4325 ile 5084'lülere bedelsiz arsa affı
Yaklaşık 3 aydır beklenen yeni teşvik kararnamesi Resmi Gazete'de yayımlanarak (19.06.2012) resmen yürürlüğe girdi. Şimdi sıra "fiilen" yürürlüğe girmesinde yani uygulamada. Ancak, yeni sistem yürürlüğe girerken "eski" sistemler tarihe karışmıyor! Onlar da uygulama sorunlarıyla gündemde.
Meselâ 4325 ile 5084 sayılı kanunlara dayalı teşvik uygulamalarından doğan kimi sorunlar var. Bunlardan biri, teşvik belgeli yatırımcılara bedelsiz tahsis edilen arsa veya araziler. Sorun özetle şu:
Her iki kanun kapsamında bedelsiz arsa tahsisinden yararlanan bazı girişimciler, "boylarını aşan" taahhütler veya ekonomik kriz, doğal afet vb nedenlerle projelerini gerçekleştiremiyor. Bu durum, başta bedelsiz arsa tahsisi olmak üzere teşvik uygulamalarından sorumlu kamu kuruluşlarıyla yatırımcı arasında idari ve hukuki sorunlar yol açıyor.
Kanunların açık künyelerini de verelim: 4325 sayılı Kanun "Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde İstihdam Yaratılması ve Yatırımların Teşvik Edilmesi Hakkında Kanun" ile 5084 sayılı "Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun."
122 girişimci için
18 Haziran'da TBMM Başkanlığına bir kanun teklifi sunuldu. İktidara mensup 8 milletvekilinin imzasını taşıyan "torba" teklif çeşitli kanunlarda kimi değişiklikler öngörüyor. 4325 ile 5084 sayılı teşvik kanunları kapsamındaki bedelsiz arsa uygulamaları da teklifin 16. maddesiyle düzenleniyor.
Anılan kanunlar uyarınca bu teşvikten yararlanıp da yatırımlarını gerçekleştiremeyen girişimcilere bir tür "arsa ve istihdam affı" ile yatırımlarını sonuçlandırma fırsatı veriyor.
Teklif kanunlaştığı takdirde, toplam 122 girişimci bu imkândan yararlanacak. Toplam; çünkü madde gerekçesine göre, 4325 sayılı Kanun'dan yararlanmış 24, 5084 sayılı Kanun'dan yararlanmış 98 yatırımcıyı kapsayan bir teşvik affı bu.
Gerekçeler
16. maddenin gerekçesinde düzenlemenin amaçları şöyle anlatılıyor:
"5084 sayılı Kanunun mülga 5 inci maddesine göre üzerlerinde yatırım yapılmak amacıyla yatırımcılara bedelsiz olarak verilen taşınmazlar hakkında uzatılan ön izin süreleri ile bu yatırımcılar lehine tesis edilen kırk dokuz yıl süreli irtifak hakkı veya kullanma izinleriyle ilgili uygulamada ortaya çıkan sorunların giderilmesi, yatırımların bir an evvel ekonomiye kazandırılması,
"Yatırımcılara verilen yatırım tamamlama sürelerinin; bu sürelerin bitim tarihinden itibaren üç yıla kadar ilâve süre verilerek uzatılması,
"5084 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde öngörülen; 'istihdam edilecek işçi sayısına yatırımın faaliyete geçmesi tarihinden itibaren beş yıl süreyle uyulması zorunluluğunu' yerine getiremeyen yatırımcıların, maddenin ikinci fıkrasında belirtilen koşulları yerine getirmesi halinde; beş yıllık sürenin başlatılması ve ayrıca istihdam sayısının her kişi için en az bir ay olmak üzere beş yıllık ortalama üzerinden değerlendirilmesi,
"Maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen koşulları yerine getiren yatırımcılar lehine bedelsiz tesis edilmiş olan irtifak haklarının veya verilen kullanma izinlerinin rayiç bedel üzerinden bedelliye dönüştürülebilmesi,
"Yatırımcıların yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle bu işlemleri iptal edilenlerden davaları devam edenler ve idarece herhangi bir tasarrufta bulunulmamış tasarruflar hakkında da bu madde hükümlerinin uygulanması."
Teklif, TBMM tatile girmeden önce kanunlaşabilir. Çünkü iktidar milletvekillerinin imzalarını taşıyor ve içeriği itibarıyla "yukarıdan" olur alınmışa benziyor.