5084 sayılı kanun kapsamındaki ilerde teşvikten yararlanan işverenlerin
Dr.Mehmet ?afak
5615 sayyly kanun ile getirilen düzenleme uyarynca, 01.01.2008 tarihinden itibaren ücretlilerin gelirlerine "asgari geçim indirimi" uygulanmaktadyr.
Asgari geçim indirimi tutary, ücretlinin, aylyk olarak hesaplanan gelir vergisi tevkifaty tutaryndan mahsup edilmekte ve i?veren, mahsup edilen asgari geçim indirimi tutary kadar ücretliye daha fazla ödeme yapmaktadyr.
Bilindi?i üzere, 06.02.2004 gün ve 25365 sayyly Resmi Gazete'de yayymlanan 5084 sayyly Yatyrymlaryn ve Ystihdamyn Te?viki ile Bazy Kanunlarda De?i?iklik Yapylmasy Hakkynda Kanun ile; geliri dü?ük bazy illerin kalkynmasyna yardymcy olmak ve istihdamy te?vik etmek amacy ile,
- Yeni istihdam edilen personelin ücretlerinden kesilen gelir vergisi stopajynyn alynmamasy,
- Yeni istihdam edilen personelin sigorta primi i?veren paylarynyn Hazine tarafyndan ödenmesi,
- Bedelsiz yatyrym yeri tahsisi,
- Enerji deste?ini
içeren düzenlemeler yapylmy?tyr.
5084 sayyly kanunda gelir vergisi stopajy te?vikinden yararlanylmasy için belli sayyda istihdam yaratma ?arty aranmamy?tyr. Ancak, anylan kanunda 5350 sayyly kanunla yapylan de?i?iklikle bu te?vikten yararlanmak için asgari 30 i?çi istihdam etme ?arty getirilmi?tir. Daha sonra, 5615 sayyly kanunla 2007 yylynda yapylan yasa de?i?ikli?i ile bu sayy 30'dan 10'a indirilmi?tir. Yapylan bu düzenlemelere göre; anylan kapsama giren il ve ilçelerde; 1/4/2005 tarihinden itibaren yeni i?e ba?layanlar ile 1/4/2005 tarihinden önce i?e ba?lamy? olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, bu il ve ilçelerdeki i?yerlerinde en az on i?çi çaly?tyrmalary ko?uluyla istihdam ettikleri tüm i?çiler için bu te?vikten yararlanabilmektedirler. Keza, 1/4/2005 tarihinden itibaren yeni i?e ba?layan mükellefler de, en az on i?çi çaly?tyrmalary ko?uluyla kanun kapsamyna giren yerlerdeki i?letmelerinde çaly?tyrdyklary tüm i?çiler için bu te?vikten yararlanabilmektedirler.
Öte yandan, 5084 sayyly kanun kapsamyndaki bu te?vikler 31/12/2008 tarihine kadar uygulanacaktyr. Ancak, bu kanun kapsamyna giren illerdeki yeni yatyrymlar nedeniyle uygulanacak vergi te?viki 5084 sayyly kanunun 3'üncü maddesinde yer alan süreye bakylmaksyzyn,
- 31/12/2007 tarihine kadar tamamlanan yatyrymlar için be? yyl,
- 31/12/2008 tarihine kadar tamamlanan yatyrymlar için dört yyl,
- 31/12/2009 tarihine kadar tamamlanan yatyrymlar için üç yyl
süreyle uygulanacaktyr.
Anylan te?vik uygulamasynda; ilave olarak yeni i?e alynan ve bu i?yerlerinde fiilen çaly?an i?çilerin
1- Ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin,
a- Organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu i?yerleri için tamamy,
b- Di?er yerlerdeki i?yerleri için yüzde 80'i
verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmektedir.
2- Prime esas kazanlary üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin i?veren hissesinin,
a- Organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu i?yerleri için tamamy,
b- Di?er yerlerdeki i?yerleri için yüzde 80'i
Hazine'ce kar?ylanmaktadyr.
Gelir vergisi stopajynyn alynmamasy ile ilgili uygulamada; yeni istihdam edilen i?çilerin ücretleri üzerinden gelir vergisi genel kurallar çerçevesinde hesaplanarak kesilmekte ve verilecek muhtasar beyanname ile beyan edilip tahakkuk ettirilmekte, ancak tahakkuk eden bu vergi terkin edilmektedir. Dolayysyyla da, anylan vergiler ödenmemekte ve bu ?ekilde, ilave istihdamyn i?verene maliyeti, terkin edilen gelir vergisi stopaj tutary kadar azaltylmy? olmaktadyr.
Ancak, terkin edilecek gelir vergisi stopaj tutaryna synyr getirilmi? olup, bu tutar, yeni i?e alynan i?çi sayysy ile asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken verginin çarpymy sonucu bulunacak tutaryn,
- Organize sanayi ve endüstri bölgelerindeki i?yerlerinde tamamyny,
- Di?er yerlerdeki i?yerlerinde ise yüzde 80'ini
a?amamaktadyr.
5084 sayyly kanun kapsamyndaki illerde, yukaryda belirtilen te?vik