49.8 Milyar dolarlık kamu projelerine Hazine garantisi tartışılıyor
49.8 milyar dolarlık 6 büyük kamu ihalesine Hazine garanttisi getirilmesi tartışmalara yol açtı. İlke olarak doğru bulunların bile bazı eleştirilerini dile getirdikleri konuda, çok sert eleştiriler dile getirenler de söz konusu.
Kamu ihalelerinin finansmanı ile ilgili 4349 sayılı kanuna dayalı olarak, çıkarılan 19 Nisan 2014’te yayınlanan büyük projelerin finansmanına Hazine garantisi getiren uygulama yönetmeliği tartışmalara yol açtı.
Yönetmeliğin kapsamında şu anda öne çıkan Hazine garantisi verilen altı projeden, 3. Hava limanı 22.1 milyar euro ( 30.5 milyar dolar), 3. Köprü 2.5 milyar dolar, Şehir Hastaneleri 9.5 milyar dolar, Gebze-İzmir otoyolu 6 milyar dolar ve Avrasya tüneli 1.3 milyar dolar. Bu 6 proje için 49.8 milyar dolarlık Hazine Garantisi bu yönetmelikle gündeme geldiği için, çok yönlü bir tartışma başladı.
Bu nedenle konuyu Hazine eski müsteşarları ile görüşüp, değerlendirmelerini aldım. Uzman görüşlerini de gözden geçirdim. Vardığım sonuçları sizlere sunmak isterim:
Öncelikle şunu belirtmeliyim, Kimilerine göre, “Bu tür büyük projelere Hazine garantisi verilmesi ilke olarak doğrudur. Daha uygun koşullu finansman sağlanmasına yol açabilir. Bu da bu ihalelerin kamuya yükünü azaltabilir.” Kimilerine göre ise, “ 12 yıldır devre dışı olan Hazine’nin garatisini getirmek, iyi denetlenemezse, iyi işlerin karı şirketin olurken, kötü işlerrin yükü Hazine’nin dolayısıyla halkın olur.” Bir başka eleştiri ise “Zamanlaması, amacı, yol ve yöntemi, kapsamı siyasal ağırlıklı olduğu için Merkezi bütçe disiplinini bozucu sonuçlar getirebilecektir,” şeklinde dile getiriliyor. Eleştirisini en sert şekilde dile getiren yazar Uğur Gürses,büyük projelerde işi almış olanların zora düştüklarinde, “İşi yürütemiyorum diyerek yükü Hazine’nin sırtına yükleyebileceklerini” belirterek, “Kamu projelerinin finansörü belli çocuklarımız” diyerek eleştirisini ortaya koyuyor.
Görüştüğüm Hazineciler Başbakan’ın büyük ihalelere Hazine Garantisi konusunu takdim ederken, “Devletin cebinden panra çıkmadan 3. Köprü ve 3. Havalimanı gibi projeleri gerçekleştiriyoruz” açıklamasının, projelere Hazine Garantisi verilmesi kararıyla boşa çıktığını da belirttiler.
Muhalefetin görüşünü sorduğum Hazine eski müsteşarı CHP Genel Başkan yardımcısı Faik Öztrak, “Bu karar alınmadan Hazine’den görüş alınıp,uygun denetim getirilmeliydi. Ben, Başbakan yardımcısı Ali Babacan’ın cevaplaması için soru önergesi verdim.Yönetmeliğe karşı İdare Mahkemesine başvuru konusunu da araştırıyoruz. Bu karar bu kapsam dışındaki Türk özel sektörünün dışardan kredi ararken yabancı bankaların ‘Ya Hazine garantisi ver, yada daha yüksak faiz öde’ talepleriyle karşılaşmasına yol açacaktır. Hazine ilk kez krediye garanti veriyor. Hani ekonomi iyi gidiyordu. Benzeri bir garantiyi 2001 krizi döneminde Ecevit yabancı finans kuruluşlarına yazdığı mektupla kriz döneminde vermişti” diyerek eleştirel değerlendirmesini dile getirdi.
Sanırım Büyük Kamu İhalelerine Hazine Garantisi tarntışmaları daha bir süre devam edecektir...