5084'ün olumlu rüzgarı tersine dönmemeli

Batman'a geçen hafta gittiğimde beni en çok etkileyen tekstil sektöründeki gelişme oldu. Eski tekel depolarının tekstilcilere tahsisi, Batman'ın bir tekstil şehri olmasına kapı açtı.

 

Batman'da eski tütün depoları şimdilerde tekstil atölyesi olarak kullanılıyor. Bu atölyelerde 3 bin işçi çalışıyor. Bunların yüzde 80'i kadın işçi.

 

Bu gelişmede, Batman'da işçi çalıştıranların, eski teşvik uygulaması kapsamında, SSK primi yükümlülüklerinin devletçe karşılanmasının büyük etkisi var (idi!). Bu teşvik uygulaması sona erdi. İşçi başı maliyet en az 140 TL arttı. Eski teşvik uygulamasına göre yapılan hesaplar şimdi şaşmış durumda.

 

Batman'da ve Batman gibi daha önce teşvik kapsamında olan illerde işçilik maliyetleri nasıl arttı? 5084 sayılı kanuna göre, Adıyaman, Afyon, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ardahan, Batman, Bartın, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kırşehir, Malatya, Mardin, Muş, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Uşak, Van ve Yozgat illerindeki yatırımlar belli teşvik tedbirlerinden yararlanıyordu. 5350 sayılı kanunla 2005 yılında Kilis, Tunceli, Kastamonu, Niğde, Kahramanmaraş, Çorum, Artvin, Kütahya, Trabzon, Rize, Elazığ, Karaman ve Nevşehir de teşvik uygulaması kapsamına alındı. 5568 sayılı kanunla Çanakkale ilinin Gökçeada ve Bozcaada'daki işletmelerin de teşvikine imkân tanındı.

 

Teşvik kapsamında bu illerde faaliyet gösteren işverenler, 10 (dahil) veya daha fazla sigortalı çalıştırmaları koşuluyla, işyerinde çalıştırdıkları tüm sigortalılar için işveren hissesi ödemiyorlardı.

 

Bu teşvik uygulaması 31.12.2012 tarihinde sona erdi.

 

Tekel döneminde Batman'da tütün ana geçim kaynağı idi. Tekel gitti. Tütün bitti. Tütün tarlalarında şimdilerde fıstık ve çilek üretiliyor. Eskiden 75 bin tütün üreticisinin mal teslim ettiği tütün depoları akılcı bir karar ile tekstilcilere kiralandı. Hey Tekstil'in patronu kadın girişimci Aynur Bektaş bu işin öncüsü oldu. Son 3 yılda şehir merkezinde 10, ilçelerde 15 tekstil atölyesinde 3 bin kişi çalışıyor.

 

Batmanlı gazeteci Arif Aslan diyor ki, "İstanbul'da çalışan ve tekstil konusunda uzman olan Batmanlı overlokçu, makineci, ütücü, dikişçi ustaları Batman'a geri döndü. Bazıları atölye açtı. Bazıları atölyelerde çalışıyor. Batman Güneydoğu'nun Çin'i olmaya aday. Penye, pantolon, tişört gibi giyim eşyalarının bir bölümü Irak'ın Kürt bölgesinde açılan mağazalarda pazarlanıyor. Bir bölümü Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor."

 

Batman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Osman Nasıroğlu diyor ki, "Batman örnek oldu. Kozluk, Beşiri, Hasankeyf, Gercüş, Sason ilçelerinde de peş peşe konfeksiyon atölyeleri açılıyor. Her tesiste 150-300 kişi çalışıyor."

 

Çok ilginçtirÖ Çok sayıda işyerini ve çalışanı ilgilendiren bu teşvik uygulamasının sona ermesinin ne gibi olumsuz etkilere yol açacağı Hükümete, kamuoyuna yeterince anlatılamadı.

 

İşçilik maliyetlerindeki artış, üreticinin tüm hesaplarını alt üst ediyor. Çözüm? Ya siparişler iptal edilecek, ya işçi çıkarılacak...

 

Bu yazıyı bir okuyucumdan aldığım mektubu aktararak bitirmek istiyorum. Bakınız okuyucum ne diyor?

 

"Firmamız Danimarka da faaliyet gösteren büyük bir holdingin tekstil grubuna bağlı, Türkiye, Litvanya ve Ukrayna da konfeksiyon fabrikaları var.

 

Türkiye'de Erbaa da 450 kişi, Tokat ta 200 kişi, Şiran (Gümüşhane )100 kişi çalıştırmakta.

 

Tokat ihracatının yüzde 60'ını yapmaktadır. İki yıl önce toplam 300 çalışanımız vardı. Firmamız Türkiye deki yatırımı artırıp 2000 kişiye çıkmayı planlıyordu. Ukrayna ve Litvanya'daki tesisleri Türkiye'ye taşıyacaktı.

 

Ne var ki, son 2 yıldaki gelişme bizi zor duruma düşürdü.

 

Son 2 yıldaki kurlardaki düşüş ve asgari ücret artışı toplamda yüzde 25 bir işçilik artışına döndü. Biz emek yoğun sektör olduğumuz için maliyetlerimizi çok artırdı.

Bu yetmezmiş gibi 5084 teşvik yasasının uzamaması bizim maliyetlerimizi Yüzde 15 daha artırıyor.. Biz bunu yabancı sermayeye nasıl izah edeceğiz?. Şimdi iş tersine döndü. Yabancı sermaye giderse ne olacak? Kobi ve konfeksiyon firmalarında kayıt dışı istihdam artacak. Küçük ölçekli emek yoğun firmalarla görüştüğünüzde aynı şeyleri söyleyecekler.

 

Bizim bu geri kalmış illerimizdeki firmalar kapanırsa ne olacak?

 

Sizden istediğimiz bizlerin sesi olup bu sorunu ilgililere duyurmanızdır.

 

Magazin haberlerinden bunlara yer kalmıyor. Erbaa'nın kaderi Tokat'ın kaderi bu firmalar olacaktır. Medyadan bizim gibi dürüst çalışıp devlete ve işçilerine borcu olmayan işletmelere manevi destek olmasını bekliyoruz.