5084'ün uzamaması 'U' dönüşünü etkiler!

İş dünyası ekonomide 'U' dönüşü bekliyor. Ekonomi yeniden büyümeye geçerse, uygulanan politikalara güven de artacak. Bu süreçte istihdamı teşvik eden 5084 sayılı yasanın uzatılmaması KOBİ'lerde ciddi tedirginlik yaratıyor.

Yılbaşından bu yana Anadolu'da birkaç kente yolum düştü...
Bursa, Kahramanmaraş, Gaziantep, Trabzon...
Her gittiğim yerde ben onlara onlar bana aynı şeyi sorduk: 2013 nasıl geçecek? Doğrusu bu soruya ne çok negatif ne de pozitif yanıtlar aldım...
Beklentiler daha çok "2013'ün, 2012 gibi" olacağı yönünde...
  ***
Aslına bakarsanız 2013'e ilişkin tahmin yürütme çabaları anlamlı...
İş dünyası 2013'ü önemsiyor...
Sadece bu yıl için de değil...
Önümüzdeki birkaç yıl için 2013 önemli...
Neden mi? Çünkü ekonominin nasıl bir seyir izleyeceği, ekonomi yönetimi açısından da bir test anlamına gelecek...
  ***
İş dünyasından gözlemlerle biraz konuyu açalım... Herkes biliyor: 2012'de yurtiçi talep hiç büyümedi...
Hatta binde bir oranında azaldı...
Toplam tüketim yüzde bire kadar düştü... Özel sektör yatırımları
yüzde 1.7 daraldı... İlk dokuz ayda yüzde 2.6 büyüdük... Ve yıllık büyümenin yüzde 3 ya da altında kalacağı görünüyor...
İş dünyasına göre büyümenin düşük kalması tabii ki sorun ama asıl bundan sonrasının ne olacağı daha önemli...
2012'de kontrollü bir şekilde ekonomi soğutuldu...
Şimdi kontrollü biçimde "U" dönüşüne geçecek miyiz?
  ***
Bu sorunun yanıtı önemli..
Çünkü "U" dönüşüne geçersek, iş dünyasının da, toplumun da uygulanan ekonomi politikalarına ve dolayısıyla ekonomi yönetimine güveni artacak.
Belki yüksek oranlı olmasa da istikrarlı bir büyüme dönemine girildiği algısı oluşacak...
Bu güvenle iş dünyası yatırım yapacak...
Aileler biraz daha fazla tüketecek...
Ekonomi durgunluğa girmeyecek...
  ***
Yok, 2013'ün birinci ve ikinci çeyreğinde de düşük büyüme sürerse işler çatallaşacak...
İş dünyası üretim artışını sınırlar, yatırımlarını ertelerse ekonomik yavaşlama iyice belirginleşecek...
Sözün özü; düşük büyüme oranlarına verilecek tepki ekonominin geleceğini de etkileyecek...
Onun için önümüzdeki aylarda ekonomiyi izleyenlerin gözü tüketim verilerinde, sanayi üretim endeksinde ve imalat sanayi kapasite kullanım oranlarında olacak...
  ***
Hemen söyleyeyim...
Bu göstergelere ek bir önemli konu daha var..
İş dünyasıyla son dönemde yaptığımız bütün sohbetlerde gündeme gelen...
Ekonominin geleceğine ilişkin algıyı olumlu ya da olumsuz yönde güçlendirecek bir konu: 5084...
  ***
5084, şu sırada Türkiye için bir yasa sayısı olmanın çok ötesinde...
Anadolu'da ciddi bir tartışma gündemi...
Yasa, yatırımın ve istihdamın teşviki için 2004'te çıkarılmıştı...
Daha çok Doğu ve Güneydoğu'daki 36 il için...
2005'te 13 il daha kapsama alındı...
Halen 49 ilde uygulanıyor...
Daha önce yürürlüğü 3 kez uzatılan bu yasanın bu yıl uzatılmayacağı açıklandı...

Kahramanmaraş ve Trabzon'da konuyla ilgili çok şikayet var...
Yasanın uzatılmayacağı açıklamaları moralleri bozmuş...
Neden özellikle bu illeri örnek veriyorsun derseniz neden belli: 5084 sonrasında istihdamı en çok artan birinci kent Maraş...
İkincisi de Trabzon...
Maraş'ta istihdam bu süreçte 65 bin artmış...
"Demek ki, reçete doğruymuş" diyor Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Kemal Karaküçük, "2005'te istihdam kentte 46 bindi. Bugün 110 bin. Artış yüzde 150..."
  ***
Trabzon'da 5084 kapsamında yaklaşık 45 bin çalışan var...
Yararlanan işyeri sayısı bakımından ise kent ilk sırada...
Halen 2100 iş yeri yararlanıyor yasadan...
Yasa çerçevesinde istihdam edilen 10 bin 700 kadın çalışan ile de Trabzon ilk sırada yer alıyor...
Kentin en çok istihdam sağlayan işadamlarından Gündoğdu Mobilya'nın Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Gündoğdu, "Trabzon bu yasadan yılda 100 milyon lira fayda görüyordu. Şimdi
bu fayda il dışına çıkacak" diyor. Yine kentin kanaat önderlerinden Karadeniz İşadamları Derneği KARGİD Başkanı ve Altaş Şirketler Topluluğu'nun Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet
Yaşar Altıntaş, "5084'ün uzatılmaması en çok Trabzon'u olumsuz etkileyecek" görüşünde...
  ***
Trabzon ve Maraş'ta iş dünyasından başka isimlerle de konuştuk...
Bir hayli kızgınlar...
Bir işadamı, "Aslında bu yasa çıkar da" diyor, "Büyükler istemiyor..."
"Kim" diye soruyoruz...
"İstanbul, Kocaeli, Gaziantep mesela" diyor, "Bu yasa, taşrada iş yarattı. Maraş'ta iplikçiler büyüdü...
Bu büyük sanayicilerin işine gelmiyor. Çünkü kendilerine bir sürü rakip çıktı."
  ***
"Bir de" diyor bir başkası biraz kinayeli, "Ağaların lafının üzerine laf söylemek olur mu?" Devam ediyor: "Başka üreticilerin öne çıkmasını istemiyorlar. 5084 devam etmezse ne olacak? Bu yasadan yararlanıp büyüyen firmalardan bazıları ciddi şekilde bocalayacak. Dayanamayacağı için satmaya çalışacak. Kim alacak bu firmaları?"
  ***
"İplik Koruma Kanunu'nu nasıl çıkarttılar?" diyor bir Maraşlı iplikçi... İsteseler 5084 de devam eder. İstiyor gibi yapıp hiç seslerini çıkarmıyorlar. Sayın Bakan'ı da yanlarına almışlar. O da "artık yeni
teşvik var. 5084 bitti" diyor. Oysa bu hükümete zarar verir..."
"Başbakan Erdoğan'ı da yanıltıyorlar" diyor Trabzonlu iş adamı... "Yine de ümidimizi kaybetmedik. Başbakanımız son anda bir adım atabilir. Direkt müdahale edeceği beklentimiz sürüyor..."
  ***
Peki, 5084 uzatılmazsa sonucu ne olur? "Hesap basit" diyor bir işadamı... 100 kişi çalıştıran bir iş yeri düşünün. Aylık 20 bin lira ek yük gelecek. Yılda 240 bin lira... Kaç işletme bu külfeti yüklenebilir? Tabii ki, yüklenmeyecekler. İşçi çıkaracaklar. Iki kere iki dört! Birçoğu listelerini şimdiden hazırladı bile..."
  ***
Türkiye çapında 5084'ten yararlanan yaklaşık 770 bin kişi var... Diyarbakır'dan Yozgat'a Şanlıurfa'dan Batman'a...
Hemen bütün işadamları hem fikir: Uzatma olmazsa, istihdamda yarı yarıya azalma olur... O zaman ne yapılması lazım? Genel görüş, "Üç yıl daha uzatılması" yönünde...
"En az iki yıl" diyor bir işadamı ve şöyle gerekçelendiriyor bunu: "Deniyor ki, yeni teşvik var. Ondan faydalanın. İyi de bir yatırıma girişseniz en az iki yıl. O kadar süre ne olacak bu işçiler? Biz o sırada fabrikamızı kapatmayacağız ki?"
  ***
Konuya hayli kafa yorduğu belli olan bir işadamı ise şunları söylüyor: "Şu anda 5084 bitkisel hayatta... Ama şubat ayının 25'ine kadar vakit var... Çünkü biz beyannameleri o zaman vereceğiz...
O sıraya kadar bir çözüm
üretileceketir, ben inanıyorum..."
Yoksa?
"Yoksa, ciddi sorun başlayacak...
Birçok firma listelerini hazırladı bekliyor... Takip edin, bakın...
Bir sonraki beyannameler en az yüzde 10 eksik istihdamla verilecek..."
  ***
"Ben gerçekten anlamıyorum" diyor bir başkası; "İşe yarayan tek teşvik buydu. Gerekçesi de aynen devam ediyor. Neden kaldırmaya çalışıyorlar? İşte yeni açıklandı. 16 il Avrupa standardında. 23 il ise açlık sınırının altında... Demek ki, gelişmişlik seviyesi farkını ortadan kaldırmamışsın daha..."
  ***
"Bakın" diyor bir işadamı; "Açık söyleyelim... Başka her teşvikte devleti soyduk. 5084 ise hem bize hem devlete yarıyor. Her işletmede kayıt dışı çalışanlar vardı. Teşvikten yararlanmak için bunlar
kayıt altına alındı. Herkes disipline oldu, vergisini verdi. Altı işçi çalıştıran sayıyı 10'a tamamlamak için ya yeni işçi aldı ya komşusuyla birleşti. Zaten küçükler büyüsün, birleşsin istemiyor muydunuz? Amaç hasıl olmuştu işte..."
  ***
Son noktayı bir başka işadamı koyuyor: "Devlet için en ucuz...
İşveren için en uygun...
İşçi için en yararlı teşvik buydu...
5084'ü herkes çok arayacak!"