4.1 milyar sandık başına
Dünyada 4.1 milyar insan seçim sandıklarının başına gidiyor 2024 yılında. 8 milyar 73 milyon 859 bin 407 kişinin yaşadığı dünyamızda 2024 yılı seçimleri, şimdiye kadar yapılan en kalabalık seçim yılı olarak tarihe geçecek.
Dünya nüfusunun yarısından fazlası 2024 yılında sandıklarda olacak. Pandemi sonrası kendini toparlamaya çalışan dünyamızda bir yanda Avrupa’da ortaya çıkan Rusya-Ukrayna savaşı, bir yanda Ortadoğu’da birbirlerini terörist olmakla suçlayan İsrail-Hamas çatışması, bir yanda Latin Amerika ve Afrika’daki halk ayaklanmaları ve bir yanda Asya’da dikta rejimleri gölgesinde seçmenler, oy vermek için sandık başına gidecek.
Türkiye’de 64 milyon 197 bin 454 seçmen, 31 Mart 2024 günü yerel yöneticileri seçmek için sandık başında olacak. Türkiye genelinde 30 büyükşehir belediyesi, 51 il belediyesi, 922 ilçe belediyesi ve 386 belde belediyesi yeni başkanlarını seçecek. Türkiye’de yerel seçimlerin odak noktası, Cumhuriyet Halk Partisi tarafından yeniden aday gösterilen Ekrem İmamoğlu ve Adalet ve Kalkınma Partisi’nin adayı Murat Kurum’un yarıştığı İstanbul olarak gözüküyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 160 milyon seçmen, 5 Kasım 2024 günü yeni başkanı seçmek için sandık başına gidecek. ABD’deki seçimlerde henüz ciddi rakibi olmayan Donald Trump’ın 47’nci Başkan olarak, 20 Ocak 2025 tarihinde göreve başlaması içten bile değil. Rusya Federasyonu’nda 110 milyon seçmen, 15-17 Mart’ta sandık başına gidecek. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2000 yılında oturduğu başkanlık koltuğunda kalmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Yüzde 72 ile işbaşına gelen Putin, sadece 2008 seçimlerinde bir dönem Dimitri Medvedev (yüzde 70) ile başkanlık-başbakanlık koltuklarını değiştirdi. Putin 2000, 2004, 2012 ve 2018 yılarında yapılan seçimlerden başkan olarak. Rusya’da formalite gereği seçimlerin ikinci turunun 7 Nisan’da yapılması öngörülüyor. Yapılan 2021 referandumu ile Putin’in 2036 yılına kadar Rusya Federasyonu’nun başında kalması bekleniyor. Tam iki yıldır Rusya ile savaş halinde olan Ukrayna da sandık başına gidecek.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky, geçen yıl yaptığı açıklamada, ülkesinin seçmenini 31 Mart’ta sandık başına çağırdı. Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde de 2024 yılı seçim yılı oldu. AB ülkelerinde ulusal seçimlerin yanı sıra, 6-9 Haziran 2024 tarihleri arası AB üyesi 27 ülkede Avrupa Parlamentosu’nda (AP) görev yapacak 720 milletvekilini seçmek için 400 milyondan fazla seçmen sandık başına gidecek.
AB’de 400 milyon seçmen
Dünyada en büyük “uluslar üstü seçim” olarak da tanımlanan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde AB’yi endişelendiren en önemli konu “popülist” ve “aşırı sağcı” partilerin seçimlerde elde edecekleri başarı.
Seçim yılında giren Avrupa ülkelerinde yapılan kamuoyu yoklamalarında halkın en büyük endişesinin “göç” ve “güvenlik” olması aşırı sağcı partilerin yükselişine sebep oluyor. Aşırı sağcı ve popülist partilerin AP’de kazanacakları sandalye sayısı en büyük merak konusu. Avrupa Birliği ülkelerinde seçim maratonuna Finlandiya ile start verildi. İrlandalılar, “kadının anayasadaki yeri”ni 8 Mart referandumunda oylayacaklar.
Portekizliler 10 Mart’ta, Slovakyalılar 23 Mart ve 6 Nisan tarihlerinde iki aşamalı cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanacak. Litvanya’da seçmen 12 ve 26 Mayıs tarihlerinde sandık başına gidecek. 5 yıl önce göreve başlayan mevcut Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda’nın seçilmesine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Avrupa’nın Euro ve Schengen bölgesindeki Hırvatistan’da seçmen temmuz ayında milletvekillerini seçmek için sandığa gidecek.
Hükümet ve başbakanın değişmesi beklenen Hırvatistan’da aralık ayında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminde ise 2020'de seçilen Cumhurbaşkanı Zoran Milanoviç’in yeniden seçilmesi bekleniyor. 6-9 Haziran’da AP seçimlerinde oy kullanacak olan Avusturyalı seçmen eylül ayında, Romanyalı seçmen ise kasım ayında ulusal parlamento seçimleri için yeniden sandık başına gidecek. Avusturya ve Romanya’da hem parlamento çoğunluğunun hem de hükümetin değişmesi bekleniyor.
Belçika’da 3 seçim
AB’nin başkenti Belçika’da 3 seçim bir arada yapılacak. Avrupa Parlamentosu seçimlerinde seçme yaşını 16’ya indiren Belçika’da AP seçimlerinde 270 bin genç seçmen ilk kez oy kullanacak. Belçika’da 9 Haziran’da hem Avrupa Parlamentosu hem Brüksel, Valon, Flaman ve Alman toplumunu oluşturan bölge parlamentoları hem de ulusal parlamento için seçmen sandık başına gidecek. Aşırı sağcı Yeni Flaman Birliği (NVA) ve ırkçı parti Vlaams Belang’ın birinci parti olmak için yarıştığı Belçika’da seçmen 13 Ekim 2024’de yerel seçimler için yeniden sandık başında olacak.