400 milyon dolar yanıyor mu?

Burak Tayiz
Burak Tayiz Yeşil Odak [email protected]

2023 yılı Haziran ayında Türkiye’deki or­man yangınlarının artması üzerine, Dün­ya Bankası İcra Direktörleri Kurulu, Türki­ye’nin orman yangınlarına karşı koruma ka­pasitesini artırmayı hedefleyen “Türkiye İklime Dirençli Ormanlar Projesi” için 400 milyon ABD doları tutarında bir finansma­nı onaylamıştı. Bu proje, Türkiye’nin yangın yönetimi ve direnç kapasitesini artırmayı hedeflemiş, ülkemizin, iklim değişikliği etki­lerine karşı kırılganlığını azaltmayı, biyolo­jik çeşitliliği ve ekosistem hizmetlerini koru­mayı ve geliştirmeyi planlamıştı.

400 milyon dolarlık projenin nedenleri

2021 yılında Türkiye’nin güney ve batı bölgeleri, yakın tarihte kaydedilen en kötü orman yangınlarına maruz kalmıştı. Bu yan­gınlar, kıyı orman alanlarında yıllık ortalama yanan orman alanlarının sekiz katı büyük­lüğünde bir orman alanının yanmasına, can kayıplarına ve yüzlerce sakinin ve turistin, tahliyesine neden olmuştu. Yangınlar ayrı­ca işletme faaliyetlerinin aksamasına neden olarak ekolojik olduğu kadar, ekonomik za­rarlara da yol açmıştı. Türkiye’nin ormanları ve orman köyleri üzerindeki doğrudan etki­lerinin yanı sıra, ağaç endüstrisi, turizm, av­cılık, madencilik, arıcılık, hayvancılık, sağ­lık ve gıda güvenliği gibi birçok sektör de bu yangınlardan olumsuz etkilenmişti. Bu ne­denle 400 milyon dolarlık finansmanın ül­kenin ekolojik kalkınmasında oynayacağı rol oldukça önemliydi.

2024 yılında orman yangınlarında 5 kat artış

Ancak Orman Genel Müdürlüğü verileri­ne göre, geçen yıl 1-21 Haziran döneminde sadece 84 orman yangını yaşanırken, bu yıl aynı dönemde bu sayı yaklaşık beş kat arta­rak 399’a yükseldi. Yangınlardan etkilenen ormanlık alan da dramatik bir şekilde arttı; geçen yıl sadece 41 hektar zarar görmüşken, bu yıl 2.548 hektar ormanlık alan küle dön­dü. Orman dışı yangınlarda da benzer bir ar­tış gözlendi: Geçen yıl 1-21 Haziran arasın­da 155 yangın çıkarken, bu yıl aynı dönem­de 551 yangın kaydedildi.

Üstelik İzmir’deki son yangınlar hariç. Bu veriler, Dünya Banka­sı’nın sağladığı 400 milyon dolarlık finans­manı hakkında ciddi sorular doğuruyor. Pro­je, bu yıl mayıs ayında uygulamaya konuldu. Yangın yönetimi ve direncini artırmayı he­deflerken, 2024 yılı itibariyle yangın sayısı­nın ve yangınlardan etkilenen alanların dra­matik bir şekilde artmış olması, alınan ön­lemlerin ciddiyeti ve finansman desteğinin ne zaman uygulamaya alınacağı hakkında ol­dukça düşündürücü.

Kâğıt üzerinde artan orman varlığımız

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, son 22 yılda ormanları güçlen­dirmek için yapılan yatırım 179 milyar li­ra. Toprakla buluşturulan tohum ve fidan 7 milyar civarında. Bu süre zarfında güçlenen orman alanları, ülke yüzölçümünün yüzde 30’una hâkim. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, Türki­ye ağaçlandırma çalışmalarında Avrupa’da birinci, dünyada ise dördüncü sırada yer alı­yor. Ayrıca, FAO’nun 5 yılda bir yayımlanan verilerine göre, Türkiye orman alanı bakı­mından 2015 yılında 46. sıradayken, 2020 yılında 27. sıraya yükselmiş. Ancak Türkiye yalnızca, 2012-2021’ arasında 226 bin 845 hektar ormanlık alanı yangınlarda kaybet­ti. Bunun yüzde 65’ini oluşturan 139 bin 503 hektarlık alansa 2021’in büyük orman yan­gınlarında yok oldu.

Gözden kaçan gerçekler

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sunduğu pozitif tabloda gözden kaçırılan bir şeyler ol­malı. Bahsi edilen büyük yatırımlara rağmen, yangınların önlenmesi ve yönetimi konusun­da ilerleme kaydedilmesine mâni olan şeyler neler? Ormanlık alan olmayan yerlerin, or­man alanı içine alınarak verileştirilmesi, or­man varlığımızı kâğıt üzerinde olduğu gibi toprak üzerinde de hızla artırıyor mu? Tür­kiye İklime Dirençli Ormanlar Projesi uy­gulamaya henüz geçmişken, hala yeterli ön­lem alınamadığı için başlayan her yangında, Dünya Bankası’nın onayladığı 400 milyon dolar da yanmıyor mu?

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Sessiz Çöküş 13 Kasım 2024
Sınıfsal kalkınma 30 Ekim 2024
 Kalkınma Krizi: 3.2 24 Ekim 2024
Doğa ekonomisi 11 Eylül 2024