgızistan, KKTC, Kuveyt, Küba, Litvanya, Macaristan, Meksika, Mısır, Moğolistan, Moldova, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Porto Riko, Romanya, Rusya Federasyonu, Senegal, Sırbistan, Slovakya, Sudan, Tayland, Tayvan, Tunus, Ukrayna, Umman ve Venezüella"

Katılımcı sayısını ve katılımcı ülkeleri küçümsemeye imkan yok. Fakat katılımcıların adı, bu yılki fuarın ileri teknolojiyi ve çağdaş yaşamı sergileme gücünün zayıflığını ortaya koyuyor.

İzmir Enternasyonal Fuarı 1948 yılında Dünya Fuarlar Birliği tarafından da kabul gören, Türkiye'nin tek "genel ticaret fuarı" idi. Günümüzde artık uzun süreli "genel ticaret fuarları"ndan çok kısa süreli özel sektör fuarları ilgi görüyor.

İzmir Büyükşehir Balediyesi'nin fuarı yaşatma çabası alkışlanacak bir çabadır ama, yeterli olmadığı görülüyor. Yeni bir strateji ile yeni bir model belirlemek gerekiyor. Çünkü İzmir Enternasyonal Fuarı bir markadır. İzmir için önemli bir olaydır.

Eskiden fuar Kültürpark'ın 421 dönümlük alanında, ülkeler tarafından inşa edilen ülke pavyonları ile açık hava alanlarında düzenlenirdi.

Şimdilerde toplam 23 bin metrekare kapalı alana sahip 4 pavyon fuara gelen firmalar tarafından kullanılıyor.

İzmir Enternasyonal Fuarı'nın başlangıcının ve gelişmesinin hikayesi ilginçtir. Derleyebildiğim bilgilere göre, "İzmir Enternasyonal Fuarı'nın geçmişi, 17 Şubat 1923'te (henüz Cumhuriyet ilan edilmemişken) Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle İzmir'de toplanan İzmir İktisat Kongresi'ne uzanıyor.

İktisat kongresi sırasında bir ticari ürünler sergisi düzenlenmiş, sergi mekanı olarak ikinci Kordon'da Osmanlı Bankası'nın deposu olarak kullandığı Hamparsumyan binası seçilmişti.

Burada, el tezgahı ve küçük sanayi ürünleri; Isparta, Kula, Gördes, Uşak kilim ve halıları, yağ ürünleri, sabunlar, makarna ve unlu yiyecekler, kolonyalar, helvalar, ihraçlık pamuklar, ayakkabı, mobilyalar, deri ürünleri, tarım araçları, kiremit, tuğla, maden örnekleri, tütün, sigara, şarap örnekleri, kereste çeşitleri sergilenmişti.

İzmir İktisat Kongresi Sergisi'nden sonra Eylül 1927'de, "9 Eylül Mahalli Sergisi" adı altında Mithatpaşa Sanat Enstitüsü'nde bir sergi açılmıştı.

İzmir Ticaret Odası'nın teklifi ve İzmir Valisi Kazım Dirik'in kararı ile açılan sergide 71 resmi kuruluş, 195 yerli firma ve 9 ülkenin 72 kuruluşunun ürünleri sergilendi. Sergiyi 80 bin 744 kişi gezdi.

İkinci 9 Eylül Sergisi, Eylül 1928'de yine aynı binada ve uluslararası düzeyde gerçekleşti. Sergiye 155'i yabancı olmak üzere 515 firma katıldı.

1935 İzmir 9 Eylül Panayırı dönemin İktisat Vekili Celal Bayar tarafından açılan 1935 yılı 9 Eylül panayırı büyük ilgi gördü. Panayırı 311 bin kişinin gezdi.

Bu panayır uluslararası fuarının öncüsü oldu. Fuar alanının temeli, evvelce 1922 İzmir Yangını'nda kül olmuş mahallelerin bulunduğu ve sonraki yıllarda şehrin ortasında bir pislik ve derbederlik yuvası haline gelmiş bulunan bugünkü yerinde 1 Ocak 1936'da törenle atıldı.

360 bin metrekarelik alanın Kültürpark haline getirilmesi ve yılın belirli bir ayında bu alan üzerinde uluslararası bir fuarın gerçekleştirilmesi planlandı.

Kültürpark alanının düzenleme çalışmalarını, dönemin İzmir Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz'un ve gazeteci sıfatıyla Moskova Kültürparkı'nı gezmiş olan yardımcısı Suat Yurtkoru yürüttü.

Dönemin Kültürpark'ın bir uluslararası fuar alanı haline getirilmesini hedef alan proje Moskova Belediye Başkanı Bulganin tarafından görevlendirilen mimarların tasarımı çerçevesinde 1936 yılında tamamlandı.

İlk uluslararası fuara Mısır, Yunanistan ve Sovyetler Birliği'nden 48 yabancı kuruluş, 32 vilayet pavyonu ve 45 yerli kuruluş katıldı.

1937 İzmir Enternasyonal Fuarı'ında açılışı İktisat Vekili Celal Bayar yaptı.

Fuarın en büyük özelliği Kültürpark'ın sürekli bir kurumuna dönüşecek olan Paraşüt Kulesi'nin açılışı oldu. 104 yabancı şirketin katıldığı fuarda 424 yerli kuruluş temsil edildi. 

1938 yılında fuarına 140 yabancı, 46 devlet kurumu ve 527 yerli kuruluş katıldı. Fuar alanı 60 bin metrekare genişletildi.

Açılışını başvekil Dr. Refik Saydam'ın yaptığı 1939 fuarına 574 yabancı şirket, 27 devlet kurumu ve 333 yerli şirket katıldı.

1940 yılında sürmekte olan II. Dünya Savaşı yüzünden katılım olmaması beklenirken yerler çok önceden kiralandı. Fuarın açılışını Ticaret Vekili Nazmi Topçuoğlu yaptı. 30 Ağustos tarihinde Milli Piyango ilk kez fuarda çekildi. Fuara 243 yabancı, 463 yerli şirket katıldı.

Savaşa sürerken 1941 yılında fuar açıldı. Fakat 1942 fuarı savaş nedeniyle açılamadı.

1943 İzmir Enternasyonal Fuarı, başvekili Şükrü Saraçoğlu himayesinde açıldı. Ziyaretçi sayısı bir milyon kişiyi aştı.

1944, 1945, 1946 İzmir Enternasyonal Fuarı, "enternasyonal" (Uluslararası) fuar olarak değil, de "ulusal fuar" olarak açılabildi.

Fuarlar 1947 yılından sonra düzene girdi. Ve de "enternasyonal fuar" olarak kesintisiz açıldı."

1950-1960 yılları arasında Ege'den çıkan Demokrat Parti hareketinin rüzgarında hükümetler fuara daha da önem verdi. 1970'li yıllarda fuar sergilenen ürünler yanında sanat etkinlikleri, eğlence yerleri ile de önem kazandı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, halkın ilgisini çekebilmek arayışında, 77'nci İzmir Enternasyonal Fuarı'nı "Uluslararası Kültürpark Festivali" ile birleştirdi. "İzmir Karnavalı" diye de adlandırılan etkinlikler için bandolar, dans ve müzik toplulukları davet edildi. 16 Ülkeden 500 danscının, müzisyen ve sanatçının festivale katılmak için İzmir'e geldiği belirtiliyor