5084 Aksaray'a üç OSB yaptırdıysa …

Arkası var; Malatya, Trabzon, Sivas,Van, vd . Bunlar 5084 sayılı 'Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Hakkında Kanun'dan, gözle görülür, elle tutulur ölçülerde yararlanan; sanayi kuran, kurulmuşu geliştiren, mevcut istihdam kapasitesini birkaç adım ileri götüren illerden bazıları. Anılan teşviklerle, farklı ölçülerde de olsa, nereden nereye geldiklerini yerel iş dünyası önderlerinin açıklamalarından öğreniyoruz.
5084 sayılı Kanun 2004 yılında yürürlüğe girdi. İlk dönem uygulama süresi 31 Aralık 2009'da sona erdi derken …  hükümet,  2010 yılında TBMM'de kabul edilen isabetli bir kanun değişikliğiyle, 5084'ün istihdam desteğine ilişkin hükümlerini, 31 Aralık 2012 tarihine kadar uzattı. Kanunun 8 yıllık uzatmalı uygulama süresinde genel durum böyle.
Ayrıntıya inersek; 2004 yılında yürürlüğe giren kanun, bu yıl uygulanmaya başlanan yeni teşvik sisteminde olduğu gibi, anılan yıldan itibaren yapılacak "yeni yatırımları" kapsıyor; ancak 2004'ten önce tamamlanan yatırımlara da 2009 yılı sonuna kadar, başta istihdam olmak üzere teşviklerden yararlanma imkânı veriyordu.

49 il 2 ada

2010 yılındaki uzatma, istihdam teşvikini 5084'ün kapsama alanındaki 49 il ve 2 adada (Bozcada ile Gökçeada) eski-yeni yatırım ayırımına gitmeden, bu yıl sonuna kadar geçerli kılıyordu. Şimdiki duruma göre, bu iller 31 Aralık 2012 tarihinden itibaren istihdam odaklı sigorta primi işveren desteğine veda etmek zorunda kalacak. Fakat şimdiki durum "acaba" sorusunu da beraberinde getiriyor. Şu nedenle: 5084'ün 2004 yılı esaslı teşvikleri 2009 yılında sona ererken, bugün olduğu gibi, Anadolu iş dünyasının gövdesini oluşturan tüm illerin meslek kuruluşları, kanaat önderleri süre uzatımı talebini yükselttiler. Hükümet önce "olmazlandı" ama neticede çıkardığı bir kanuna madde ekleyerek uzatma talebini yerine getirdi.

O kanun,  5 Şubat 2010 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5951 sayılı "Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun" idi ve Hazine tarafından üstlenilen sigorta primi işveren desteğinin süresini,  yine eski-yeni yatırım ayırmadan, "tüm işyerlerinde uygulanmak" üzere 31 Aralık 2012'ye kadar uzatmıştı.

Ümit var mı?

49 il bu defa en az 2 yıl daha talebiyle harekete geçiyor; 5 yıl isteyenler de var. Başta, ticaret ve sanayi odaları olmak üzere yerel önderlerin ilk kademe başvuru noktaları ise illeri milletvekilleri, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan.
Bakan Çağlayan uzatma talebine kesinlikle karşı çıktığını açıkladı. Hisarcıklıoğlu'ndan henüz kamuoyuna yansıyan bir "ses" yok. İktidar kanadında Anadolu iş dünyasından gelen önemli bir isim, Malatya Milletvekili ve TBMM Sanayi Komisyonu Başkanı Mücahit Fındıklı, uzatmanın zorluğunu vurgularken, ucunu açık bırakıyor.

Ancak, talep yönünde bir süreç başladı ve Türkiye siyasetinde değişmeyecek karar yok. Anadolu'nun 49 ili bir iki istisna ile 5084 kapsamındaki mevcut istihdam teşviklerinin "genişletilerek" uzatılması talebinde ısrarlı. Başvurular ilk kademeyi aşar, Başbakan'a kadar ulaşır da uygun bulunursa, Çağlayan dahi süre uzatımına  "rıza göstermek" durumunda kalabilir!  Bakalım, görelim.